Page 151 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 151
กระบวนการด ำ�รงชีวิต 2-141
mRNA โดยยีนโครงสร้าง ส่วนรีเพรสเซอร์จะจับที่บริเวณของยีนดำ�เนินการเพื่อยับยั้งการสร้าง mRNA
รีเพรสเซอร์อ ีกพ วกห นึ่งจ ะร วมก ับร ีเพรสเซอร์ต ัวร ่วม (corepressor) ก่อนเข้าจ ับท ี่บ ริเวณย ีนด ำ�เนินก ารแ ละ
มีผลย ับยั้งการแสดงได้ส องแ บบ คือ โอเปอ รอนชักนำ� (inducible operon) และ โอเปอรอนกดดัน (repres-
sible operon)
ระบบชักนำ� (inducible system) จะมีการส ังเคราะห์โปรตีนก็ต่อเมื่อมีตัวช ักนำ� (inducer) ซึ่งเมื่อ
รวมกับรีเพรสเซอร์ทำ�ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงโครงรูป ไม่สามารถเข้าไปจับที่ยีนดำ�เนินการ ดังนั้น RNA
พอล ิเมอเรสจ ึงท ำ�งานได้ ยีนโครงสร้างจ ึงส ังเคราะห์โปรตีนได้ (ภาพท ี่ 2.53)
ภาพที่ 2.53 ระบบชกั น�ำ
ระบบกดดัน (repressible system) จะมีการสังเคราะห์โปรตีนต่อเมื่อไม่มีรีเพรสเซอร์ที่รวมกับ
ผลผลิต (end product repressor) ซึ่งเมื่อสร้างขึ้นจะอยู่ในรูปของรีเพรสเซอร์ที่ไม่ทำ�งาน (inactive
repressor) ไม่ส ามารถเข้าไปจับท ี่ยีนดำ�เนินก ารได้ ทำ�ให้ RNA พอล ิเมอเรสท ี่เกาะอยู่ท ี่ย ีนส ่งเสริม สามารถ
ทำ�งานได้ ยีนโครงสร้างจ ึงส ังเคราะห์โปรตีนได้ แต่ถ้ารีเพรสเซอร์ท ี่สร้างขึ้นร วมก ับผ ลผลิต (end product)
ได้เป็นร ีเพรสเซอร์ท ี่ท ำ�งาน (active repressor) ซึ่งเข้าไปจ ับท ี่ย ีนด ำ�เนินก ารได้ RNA พอล ิเมอเรสไม่ส ามารถ
ทำ�งานได้ จึงไม่มีก ารส ังเคราะห์โปรตีน (ภาพที่ 2.54)
