Page 150 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 150
2-140 การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
ทิศทางก ารถ ่ายทอดข ้อมูลท างพ ันธุกรรมส ่วนใหญ่เป็นไปในท ิศทางเดียวจ าก DNA RNA
โปรตีน ดังภาพท ี่ 2.61 แม้ว่ามีการพ บไวรัสบ างช นิดสามารถถ่ายทอดข้อมูลจ าก RNA ไปยัง DNA ได้
ภาพท่ี 2.52 สรุปความส มั พนั ธข์ อง DNA RNA และโปรตีน
2.3 การควบคุมก ารแสดงออกของยนี * ยีนเป็นส ่วนห นึ่งของ DNA แต่ละโมเลกุลของ DNA อาจม ี
ยีนได้เป็นจ ำ�นวนม าก การแ สดงออกข องย ีนจ ะต ้องม ีก ารค วบคุมเพื่อให้ส ิ่งม ีช ีวิตอ ยู่ร อดในส ิ่งแ วดล้อมต ่างๆ
ยีนที่จ ำ�เป็นต่อการดำ�รงช ีวิตในท ุกส ภาพจ ะต ้องแสดงออกเสมอ แต่มียีนอีกก ลุ่มหนึ่งซ ึ่งอาจถ ูกเหนี่ยวนำ�ให้
แสดงออกในบ างส ภาพ และอ าจถ ูกก ดไวไ้มใ่หแ้ สดงออกในส ภาพ อื่นๆ ในโพรค าร โิอต การค วบคุมจ ะท ำ�ไดท้ ั้ง
ในข ั้นก ารถ อดรหัสแ ละก ารแ ปลร หัส ขึ้นอ ยู่ก ับว ่าข ั้นใดม ีก ารเกิดค ่อนข ้างช ้า การค วบคุมอ าจจ ะเกิดข ึ้นในข ั้น
การถอดรหัส (การด ัดแปลงเสริมแ ต่ง DNA) หลังจ ากก ารถ อดรหัสแ ละการแปลร หัส
กลุ่มข องย ีนท ี่ท ำ�ห น้าที่ค วบคุมก ารแ สดงออกข องย ีนเรียกว ่า โอเปอ รอน (operon) ซึ่งป ระกอบด ้วย
ยีนโครงสร้าง (structural gene) ทำ�ห น้าที่ส ังเคราะห์โปรตีนหรือเอนไซม์ ยีนค วบคุม (regulatory gene)
รีเพรสเซอร์ (repressor) บริเวณบ ังคับการ (control site) ประกอบด้วย 2 ยีน คือ ยีนส่งเสริม (promoter)
และยีนด ำ�เนินก าร (operator) เอนไซม์ RNA พอล ิเมอเรสจ ะเข้าจับท ี่บริเวณของยีนส่งเสริมเพื่อเตรียมส ร้าง
* รวบรวมแ ละเรยี บเรยี งจ าก นติ ยศ์ รี แสงเดอื น (2537) “หลกั การถา่ ยทอดพนั ธกุ รรม” ใน ประมวลสาระชดุ วชิ าพฤกษศาสตร์
ขั้นสูงสำ�หรับครู หน่วยที่ 9 หน้า 77-194 นนทบุรี สาขาวิชาวิทยาศาสตร์สุขภาพ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
