Page 98 - การจัดการผลิตไม้ดอกไม้ประดับเชิงธุรกิจ
P. 98
8-38 การจัดการก ารผ ลิตไม้ดอกไม้ประดับเชิงธุรกิจ
เร่อื งท่ี 8.3.1
ความรูท้ ว่ั ไปเกีย่ วกับบ วั ป ระดับ
บัวประดับเป็นบัวที่มีลักษณะดอกหรือใบสวยเด่น นิยมใช้ประโยชน์หลักในการประดับตกแต่งสวนน้ำ บ่อ
สระหรืออาคารสถานที่ นอกจากนี้อาจนำบัวประดับใช้ประโยชน์ด้านอื่นๆ บัวประดับประกอบด้วยกลุ่มบัวสาย และ
บัววิกตอเรียซึ่งอยู่ในวงศ์บัวสาย โดยก ลุ่มบัวส ายม ีท ั้งพันธุ์พื้นเมืองข องไทยแ ละพันธุ์นำเข้าจากต ่างประเทศ ส่วนบัว
วิกตอเรียเป็นพ ันธุ์น ำเข้าเพื่อป ลูกประดับในไทยนานเกือบร้อยป ี
บัวส ายหรืออ ุบลช าติ หรือ waterlily เป็นบ ัวก ้านใบอ่อน ไม่ส ามารถชูแผ่นใบข ึ้นเหนือน้ำได้ แผ่นใบจ ึงล อย
ติดผ ิวน้ำ เป็นบ ัวในว งศ์ Nymphaeaceae คำว่า “nymph” มีรากศัพท์ม าจากภาษาก รีก แปลว่า “สาวน ้อยรูปง าม”
หรือ “เทพธิดาท ี่อ ยู่ในน ้ำ” สอดคล้องกับความงามข องด อกบัวสาย ซึ่งมีกลีบด อกบ าง หลากส ี บานตามเวลา เมื่อบ าน
ไปร ะยะเวลาห นึ่งก ็ห ุบ จากน ั้นส ามารถบ านใหม่ได้อ ีก ประมาณ 3 ครั้ง ทั้งย ังม ีบ ัวบ างพ ันธุบ์ านเฉพาะเวลาก ลางว ันห รือ
กลางค ืนเท่านั้น นอกจากน ีบ้ ัวส ายบ างพ ันธุ์ม สี ีดอ กเปลี่ยนต ามอ ายกุ ารบ าน และบ างพ ันธุม์ กี ลิ่นห อม จึงเป็นไมด้ อกอ ีก
ชนิดท ี่มีล ักษณะพิเศษต ่างจากไม้ดอกไม้ประดับช นิดอื่นๆ
บัวส ายเป็นพ ืชท ีเ่ก่าแ กท่ ี่สุดในโลกช นิดห นึ่งเช่นเดียวก ับบ ัวห ลวง ปัจจุบันพ บบ ัวส ายเจริญเติบโตแ ละก ระจาย
พันธุ์ท ั่วไปในโลกป ระมาณ 45 ชนิด โดยแ บ่งบ ัวส ายได้ 2 กลุ่ม ตามล ักษณะภ ูมิอ ากาศ ได้แก่ บัวส ายเขตร ้อน (tropical
waterlily) บัวส ายเขตอบอุ่นห รือเขตหนาว (hardy waterlily)
การผ ลิตบัวประดับข องประเทศไทยส่วนใหญ่เป็นการผ ลิตบัวส าย ดังนั้นในต อนที่ 8.3 จึงมุ่งเน้นให้ค วามร ู้
เกี่ยวก ับบัวส าย สำหรับเรื่องที่ 8.3.1 ขอน ำเสนอต ั้งแต่ค วามเป็นม าข องบ ัวส ายในไทย สถานการณ์ก ารผลิตและการ
ตลาดบัวส าย ศักยภาพการผ ลิตบัวส ายของไทยและธุรกิจการผ ลิตบัวส าย ดังร ายล ะเอียดต่อไปนี้
1. ความเปน็ มาของบ วั สายในประเทศไทย
ประเทศไทยมีพันธุ์บัวสายพื้นเมืองซึ่งเจริญเติบโตได้ดีในสภาพภูมิอากาศร้อนชื้น มีหลักฐานแสดงว่า
พระเจ้ารามคำแหงมหาราชแห่งกรุงสุโขทัย ทรงปลูกประดับบัวสายพื้นเมือง 5 พันธุ์ร่วมกับบัวหลวง 2 พันธุ์ ใน
ส ระน้ำภายในพ ระราชวัง ในปี พ.ศ. 2330 มีบันทึกเกี่ยวกับพันธุ์บัวสายแ ละระบุช ื่อ “บัวจงกลนี” ทั้งนี้พันธุ์บัวที่บันทึก
ในส มัยสุโขทัยสามารถเจริญเติบโตสืบทอดเผ่าพ ันธุ์ได้ต่อเนื่อง จึงยังค งพบเห็นได้ในปัจจุบัน ต่อมาในปี พ.ศ. 2444
พระวิมาดาเธอ กรมขุนสุธาสินีนาฏ ทรงนำบัวสายจากเกาะชวามาปลูกเลี้ยงและพบว่าสามารถเจริญเติบโตได้ดี
ปี พ.ศ. 2500 ศาสตราจารย ์กสิน สุวต ะพันธุ์ จึงตั้งช ื่อบัวพันธุ์นี้ว่า “สุทธาส ิโนบล” (สมาคมพืชสวนแ ห่งประเทศไทย
2550) แต่การปลูกบ ัวสายยังค งจ ำกัดเฉพาะในกลุ่มผู้สนใจ จวบจนกระทั่งป ี พ.ศ. 2512 นักวิชาการท ั้งด ้านธ รรมชาติ
วิทยา พืชสวนและไม้ดอก ต่างทุ่มเทความสนใจศึกษาบัวสายและนำเข้าพันธุ์บัวสายต่างประเทศ เพื่อการผสมและ
ปรับปรุงพันธุ์ ขณะนี้สามารถสร้างพันธุ์บัวสายใหม่ได้ประมาณ 100 พันธุ์ สร้างธุรกิจการผลิตบัวสายให้ขยายกว้าง
จ นส ามารถส่งผลผลิตบ ัวสายจำหน่ายทั้งในและต ่างประเทศ
ลขิ สทิ ธ์ขิ องมหาวทิ ยาลยั สุโขทัยธรรมาธริ าช
