Page 99 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 99
ชีวิตกับสิ่งแวดล้อม 3-89
เรอ่ื งท่ี 3.4.4 ทรพั ยากรป่าไม้
มนษุ ยม์ คี วามค ุน้ เคยก บั ป า่ ม าต ัง้ แตม่ กี ารก �ำ เนดิ ข องม นษุ ยข์ ึน้ ม าในโลก การต ัง้ ท อี่ ยอู่ าศยั ห รอื ช มุ ชน
ก็เริ่มจากชีวิตในป่า ป่าเป็นที่ให้อาหารจากพืชและสัตว์ มนุษย์พยายามถางป่าเพื่อใช้วัตถุดิบที่ม ีอยู่ในป ่า เพื่อ
ใช้ท ี่ดินในก ารผ ลิตอาหาร และเพื่อเป็นที่อ ยู่อาศัยหรือช ุมชน ป่าไม้โดยน ัยแล้วจ ะห มายร วมถ ึง อาณาบ ริเวณ
ที่ม ีต ้นไม้ขึ้นหนาแ น่น มีพ ื้นที่กว้างขวางพอที่จะมีผลต่อสิ่งแวดล้อม ป่าไม้เป็นท รัพยากรธรรมชาติท ี่ใช้แล้ว
สามารถสร้างข ึ้นทดแทนได้ และส ามารถให้ค งอ ยู่ได้ถ้าคำ�นึงถึงห ลักการใช้อ ย่างยั่งยืน ทำ�ให้ม นุษย์ส ามารถ
ได้ร ับป ระโยชน์จากทรัพยากรป่าไม้ตลอดไป หากมีการใช้อ ย่างฟ ุ่มเฟือยแ ละขาดการปลูกทดแทน นอกจาก
จะท �ำ ใหเ้กิดก ารข าดแคลนไมแ้ ล้วย ังอ าจก ่อใหเ้ กดิ ป ัญหาค วามแ หง้ แ ล้ง สตั วป์ า่ ไรท้ ีอ่ ยอู่ าศัย เกิดก ารพ งั ท ลาย
ของด ิน รวมท ั้งอ าจก ่อให้เกิดก ารเปลี่ยนแปลงข องบรรยากาศโลกได้
1. ประโยชนข์ องทรพั ยากรป า่ ไม้
มนุษย์ร ู้จักน ำ�ไม้ม าใช้ป ระโยชน์ท างต รงม าน านแ ล้ว นอกจากน ี้ย ังได้ร ับป ระโยชน์จ ากป ่าไม้ท างอ ้อม
อีกด ้วย
1.1 ประโยชน์ทางตรง ในอดีตมนุษย์ใช้ไม้เป็นแหล่งเชื้อเพลิงที่สำ�คัญทั้งเป็นแหล่งพลังงานความ
ร้อนสำ�หรับการหุงต้มและให้ความอบอุ่นแก่ร่างกาย ในปัจจุบันแม้ว่าจะมีแหล่งพลังงานความร้อนอื่นๆ
มากมายก ็ตาม มนุษย์ก ็ย ังค งใช้ไม้เป็นแ หล่งเชื้อเพลิงอ ยู่ท ั้งในร ูปแ บบข องฟ ืนแ ละถ ่านเชื้อเพลิง ผลิตผลจ าก
ป่าไม้ทั้งที่เป็นพืชพรรณและสัตว์ป่านานาชนิดยังคงเป็นแหล่งอาหารที่สำ�คัญสำ�หรับประชาชนบางกลุ่ม
นอกจากน ยี้ งั ส ามารถน �ำ มาใชเ้ ปน็ ว ตั ถดุ บิ ในก ารท �ำ ยาร กั ษาโรค และเครือ่ งส �ำ อางอ กี ด ว้ ย มนษุ ยส์ ามารถน �ำ เนือ้
ไม้มาใช้ประโยชน์ได้โดยตรงในการก ่อสร้าง ทำ�เครื่องเรือนและเครื่องมือเครื่องใช้ต่างๆ รวมท ั้งเปลี่ยนแปลง
สภาพข องเนื้อไม้และส ารประกอบในเนื้อไม้ ไปท ำ�ประโยชน์ต ่างๆ เช่น ทำ�กระดาษ
1.2 ประโยชน์ทางอ้อม มนุษย์ได้รับประโยชน์ทางอ้อมนานับประการจากป่าไม้ เช่น ป่าไม้ช่วยให้
ฝนต กแ ละใหค้ วามช ุม่ ช ืน้ แ กบ่ รรยากาศอ ยา่ งส มํา่ เสมอ ชว่ ยใหอ้ ากาศไมร่ อ้ นห รอื ห นาวจ ดั จ นเกนิ ไป และท �ำ ให้
ฝนต กต ามฤ ดูกาล ป้องกันล มพ ายุ เป็นแ หล่งต ้นนํ้าล ำ�ธาร โดยท ำ�หน้าทีซ่ ับน ํ้าฝ นเอาไว้ และค ่อยๆ ปล่อยอ อก
สู่แ หล่งน ํ้าธ รรมชาติ ช่วยล ดก ารช ะล้างพ ังท ลายข องด ิน ทำ�ให้ด ินม ีค วามอ ุดมส มบูรณ์จ ากก ารย ่อยส ลายส ่วน
ต่างๆ ของพ ื้นด ิน ช่วยบ รรรเทาความรุนแรงของภ ัยธ รรมชาติ เช่น ช่วยลดค วามรุนแรงของก ารไหลข องน ํ้าไม่
ให้เกิดอุทกภัย และลดความรุนแรงของลมพายุ ป่าไม้เป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า เป็นแหล่งที่มีความ
หลากหลายทางชีวภาพสูง ซึ่งเป็นส่วนสำ�คัญในการดำ�รงอยู่ของระบบนิเวศ ป่าชายเลนเป็นทั้งแหล่งอาหาร
แหล่งหลบภัย แหล่งที่อยู่อาศัย และแหล่งอนุบาลสัตว์นํ้าในระยะตัวอ่อน นอกจากนี้ ป่าไม้ยังเป็นแหล่ง
พักผ ่อนหย่อนใจ ที่ส ำ�คัญของม นุษย์อ ีกด ้วย
