Page 106 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 106
2-96 การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
2.2.2 การสร้างเซลล์สืบพันธุ์ในพืชช้ันสูง การสร้างเซลล์สืบพันธุ์ที่เกิดขึ้นในพืชชั้นสูงมี 2
กระบวนการ เช่นเดียวก ับท ี่เกิดข ึ้นในส ัตว์ช ั้นสูง คือ การสร้างส เปิร์ม และก ารสร้างไข่
การสร ้างสเปิร์ม (ภาพที่ 2.34 ก.) เกิดขึ้นภ ายในถ ุงเรณู (pollen sac) ของดอก โดยเซลล์ใน
ชั้นข องผ นังถ ุงเรณู (sporogenous layer) ซึ่งม โีครโมโซมเป็นด พิ ลอยด ท์ ำ�ห น้าทีเ่ป็นเซลลท์ ีใ่หก้ ำ�เนิดส เปิร์ม
เรียก ไมโครสปอโรไซต์ (microsporocyte) ไมโครสปอโรไซต์เกิดการแบ่งแบบไมโอซิส ได้ไมโครสปอร์
(microspore) ทีม่ โีครโมโซมเป็นแ ฮพ ลอยด ์ 4 เซลล์ แต่ละเซลลจ์ ะม กี ารเปลี่ยนแปลงต ่อไปโดยไมโครส ป อร์
จะสร้างผนังหนา นิวเคลียสของไมโครสปอร์แบ่งแบบไมโทซิสได้ 2 นิวเคลียส คือ ทิวบ์นิวเคลียส (tube
nucleus) ซึ่งเมื่อเกิดการถ่ายละอองเกสรจะทำ�หน้าที่สร้างหลอดงอกลงไปในก้านเกสรเพศเมีย และ
เจเนอเรทิฟน ิวเคลียส (generative nucleus) ซึ่งจะแ บ่งแ บบไมโทซิสต ่อได้ 2 สเปิร์มนิวเคลียส
การสร้างไข่ (ภาพท ี่ 2.34 ข.) เกิดขึ้นภ ายในอ อว ุล (ovule) ที่อ ยู่ในร ังไข่ข องด อก โดยเซลล์
หนึง่ ท มี่ ขี นาดใหญก่ วา่ เซลลอ์ ืน่ ท บี่ รเิ วณเนือ้ เยือ่ น วิ เซลล สั (nucellus) ของ ออวลุ ท �ำ ห นา้ ทเี่ ปน็ เซลลท์ ใี่ หก้ �ำ เนดิ
ไข่ท ี่เรียกเมก ะส ป อโรไซต์ (megasporocyte) มีโครโมโซมเป็นด ิพ ลอยด ์ เมก ะส ป อโรไซต์เกิดก ารแ บ่งแ บบ
ไมโอซิสได้เมกะสปอร์ (megaspore) ที่มีโครโมโซมเป็นแฮพลอยด์ 4 เซลล์ ต่อมาเมกะสปอร์จะสลายไป
3 เซลล์ เซลล์ที่เหลือจะขยายขนาดใหญ่ขึ้นเป็นถุงเอ็มบริโอ (embryo sac) นิวเคลียสของเซลล์ที่เหลือนี้
จะเกิดการแบ่งแบบไมโทซิส 3 ครั้ง ได้นิวเคลียส 8 นิวเคลียส 3 นิวเคลียสอยู่บริเวณขั้วด้านหนึ่งของถุง
เอ็มบริโอ มีผนังหุ้มแ ต่ละนิวเคลียสไว้ก ลายเป็น 3 เซลล์ เรียก แอนติโพดัล (antipodal) 2 นิวเคลียสที่อ ยู่
ตรงก ลางถุงเอ็มบริโอไม่มีผ นังห ุ้ม เรียก โพล าร์นิวเคลียส (polar nucleus) อีก 3 นิวเคลียสอยู่บริเวณอีก
ข ั้วห นึ่งซ ึ่งม ีผ นังห ุ้มแ ต่ละน ิวเคลียสไว้ก ลายเป็น 3 เซลล์ เช่นก ัน เซลล์ท ี่อ ยู่ต รงก ลางม ีข นาดใหญ่ คือ ไข่ อีก
2 เซลล์ท ี่เหลือเรียก ซิเนอร ์จ ิด (synergid) ในการปฏิสนธิน ั้น สเปิร์ม นิวเคลียส หน ึ่งจะร วมก ับไข่แ ล้วเจริญ
เป็นเอ็มบริโอ ส่วนโพลาร์นิวเคลียสที่รวมกับอีกสเปิร์มนิวเคลียสจะเจริญเป็นเอนโดสเปิร์ม (endosperm)
ซึ่งเป็นการปฏิสนธิค ู่ (double fertilization)
