Page 96 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 96
3-86 การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
1. ชนดิ ข องด นิ
อนุภาคของดินจ ะรวมตัวกันเข้าเกิดเป็นเม็ดดิน อนุภาคเหล่านี้จะม ีข นาดไม่เท่ากัน ขนาดเล็กที่สุด
คือ อนุภาคดินเหนียว อนุภาคขนาดก ลางเรียกว่า อนุภาคท รายแป้ง อนุภาคข นาดใหญ่เรียกว่า อนุภาคทราย
เนื้อดิน จะมีอนุภาคทั้ง 3 กลุ่มน ี้ผสมกันอยู่ในสัดส่วนท ี่ไม่เท่ากันท ำ�ให้เกิดล ักษณะข องดิน 3 ชนิดใหญ่ๆ คือ
ดินเหนียว ดินทราย และด ินร ่วน
1.1 ดินเหนียว เป็นดินที่เมื่อเปียกแล้วมีความยืดหยุ่น อาจปั้นเป็นก้อนหรือคลึงเป็นเส้นยาวได้
เหนียวเหนอะหนะติดมือ เป็นดินท ี่ม ีการระบายน ํ้าแ ละอากาศไม่ดี มีความส ามารถในก ารอ ุ้มนํ้าได้ดี มีความ
สามารถในก ารจ ับย ึดแ ละแ ลกเปลี่ยนธ าตุอ าหารพ ืชไดส้ ูง หรือค ่อนข ้างส ูง เป็นด ินท ี่ม ีก ้อนเนื้อล ะเอียด เพราะ
มีปริมาณอนุภาคด ินเหนียวอ ยู่ม าก เหมาะท ี่จ ะใช้ทำ�นาป ลูกข้าวเพราะเก็บน ํ้าได้นาน
1.2 ดินทราย เป็นดินที่มีการระบายนํ้าและอากาศดีมาก มีความสามารถในการอุ้มนํ้าตํ่า มีความ
อ ดุ มส มบรู ณต์ ํา่ เพราะค วามส ามารถในก ารจ บั ย ดึ ธ าตอุ าหารพ ชื ม นี อ้ ย พชื ท ขี่ ึน้ บ นด นิ ท รายจ งึ ม กั ข าดท ัง้ อ าหาร
และนํ้าเป็นดินที่ม ีเนื้อด ินท รายเพราะม ีป ริมาณอ นุภาคท รายมาก
1.3 ดนิ ร ว่ น เปน็ ด นิ ท มี่ เี นือ้ ด นิ ค อ่ นข า้ งล ะเอยี ดน ุม่ ม อื ยดื หยุน่ ไดบ้ า้ ง มกี ารร ะบายน ํา้ ไดด้ ปี านก ลาง
จัดเป็นเนื้อดินท ี่เหมาะสมส ำ�หรับก ารเพาะป ลูก ในธรรมชาติม ักไม่ค่อยพบ แต่จะพ บด ินท ี่ม ีเนื้อด ินใกล้เคียง
กันม ากกว่า
2. สีข องด นิ
สีของดินจะทำ�ให้ทราบถึงความอุดมสมบูรณ์ ปริมาณอินทรียวัตถุที่ปะปนอยู่และแปรสภาพเป็น
ฮิวมัสในด ินทำ�ให้สีข องด ินต ่างกัน ถ้ามีฮิวมัสน ้อยส ีจะจ างล งม ีความอุดมสมบูรณ์น้อย
3. ประโยชน์ของท รพั ยากรด นิ
ดินเป็นท รัพยากรธรรมชาติที่มีค วามส ำ�คัญต ่อก ารด ำ�เนินชีวิตของม นุษย์เป็นอ ย่างยิ่ง เนื่องจากดิน
เป็นแ หล่งกำ�เนิด ของป ัจจัย 4 ของมนุษย์ มนุษย์ใช้ด ินเป็นแ หล่งเพาะปลูก พืชพันธุ์ต ่างๆ ที่เป็นอ าหาร เครื่อง
นุ่งห ่ม ที่อ ยู่อ าศัย และย าร ักษาโรค นอกจากนี้ด ินย ังเป็นพ ื้นที่ป ่าไม้ ซึ่งเป็นพื้นที่กักเก็บนํ้าแ ละท ี่อ ยู่อ าศัยข อง
สัตวป์ ่า นอกจากท ำ�เกษตรกรรม มนุษยย์ ังใชท้ ี่ดินเป็นท ีอ่ ยูอ่ าศัย และป ระกอบอ าชีพท ั้งท างด ้านอ ุตสาหกรรม
และพ าณ ิช ยก รรม อีกด้วย
ลักษณะของเนื้อดินที่แตกต่างกันตามสัดส่วนขององค์ประกอบต่างๆ ได้แก่ สารอินทรีย์และสาร
อนินทรีย์ นํ้า และอากาศนั้น ทำ�ให้ดินแต่ละแหล่งมีความเหมาะสมหรือศักยภาพที่จะนำ�ไปใช้ประโยชน์
ต่างๆ กัน ในก ารใช้ป ระโยชน์ทรัพยากรดิน หากม ีค วามส อดคล้องกับศ ักยภาพของท ี่ดินก ็จ ะไม่เกิดป ัญหาต ่อ
ทรพั ยากรด นิ แ ละส ิง่ แ วดลอ้ มโดยร อบห รอื เกดิ น อ้ ย แตห่ ากม กี ารใชท้ ีด่ นิ ท ไี่ มเ่ หมาะส มก จ็ ะท �ำ ใหอ้ งคป์ ระกอบ
ของเนื้อดินเปลี่ยนแปลงไป ทรัพยากรดินจะเสื่อมโทรมลงและอาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
โดยรอบได้ นอกจากนี้ การใช้ที่ดินผิดประเภทหรือใช้ที่ดินไม่ตรงตามศักยภาพอาจก่อให้เกิดปัญหาความ
ข ดั แ ยง้ ภ ายในส งั คมได้ เชน่ การใชท้ ีด่ นิ ในเขตพ ืน้ ทปี่ า่ ส งวนท เี่ สือ่ มโทรมซ ึง่ เกษตรกรไมไ่ ดม้ กี รรมสทิ ธใิ์ นท ีด่ นิ 
