Page 108 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์

2-98 การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์

2.4 รูป​แบบ​ของ​การ​สืบพันธ​์ุแบบ​อาศัย​เพศ มี 2 แบบ คือ รูป​แบบข​ อง​การ​สืบพันธุ์​ในส​ ิ่ง​มี​ชีวิตท​ ี่ม​ ​ี
โครโมโซมเ​ป็นแ​ ฮพ​ ลอยด​ ์ (haplontic life cycle) และร​ ูปแ​ บบข​ องก​ ารส​ ืบพันธุ์ใ​นส​ ิ่งม​ ีช​ ีวิตท​ ี่ม​ ีโ​ครโมโซมเ​ป็น​
ดิพ​ ลอย​ด์ (diplontic life cycle)

2.4.1 รูป​แบบ​ของ​การ​สืบพันธ์ุ​ใน​ส่ิง​มี​ชีวิต​ท่ี​มี​โครโมโซม​เป็น​แฮ​พลอย​ด์ รูป​แบบ​ของ​การ​
สืบพันธุ์​แบบ​นี้​พบ​ใน​สิ่ง​มี​ชีวิต​ใน​อาณาจักร​โพ​รติ​ส​ตา โดย​สิ่ง​มี​ชีวิต​ที่​มี​โครโมโซม​เป็น​แฮ​พลอย​ด์​สร้าง​เซลล์​
สืบพันธุ์​ที่​เป็น​แฮ​พลอย​ด์ โดย​การ​แบ่ง​เซลล์​แบบ​ไม​โท​ซิส ต่อ​จาก​นั้น​ก็​จะ​เกิด​การ​รวม​กัน​ของ​เซลล์​สืบพันธุ์​
ซึ่ง​อาจ​มา​จาก​ตัว​เดียวกัน หรือ​จาก​คนละ​ตัว ได้​ไซ​โกต​ที่​เป็น​ดิ​พลอย​ด์ ไซ​โก​ตจะ​แบ่ง​แบบ​ไม​โอ​ซิส​ได้​ส​ปอร์​
ที่​เป็นแ​ ฮพ​ ลอย​ด์ ส​ปอร์​นี้​จะ​เจริญ​เป็นส​ ิ่งม​ ีช​ ีวิตใ​หม่​ที่​มี​โครโมโซม​เป็น​แฮพ​ ลอยด​ ์​ดัง​เดิม

2.4.2 รูป​แบบ​ของ​การ​สืบพันธุ์​ใน​ส่ิง​มี​ชีวิต​ที่​มี​โครโมโซม​เป็น​ดิ​พลอย​ด์ รูป​แบบ​ของ​การ​
ส​ บื พนั ธแุ​์ บบน​ พี​้ บใ​นค​ น สตั ว์ พชื บ​ างช​ นดิ เหด็ ร​ าบ​ างช​ นดิ และโ​พรโ​ทซวั สิง่ ม​ ช​ี วี ติ ท​ มี​่ โ​ี ครโมโซมเ​ปน็ ด​ พ​ิ ลอยด​ ​์
สรา้ งเ​ซลลส​์ บื พนั ธทุ​์ เี​่ ปน็ แ​ ฮพ​ ลอยด​ โ​์ ดยก​ ารแ​ บง่ เ​ซลลแ​์ บบไ​มโ​อซ​ สิ ตอ่ จ​ ากน​ ัน้ จ​ ะเ​กดิ ก​ ารร​ วมข​ องเ​ซลลส​์ บื พนั ธ​ุ์
ซึง่ อ​ าจม​ าจ​ ากต​ ัวเ​ดียวกันห​ รอื ม​ าจ​ ากค​ นละต​ วั ไดไ​้ ซโ​กตท​ เี​่ ปน็ ด​ พิ​ ลอยด​ ์ ในส​ ิง่ ม​ ช​ี วี ติ เ​ซลลเ์​ดยี วไ​ซโ​กต​ จะเ​จริญ​
เป็นส​ ิ่งม​ ชี​ ีวิตใ​หมท่​ ีม่​ โี​ครโมโซมเ​ป็นด​ พิ​ ลอยด​ เ์​ลย ส่วนใ​นส​ ิ่งม​ ชี​ ีวิตห​ ลายเ​ซลลไ์​ซโ​กต​ จะแ​ บ่งแ​ บบไ​มโ​ทซ​ ิสเ​พิ่ม​
จำ�นวนเ​ซลล์จ​ น​มากพ​ อแล้วจ​ ึงจ​ ะเ​จริญเ​ป็นส​ ิ่งม​ ี​ชีวิต​ใหม่ม​ ีโ​ครโมโซมเ​ป็น​ดิพ​ ลอยด​ ์​ต่อไ​ป

3. การ​สบื พันธ​ุแ์ บบส​ ลับ

การส​ ืบพันธุ์​แบบส​ ลับเ​กิด​ขึ้นใ​นพ​ ืช​ส่วน​ใหญ่ พืชท​ ี่​มี​การส​ ืบพันธุ์แ​ บบ​นี้​จะ​มี​ระยะ​ที่​มี​โครโมโซมเ​ป็น​
​แฮ​พลอย​ด์​เรียก แก​มี​โท​ไฟต์ (gametophyte) และ​ระยะ​ที่​มี​โครโมโซม​เป็น​ดิ​พลอย​ด์​เรียก ส​ปอ​โร​ไฟต์​
(sporophyte) ระยะท​ เี​่ ปน็ ส​ ป​ อโ​รไ​ฟตจ​์ ะส​ รา้ งส​ ป​ อรท​์ เี​่ ปน็ แ​ ฮพ​ ลอยด​ โ​์ ดยก​ ารแ​ บง่ เ​ซลลแ​์ บบไ​มไ​อซ​ สิ แลว้ ส​ ป​ อร​์
เจริญ​ไป​เป็นแ​ กม​ ีโท​ไฟต์ จากน​ ั้น​แกม​ ีโ​ทไ​ฟต์จ​ ะ​สร้าง​เซลล์​สืบพันธุ์โ​ดยก​ ารแ​ บ่ง​เซลล์​แบบไ​มโ​ทซ​ ิส เมื่อ​เซลล​์
สืบพันธุเ์​พศผ​ ูผ้​ สมก​ ับเ​ซลลส์​ ืบพันธุเ์​พศเ​มียแ​ ล้วจ​ ะไ​ดไ้​ซโ​กตท​ ีเ่​ป็นด​ พิ​ ลอยด​ ์ เซลลส์​ ืบพันธุท์​ ี่มาผ​ สมก​ ันน​ ีอ้​ าจ​
มาจ​ าก​พืช​ต้นเ​ดียวกัน​หรือ​อาจ​มา​จาก​คนละ​ต้นก​ ็ได้ ต่อจ​ าก​นั้นไ​ซโ​ก​ตจะ​เจริญไ​ป​เป็น​ส​ปอ​โรไ​ฟต์ใ​หม่​ต่อไ​ป

การ​สืบพันธุ์​แบบ​สลับ​เกี่ยวข้อง​กับ​การ​สืบพันธุ์​ทั้ง​แบบ​ไม่​อาศัย​เพศ คือ ช่วง​ที่​ส​ปอ​โร​ไฟต์​สร้าง​
ส​ปอร์ และส​ ป​ อร์​เจริญ​ไป​เป็นแ​ ก​มีโ​ท​ไฟต์ และแ​ บบ​อาศัย​เพศ คือ ช่วงท​ ี่​แก​มีโ​ท​ไฟต์ส​ ร้าง​เซลล์​สืบพันธุ์ เซลล​์
สบื พนั ธผุ​์ สมก​ นั ไ​ดไ​้ ซโ​กต และไ​ซโ​กตเ​จรญิ ไ​ปเ​ปน็ ส​ ป​ อโ​รไ​ฟต์ สป​ อโ​รไ​ฟตข​์ องพ​ ชื บ​ างช​ นดิ เชน่ มอส ลเ​ิ วอรเ​์ วริ ต์ ​
เกิด​บน​แก​มี​โท​ไฟต์ ซึ่ง​พืช​พวก​นี้​มี​ระยะ​เด่น​เป็น​แก​มี​โท​ไฟต์ ส่วน​พืช​ที่​มี​เนื้อเยื่อ​ลำ�เลียง​มี​ระยะ​เด่น​เป็น​
​ส​ปอ​โรไ​ฟต์แ​ ก​มีโ​ทไ​ฟต์​มีข​ นาด​เล็ก และ​เกิดบ​ น​สป​ อ​โรไ​ฟต์

หลัง​จาก​ศึกษาเ​นื้อหาส​ าระ​เรื่องท​ ี่ 2.3.2 แล้ว โปรด​ปฏิบัติก​ ิจกรรม 2.3.2
ในแ​ นวก​ าร​ศึกษาห​ น่วย​ที่ 2 ตอน​ที่ 2.3 เรื่องท​ ี่ 2.3.2