Page 33 - การวิจัยการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 10

เทคนิควิธีและเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล 10-23

4. แบบสมั ภาษณ์

แบบสมั ภาษณ์ (Interview Form) เปน็ เครือ่ งมอื การวจิ ยั อกี ประเภทหนึง่ ทีม่ ถี กู นำ�มาใชเ้ พือ่ การเกบ็
รวบรวมข้อมูลที่ได้จากการสนทนา ซึ่งอาจเป็นการถามและตอบกันโดยตรงแบบเผชิญหน้า (Face-to-face
Interview) หรือผ่านทางโทรศัพท์ (Telephone Interview) ก็ได้ ทั้งนี้ ผู้ถามจะมีฐานะเป็นผู้สัมภาษณ์
(Interviewer) ส่วนผู้ตอบจะมีฐานะเป็นผู้ถูกสัมภาษณ์ (Interviewee)

แบบสัมภาษณ์ สามารถแบ่งออกได้เป็น 3 แบบ ได้แก่
4.1 แบบสัมภาษณ์ชนิดมีโครงสร้าง (Structured Interview) เป็นแบบสัมภาษณ์ใช้กับการ
สมั ภาษณท์ ีม่ กี ารก�ำ หนดโครงสรา้ งของขอ้ ค�ำ ถามตา่ ง ๆ ทีต่ อ้ งการเกบ็ ขอ้ มลู ไวก้ อ่ นลว่ งหนา้ แลว้ โดยมกั จะจดั
พิมพ์ไว้เป็นแบบสัมภาษณ์ เพื่อให้ผู้สัมภาษณ์ใช้ประกอบการซักถามผู้ถูกสัมภาษณ์ทุก ๆ คนด้วยข้อคำ�ถาม
ชุดเดียวกันตามที่ได้กำ�หนดไว้ในแบบสัมภาษณ์ โดยผู้สัมภาษณ์จะเป็นผู้ทำ�หน้าที่จดบันทึกคำ�ตอบทั้งหมด
ของผู้ถูกสัมภาษณ์ลงในแบบสัมภาษณ์ด้วยตนเองหรืออาจใช้การอัดเทปประกอบเมื่อยุติการสัมภาษณ์แล้ว
ถ้าการจดบันทึกไม่ชัดเจนหรือบันทึกไม่ทันผู้วิจัยจะกลับมาเปิดเทปเพื่อเพิ่มเติมให้ถูกต้อง
4.2 แบบสัมภาษณ์ชนิดไม่มีโครงสร้าง (Unstructured Interview) เป็นแบบสัมภาษณ์ที่ใช้กับ
การสัมภาษณ์ที่ไม่มีโครงสร้าง หรือไม่มีการสร้างข้อคำ�ถามที่ต้องการจะเก็บข้อมูลไว้ก่อนล่วงหน้า แต่อาจ
จัดทำ�ไว้เพียงเป็นประเด็นหรือแนวข้อคำ�ถามอย่างคร่าว ๆ ซึ่งไม่มีรูปแบบที่แน่นอนไว้เพื่อให้ผู้สัมภาษณ์ใช้
เป็นแนวทางในการพูดคุยหรือซักถามกับผู้ถูกสัมภาษณ์ ด้วยเหตุนี้ ผู้ถูกสัมภาษณ์แต่ละคนอาจจะได้รับข้อ
คำ�ถามในลักษณะที่มีความยืดหยุ่นแตกต่างกัน แต่ทุกคำ�ถามก็ยังคงจะต้องอยู่ภายใต้ประเด็นเดียวกันซึ่ง
ผู้วิจัยต้องการเก็บข้อมูล ด้วยเหตุนี้ ผู้สัมภาษณ์จึงจำ�เป็นจะต้องมีความรู้ในเรื่องที่กำ�ลังทำ�วิจัย และความ
สามารถในการตั้งคำ�ถามให้ตรงประเด็นที่ผู้วิจัยต้องการเก็บข้อมูล และในทำ�นองเดียวกับการสัมภาษณ์แบบ
มีโครงสร้าง ผู้สัมภาษณ์จะเป็นผู้ทำ�หน้าที่จดบันทึกคำ�ตอบทั้งหมดของผู้ถูกสัมภาษณ์ลงในแบบสัมภาษณ์
ด้วยตนเองหรือใช้เครื่องบันทึกเสียงช่วย
4.3 แบบสัมภาษณ์ชนิดกึ่งโครงสร้าง (Semi-structured Interview) เป็นแบบสัมภาษณ์ที่ใช้กับ
การสัมภาษณ์ที่มีลักษณะการสัมภาษณ์ที่อยู่ระหว่างการสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างกับการสัมภาษณ์แบบไร้
โครงสร้าง ดังนั้น แบบสัมภาษณ์สำ�หรับการสัมภาษณ์แบบนี้ จึงมักไม่มีรูปแบบที่แน่นอน แต่จะมีลักษณะ
ผสมผสานระหว่างโครงสร้างข้อคำ�ถามและการกำ�หนดประเด็นคำ�ถามไว้ล่วงหน้า โดยการสัมภาษณ์แบบ
กึ่งโครงสร้างนี้ นิยมใช้กับการวิจัยเชิงคุณภาพซึ่งต้องการความยืดหยุ่นของข้อประเด็นคำ�ถามเพื่อการเก็บ
ข้อมูล ในขณะที่ยังคงไว้ซึ่งเนื้อหาสาระที่ครอบคลุมประเด็นศึกษาอย่างครบถ้วน
ส่วนประกอบของแบบสัมภาษณ์ โดยทั่วไป แบบสัมภาษณ์ สามารถแบ่งออกได้เป็น 4 ส่วน ดัง
ต่อไปนี้
ส่วนนำ� เป็นข้อมูลที่เกี่ยวกับโครงการวิจัย ได้แก่ ชื่อโครงการวิจัย เป็นต้น
ส่วนผู้สัมภาษณ์ เป็นข้อมูลเกี่ยวกับผู้สัมภาษณ์ และสภาพทั่วไปของการสัมภาษณ์ ได้แก่ ชื่อ-สกุล
ของผู้สัมภาษณ์ วัน/เวลา/สถานที่ที่ใช้สัมภาษณ์