Page 62 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 62
4-52 ความรทู้ างสงั คมศาสตร์และเทคโนโลยีส�ำ หรับนกั นิเทศศาสตร์
การเปลีย่ นแปลงการปกครองทสี่ �ำคัญอีกประการหน่งึ คอื การปรับปรงุ การปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ
ทต่ี อ้ งการใหร้ าษฎรมสี ว่ นในการปกครองประเทศ ไดม้ กี ารประกาศใชพ้ ระราชบญั ญตั จิ ดั การสขุ าภบิ าล การ
สุขาภิบาลเร่ิมข้ึนเป็นคร้ังแรกท่ีท่าฉลอม จังหวัดสมุทรสาคร เมื่อ พ.ศ. 2448 มีการต้ังคณะกรรมการ
สุขาภิบาลขึ้นจากคนในท้องถิ่น มีการเก็บภาษีโรงเรือนและให้สุขาภิบาลมีอ�ำนาจใช้เงินท่ีเก็บได้มาบ�ำรุง
ท้องทข่ี องตน ส�ำหรับในกรุงเทพฯ มีพระราชก�ำหนดสุขาภิบาลใน ร.ศ. 116 (พ.ศ. 2440) และมีพระราช
กำ� หนดสุขาภิบาลเปน็ ชอ่ื หัวเมอื ง ร.ศ. 127 (พ.ศ. 2451)
2. การเมืองการปกครองสมัยรัชกาลที่ 6
เหตุการณ์สำ� คัญทางการเมืองท่เี กดิ ข้ึนในชว่ งตน้ รัชกาล คอื กบฏ ร.ศ.130 (พ.ศ.2454) เกิดขน้ึ
เน่ืองจากกลุ่มนายทหารหนุ่มและพลเรือนกลุ่มหนึ่งได้ต้ังขบวนการท่ีจะก่อการปฏิวัติเพื่อเปล่ียนแปลงการ
ปกครอง หัวหน้าขบวนการ 130 คอื นายร้อยเอก ขนุ ทวยหาญพิทักษ์ รอ้ ยตรีเหรยี ญ ศรีจันทร์ และร้อย
ตรีจรูญ ชตะเมษ ขบวนการนี้มีแผนที่จะเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์มา
เป็นระบอบประชาธปิ ไตยแบบรฐั สภา
ขบวนการ ร.ศ.130 ต้องประสบความล้มเหลวเน่ืองจากถูกจับกุมเสียก่อน มีการลงโทษตั้งแต่
ประหารชีวิตและจ�ำคุก แต่รัชกาลที่ 6 ให้ลดหย่อนโทษลงเหลือจ�ำคุกตลอดชีวิต หลายคนรอแต่เพียง
ลงอาญา กระทัง่ ปี พ.ศ. 2467 ทุกคนก็ได้รับพระราชทานอภัยโทษ
ขบวนการ ร.ศ.130 เป็นผลจากการเจรญิ เติบโตของระบบราชการไทยทก่ี อ่ ตงั้ ข้ึนในสมัยรัชกาลที่
5 แล้วพัฒนากลายเป็นกลไกส�ำคัญในการปกครองประเทศ น�ำไปสู่ความต้องการมีส่วนในการปกครอง
ประเทศ
หลงั กบฏ ร.ศ.130 รชั กาลท่ี 6 ชใี้ หเ้ หน็ วา่ ระบอบราชาธปิ ไตยเหมาะสมทสี่ ดุ สำ� หรบั เมอื งไทย และ
ทรงปรับปรุงโครงสร้างการปกครองประเทศทั้งในส่วนกลางและส่วนภูมิภาค ทรงพยายามพัฒนาความรู้
ความคิดของพลเมืองให้มากขึ้น เช่น การตราประราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. 2464 และการให้สิทธิ
เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นแก่วงการหนังสือพิมพ์ ทรงเห็นว่าการปกครองแบบประชาธิปไตยใน
ประเทศไทยควรจะมีลักษณะค่อยเป็นค่อยไป จึงทรงจัดต้ังดุสิตธานีลักษณะเป็นเมืองประชาธิปไตยใน
บริเวณพระราชวงั ดสุ ิต เพ่อื ฝึกใหข้ ุนนางและขา้ ราชการทดลองปกครองและบรหิ ารราชการ
3. การเมืองการปกครองสมัยรัชกาลท่ี 7
พระบาทสมเดจ็ พระปกเกล้าเจา้ อยหู่ ัวขน้ึ เสวยราชสมบตั ิเมอื่ ปี พ.ศ. 2468 ทรงพยายามปรบั ปรุง
การปกครองและการเมืองหลายประการด้วยกัน ได้แก่ การตั้งอภิรัฐมนตรีเป็นท่ีปรึกษาราชการแผ่นดิน
คณะรัฐมนตรีสภา คณะเสนาบดีสภาซ่ึงเป็นที่ประชุมคณะเสนาบดีและคณะองคมนตรี ปรับปรุงสถาบัน
การเมือง พัฒนาระบบการปกครองส่วนทอ้ งถิน่ ให้เป็นประชาธปิ ไตย ไดแ้ ก่ การบริหารส่วนท้องถ่นิ แบบ
เทศบาลและสุขาภิบาล จนกระท่งั เกิดเหตกุ ารณก์ ารปฏิวัติเปลยี่ นแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475
