Page 17 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 17
แนวคิดเก่ียวกับระบบสังคมและสังคมโลก 1-7
4. ประเภทสังคม
การแบง่ ประเภทสงั คมมหี ลากหลายแนวทางขน้ึ อยกู่ บั วา่ จะใชห้ ลกั เกณฑใ์ ดเปน็ ตวั ก�ำหนด (สนธยา
พลตรี, 2545) ดังนี้
4.1 การแบ่งโดยใช้เคร่ืองมือเครื่องใช้เป็นเกณฑ์ เปน็ การแบง่ สงั คมตามประเภทของโบราณวตั ถุ
ตา่ งๆ ทม่ี ีการคน้ พบตามวิวฒั นาการของเคร่ืองมอื เครือ่ งใชข้ องมนษุ ย์ ประกอบด้วย
4.1.1 สังคมยุคหิน ซง่ึ เปน็ สงั คมทเ่ี ครอื่ งมอื เครอ่ื งใชข้ องมนษุ ยท์ ำ� ดว้ ยหนิ มชี วี ติ ความเปน็
อยแู่ บบงา่ ยๆ พง่ึ พาอาศยั ธรรมชาตเิ ปน็ หลกั โครงสรา้ งและความสมั พนั ธข์ องคนในสงั คมไมซ่ บั ซอ้ นเพราะ
มีสมาชิกไม่มากนกั
4.1.2 สังคมยุคส�ำริด เป็นสังคมท่ีมนุษย์รู้จักน�ำโลหะมาใช้เป็นเครื่องมือ เพื่อพยายาม
เอาชนะธรรมชาตมิ ากขึน้ กจิ กรรมในสงั คมเรม่ิ เปน็ ระบบและมคี วามซบั ซ้อนตามจำ� นวนสมาชิกท่เี พ่มิ ขน้ึ
4.1.3 สังคมยุคเหล็ก เปน็ สงั คมทพี่ ัฒนามากขนึ้ เมอ่ื มนษุ ยร์ จู้ ักน�ำเหลก็ มาใชป้ ระโยชนเ์ พอ่ื
สรา้ งเครอ่ื งมอื เครอ่ื งใชท้ ม่ี คี ณุ ภาพมากขนึ้ มกี ารพฒั นาประสทิ ธภิ าพการผลติ ทางเศรษฐกจิ และทกั ษะทาง
ด้านเกษตรกรรมและอุตสาหกรรม โครงสร้างสังคมมีความสลับซับซ้อนและเปลี่ยนแปลงไปสู่ระบบที่เป็น
อยใู่ นปัจจุบัน
4.2 การแบ่งโดยใช้วิวัฒนาการของด�ำรงชีพเป็นเกณฑ์ แบ่งออกเป็น 5 ประเภท (Thio, 2000
อ้างถึงใน ศิริรัตน์ แอดสกุล, 2555) ประกอบด้วย
4.2.1 สังคมล่าสัตว์และเก็บของป่า เป็นสังคมที่มนุษย์อาศัยการจับสัตว์และเก็บพืชผักผล
ไม้มาเปน็ อาหารเพ่ือด�ำรวชวี ติ เป็นสงั คมขนาดเล็ก สมาชิกในสังคมส่วนใหญ่เป็นเครอื ญาตกิ นั
4.2.2 สังคมเล้ียงสัตว์ เป็นสังคมที่เกิดข้ึนเมื่อประมาณ 10,000 ปีมาแล้วโดยพัฒนาจาก
สงั คมลา่ สตั ว์ โดยมนษุ ยไ์ ดพ้ ฒั นาการดำ� รงชพี โดยการเลยี้ งสตั ว์ แมใ้ นระยะแรกจะไมม่ หี ลกั แหลง่ เปน็ การ
เลี้ยงสัตว์แบบเร่ร่อน แต่ขนาดสังคมก็ใหญ่กว่าและซับซ้อนกว่าสังคมล่าสัตว์ เร่ิมมีการค้าขายและ
แลกเปล่ียนสินค้า
4.2.3 สังคมเกษตรกรรม เกิดขน้ึ เมอ่ื ประมาณ 6,000 ปีมาแล้ว เป็นสังคมท่มี นุษยพ์ ฒั นา
เคร่ืองไม้เคร่ืองมือเพ่ือน�ำมาใช้ในงานเกษตรกรรม ท�ำให้เกิดการต้ังถิ่นฐานที่ถาวรขึ้นและเกิดความเจริญ
งอกงามทางวัฒนธรรม มกี ารนำ� แรงงานสัตว์มาใชป้ ระโยชน์ในการเกษตร มีการวางระบบสงั คม การเมือง
การปกครอง และเศรษฐกิจ
4.2.4 สังคมอุตสาหกรรม เกดิ ขนึ้ ในชว่ งครสิ ตศ์ ตวรรษที่ 18 มกี ารผลติ ผลผลติ จำ� นวนมาก
โดยใช้แรงงานคนน้อยลง โดยใช้เครื่องจักรและเทคโนโลยีทดแทนแรงงานคนและสัตว์ท่ีเคยใช้ในสังคม
เกษตรกรรม สงั คมอตุ สาหกรรมทำ� ใหเ้ กดิ การเปลยี่ นแปลงทางสงั คมอยา่ งรวดเรว็ สมาชกิ ในสงั คมเพม่ิ ขน้ึ
มากและมคี วามสมั พนั ธใ์ นสังคมทสี่ ลับซบั ซ้อน เกดิ สถาบันสงั คมขึน้ มากมาย
4.2.5 สังคมหลังอุตสาหกรรม ซงึ่ บา้ งกเ็ รยี กวา่ เปน็ ยคุ สงั คมขา่ วสารหรอื สงั คมฐานความรู้
เปน็ การแบง่ ประเภททตี่ อ่ เนอื่ งจากววิ ฒั นาการของสงั คมอตุ สาหกรรม เนอ่ื งจากพฒั นาการของเทคโนโลยี
การส่ือสารและสารสนเทศท�ำให้การด�ำรงชีพของมนุษย์ไม่ได้มีลักษณะพึ่งพาการผลิตแบบสังคมอุตสาห-
กรรม แต่กลับเป็นการผลิตสนิ คา้ และบริการโดยอาศัยขอ้ มลู ข่าวสารและฐานความรแู้ ทน
