Page 21 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 21
แนวคิดเก่ยี วกบั ระบบสังคมและสงั คมโลก 1-11
การเงนิ และใหค้ วามหมายคำ� วา่ สังคม หมายถงึ คนจาํ นวนหนงึ่ ทม่ี คี วามสมั พนั ธต์ อ่ เนอ่ื งกนั ตามระเบยี บ
กฎเกณฑ์ โดยมวี ัตถปุ ระสงคส์ ําคัญรว่ มกนั
พจนานุกรมสังคมวิทยาสมัยใหม่ (Dictionary of Modern Sociology) ไดใ้ ห้ความหมายของ
สถาบันทางสังคม (social institutions) วา่ เป็นกระบวนการหรือเป็นการรวมกลุ่มของคนในสงั คมอยา่ ง
เปน็ ระบบ มกี ารจดั ระเบยี บโดยกำ� หนดบทบาทและความสมั พนั ธข์ องผทู้ ม่ี สี ว่ นเกยี่ วขอ้ ง และมเี สถยี รภาพ
และความม่ันคงเพราะมีแนวโน้มจะเปล่ียนแปลงยากและไม่ได้ขึ้นอยู่กับบุคคลใดบุคคลหนึ่งโดยเฉพาะ
(Thomas Hoult, 1972 อ้างถึงใน ศิรริ ัตน์ แอดสกุล, 2555)
สถาบนั ทางสงั คมมอี งคป์ ระกอบสำ� คญั อยู่ 4 ประการคอื องคก์ ารทางสงั คม สถานภาพและบทบาท
การทำ� หนา้ ท่ี และบรรทัดฐานหรือกฎระเบยี บ ดงั น้ี
3.1 องค์การทางสังคม เปน็ องค์ประกอบทสี่ �ำคัญมากเนอ่ื งจากสถาบันทางสงั คมจะตอ้ งประกอบ
ด้วยกลุ่มคนต่างๆ ท่ีรวมกันข้ึนเป็นองค์การทางสังคม เช่น สถาบันครอบครัวประกอบด้วย พ่อ แม่ ลูก
ญาติพ่นี ้อง หรอื สถาบันศาสนาประกอบดว้ ย วดั พระ สามเณร อุบาสก อุบาสกิ า เปน็ ตน้
3.2 สถานภาพและบทบาท ในองค์การทางสงั คมจะประกอบดว้ ยบคุ คลท่ีมสี ถานภาพทแ่ี ตกตา่ ง
กันไป ซ่ึงก�ำหนดให้บุคคลเหล่านั้นมีต�ำแหน่ง มีบทบาท และมีความรับผิดชอบพร้อมกันไปด้วย เช่น
สถาบนั การศกึ ษาซงึ่ ประกอบดว้ ย โรงเรยี น ครู อาจารย์ นกั เรยี น ภารโรง ตา่ งกม็ บี ทบาทแตกตา่ งกนั ตาม
สถานภาพ
3.3 การท�ำหน้าที่ สถาบนั ทางสงั คมตา่ งมหี นา้ ทท่ี ตี่ อ้ งทำ� หลายประการเพอื่ ใหส้ งั คมมเี สถยี รภาพ
และความมั่นคง แม้การท�ำหน้าที่เหล่าน้ันอาจเห็นได้ชัดเจน เช่น สถาบันการศึกษาที่ท�ำหน้าท่ีอบรม
ส่ังสอน และถ่ายทอดทักษะความรู้แก่สมาชิกในสังคม แต่บางคร้ังก็อาจมีหน้าท่ีแอบแฝง เช่น การเก็บ
ประชากรไว้ในระบบการศึกษาเป็นระยะเวลาหน่ึงเพ่ือไม่ให้แย่งงานประชากรกลุ่มอื่นๆ (พระมหาสนอง
ปจั โจปการี, 2553)
3.4 บรรทัดฐานหรือกฎระเบียบ ทกุ สถาบนั ทางสงั คมจะมกี ารกำ� หนดบรรทดั ฐาน กฎกตกิ า หรอื
ระเบียบปฏิบัติเพ่ือก�ำกับให้บุคคลปฏิบัติตาม รวมทั้งอาจมีบทลงโทษส�ำหรับผู้ที่ฝ่าฝืนหรือไม่ปฏิบัติตาม
เช่น สถาบันการศกึ ษามบี ทลงโทษนักเรยี นที่ไม่ปฏบิ ตั ติ ามกฎระเบยี บของโรงเรยี น อาทิ หักคะแนนหาก
สง่ รายงานไม่ตรงตามเวลา หรือปรบั ตกหากพบวา่ นกั ศกึ ษาทจุ ริตในการสอบ เปน็ ตน้
กิจกรรม 1.1.2
โครงสรา้ งหลักของสงั คมประกอบด้วยอะไรบา้ ง
แนวตอบกิจกรรม 1.1.2
โครงสร้างหลักของสังคมประกอบด้วย
1) สถานภาพ หรือต�ำแหน่งของบุคคลในกลุ่มหรือในสังคมหน่ึงๆ ซ่ึงได้มาจากการเป็นสมาชิก
ของสงั คมน้นั ๆ
