Page 93 - การจัดประสบการณ์การเรียนรู้วิทยาศาสตร์
P. 93
ชีวิตกับสิ่งแวดล้อม 3-83
1. ประโยชน์ข องทรพั ยากรน ํ้า
นํ้าเป็นท รัพยากรท ี่มีบ ทบาทสำ�คัญต ่อก ารด ำ�รงช ีวิตข องม นุษย์ แหล่งนํ้าท ี่ม นุษย์นำ�มาใช้ป ระโยชน์
เพื่อการดำ�รงชีวิต และกิจกรรมทางเศรษฐกิจที่สำ�คัญ ได้แก่ นํ้าจากแหล่งนํ้าผิวดิน เช่น ทะเลสาบ แม่นํ้า
ลำ�คลอง แหล่งน ํ้าใต้ดิน แหล่งนํ้าทะเล และมหาสมุทร และนํ้าในบรรยากาศ ซึ่งต กลงมาเป็นฝน ประโยชน์ที่
มนุษย์ได้รับจ ากน ํ้า กล่าวโดยส รุปได้ดังนี้
1.1 การอุปโภคและบริโภค มนุษย์จ ำ�เป็นต้องใช้นํ้าเพื่อการอ ุปโภคบริโภคอ ยู่ตลอดเวลาอ ย่างขาด
เสยี ไมไ่ด้ นํา้ ท ีใ่ชใ้นก ารอ ปุ โภคบ ริโภคเป็นน ํ้าจ ืดท ีส่ ะอาด มนุษยต์ ้องการน ํ้าจ ากแ หล่งน ํ้าจ ดื เพือ่ น �ำ มาป รบั ปรุง
คุณภาพให้เหมาะส มก ่อนที่จ ะน ำ�มาใช้ในก ารอุปโภคบ ริโภค
1.2 การเกษตรก รรม มนุษย์ใช้น ํ้าเพื่อก ารเพาะปลูกแ ละเลี้ยงส ัตว์ เพราะพืชแ ละส ัตว์ต ้องใช้นํ้าเพื่อ
การด ำ�รงช ีวิต การเกษตรก รรมจ ะทำ�ได้ด ีในบ ริเวณท ี่ม ีแหล่งน ํ้าอ ุดมสมบูรณ์เท่านั้น
1.3 การอ ตุ สาหกรรม ในโรงง าน อุตส หก รรมจ ำ�เป็นต ้องใชน้ ํ้าในข ั้นต อนต ่างๆ เช่น กระบวนการผ ลิต
การระบายความร ้อน การชะล้างและร ะบายของเสีย
1.4 การคมนาคมขนส่ง การคมนาคมขนส่งทางนํ้าจัดเป็นเส้นทางคมนาคมที่สำ�คัญมาก ทั้งนี้
เนื่องจากสามารถขนส่งสินค้าและผู้โดยสารเป็นจำ�นวนมาก และค่าใช้จ่ายถูกกว่าการขนส่งทางบกและทาง
อากาศ
1.5 การผ ลิตพลังงาน พลังงานนํ้าเป็นพลังงานที่สำ�คัญอย่างหนึ่งท ี่ใช้สำ�หรับผลิตก ระแสไฟฟ้า ซึ่ง
สามารถนำ�พลังงานไฟฟ้าที่ผลิตได้มาใช้อย่างกว้างขวางทั้งทางด้านการเกษตร อุตสาหกรรม การดำ�รงชีวิต
ประจำ�วัน การอ ำ�นวยค วามส ะดวกต่างๆ
1.6 การท อ่ งเทย่ี วแ ละพ กั ผ อ่ นห ยอ่ นใจ แหล่งน ํ้าต ่างๆ มักจ ะม ธี รรมชาตทิ ีส่ วยงาม เหมาะแ กก่ ารท ่อง
เที่ยวแ ละพักผ ่อนห ย่อนใจ
2. ปญั หาข องทรัพยากรน ํ้า
ในปัจจุบันปัญหาด้านทรัพยากรนํ้าทั้งทางปริมาณและคุณภาพมีความรุนแรงอย่างยิ่ง ปัญหาบาง
อย่างเกิดขึ้นตามธรรมชาติ โดยมนุษย์ไม่สามารถควบคุมได้ แต่ปัญหาบางอย่างเกิดขึ้นจากการกระทำ�ของ
มนุษย์เอง ซึ่งอยู่ในวิสัยท ี่ม นุษย์สามารถป รับปรุงแ ก้ไขได้
2.1 ปัญหาการขาดแคลนนํา้ อ าจเกิดจ ากป ริมาณนํ้าฝนน้อยเกินไป หรือฝนต กไม่ท ั่วถึง หรือไม่ตก
ต้องต ามฤ ดูกาล หรืออ าจเกิดจ ากก ารข าดก ารว างแผนก ารใช้น ํ้าท ี่ด ี มีก ารใช้น ํ้าอ ย่างฟ ุ่มเฟือยจ นท ำ�ให้ข าดน ํ้า
บางเวลา หรือม ีก ารทำ�ลายป่าไม้ ซึ่งเป็นแหล่งต ้นนํ้าล ำ�ธาร การขาดแคลนนํ้าท ำ�ให้ต้องนำ�นํ้าจากแ หล่งอ ื่นม า
ใช้ นอกจากจ ะต้องเสียค ่าใช้จ ่ายสูงข ึ้นและไม่ส ะดวกสบายแ ล้ว ความแห้งแ ล้งย ังอาจทำ�ให้ก ารค มนาคมทาง
นํ้าไม่ส ะดวก สัตว์และพ ืชที่ต้องอาศัยแ หล่งน ํ้าถูกท ำ�ลาย และเกิดสภาพอ ากาศร้อนจ ัดอ ย่างรุนแรงได้
2.2 ปญั หาก ารเกดิ น า้ํ ท ว่ ม อ าจเกิดจ ากฝ นต กห รือห ิมะล ะลายอย่างห นักห รือต ิดต่อก ันเป็นเวลาน าน
ประกอบก ับก ารข าดป ่าไม้ท ี่ท ำ�หน้าที่ซ ับน ํ้าไว้ นํ้าในแ หล่งน ํ้าเอ่อล ้นแ ละท ่วมภ ูมิประเทศท ี่เป็นท ี่ล ุ่มต ํ่าอ ันเป็น
ถิ่นฐานท ี่ม นุษย์อยู่ก ันอ ย่างหนาแ น่น ทำ�ให้ที่อ ยู่อ าศัย ทรัพย์สินหรือแ ม้ก ระทั่งชีวิตข องม นุษย์ถูกท ำ�ลายโดย
กระแสน ํ้า หรือการท ่วมของนํ้า
