Page 61 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์

ความร้ดู ้านการเมืองการปกครอง 4-51
กรมนา ดแู ลการเพาะปลกู การค้าขาย ป่าไม้ และบ่อแร่
กรมพระคลัง ดแู ลภาษีอากร เงินรับจ่ายในแผ่นดินทั้งหมด
กรมยุตธิ รรม จัดการศาล ช�ำระความท้งั แพง่ และอาญา
กรมยุทธนาธิการ ตรวจตราจดั การในกรมทหารบก ทหารเรือ
กรมธรรมการ จัดการศกึ ษาและการศาสนา
กรมโยธาธิการ ก่อสรา้ ง ขดุ คลอง การช่างท่ัวไป การไปรษณีย์โทรเลข การรถไฟ
กรมมุรธาธิการ รักษาพระราชลัญจกร พระราชก�ำหนดกฎหมายและหนังสือราชการ

ทัง้ หมด
ต่อมาในปี พ.ศ. 2435 กรมเหล่าน้ีไดร้ ับการยกฐานะขน้ึ เปน็ กระทรวง และใน พ.ศ. 2437 ไดม้ ี
พระราชบญั ญตั แิ ยกอำ� นาจหนา้ ทข่ี องกระทรวงกลาโหมและมหาดไทยออกจากกนั อยา่ งเดด็ ขาด จดั ระเบยี บ
การปกครองสว่ นภมู ภิ าคในลกั ษณะการรวมอำ� นาจเขา้ สศู่ นู ยก์ ลาง และเรยี กระบบการปกครองแบบใหมน่ ว้ี า่
ระบบเทศาภิบาล
หลกั การปกครองตามระบบเทศาภบิ าลมรี ะบไุ วใ้ นประกาศจดั ปนั หนา้ ทร่ี ะหวา่ งกระทรวงกลาโหม
และกระทรวงมหาดไทย ร.ศ. 113 ซง่ึ รวมหวั เมอื งทงั้ หมดไวใ้ ตก้ ารบงั คบั บญั ชาของกระทรวงมหาดไทย ตอ่
มาได้มีพระราชบัญญัติลักษณะการปกครองท้องที่ ร.ศ. 116 และข้อบังคับลักษณะปกครองหัวเมือง ร.ศ.
117 ตราขนึ้ เพอื่ จดั การปกครองหวั เมอื งตง้ั แตร่ ะดบั สงู สดุ ถงึ ระดบั ตำ่� สดุ ไทยเรมิ่ จดั สว่ นราชการบรหิ ารตาม
แบบใหม่ มอี ำ� นาจหนา้ ทแี่ ละความรบั ผิดชอบตามล�ำดับ ดงั นี้

- มณฑล มขี า้ หลวงเทศาภบิ าลเปน็ ผบู้ งั คบั บญั ชาการ ขนึ้ ตรงตอ่ เสนาบดกี ระทรวงมหาดไทย
- เมอื ง ใหเ้ จา้ เมอื งหรอื ผวู้ า่ ราชการเมอื งเปน็ ผปู้ กครอง โดยอยภู่ ายใตก้ ารบงั คบั บญั ชาของ
ข้าหลวงเทศาภิบาลประจ�ำมณฑลน้นั ๆ
- อ�ำเภอ มนี ายอ�ำเภอเปน็ ผปู้ กครอง
- ตำ� บลและหมบู่ า้ น เปน็ หนว่ ยการปกครองระดบั ลา่ งสดุ ผใู้ หญบ่ า้ นปกครองหมบู่ า้ น กำ� นนั
ปกครองตำ� บล
- เจ้าเมืองและกรมการเมืองเป็นกลไกในการปกครองของรัฐบาลกลางท่ีกรุงเทพฯ ทรง
ปรบั ปรุงระบบเงินเดอื น เก็บสว่ นแบง่ ของเงนิ ภาษีมาเป็นระบบเงินเดอื นจากส่วนกลาง
การเปลย่ี นระบบการปกครองหวั เมอื งเปน็ ระบบเทศาภบิ าลนไี้ มไ่ ดด้ ำ� เนนิ ไปอยา่ งราบรน่ื เนอ่ื งจาก
รัฐบาลประสบปัญหาหลายประการดว้ ยกนั ไดแ้ ก่
1. การขาดบุคลากรไปปฏบิ ัตงิ าน
2. รฐั บาลกลางขาดงบประมาณ ทำ� ใหต้ อ้ งเรง่ รดั จัดเก็บภาษี
3. อำ� นาจของรัฐไปกระทบกับผลประโยชนข์ องเจา้ เมอื งและราษฎรท้องถ่ิน
4. รัฐบาลไม่ต้องการท่ีจะน�ำการปกครองแบบใหม่เข้าไปใช้ตามหัวเมืองชายแดน เพราะเกรงจะ
ถกู ตอ่ ต้านจากผูไ้ ม่พอใจที่ต้องสญู เสียอำ� นาจ