Page 64 - ความรู้ทางสังคมศาสตร์และเทคโนโลยี สำหรับนักนิเทศศาสตร์
P. 64
13-54 ความร้ทู างสังคมศาสตรแ์ ละเทคโนโลยีสำ� หรับนักนเิ ทศศาสตร์
การสร้างสนั ติภาพ การต่อตา้ นอาวธุ นิวเคลียร์ การแลกเปล่ยี นทางวัฒนธรรม ร่วมกบั การสวดมนตต์ ่อสง่ิ
ศักด์ิสิทธ์ิของกลุ่มซึ่งมีลักษณะคล้ายกับพุทธศาสนานิกายนิชิเรน มีการเผยแพร่ผ่านทางสื่อใหม่ๆ เช่น
อินเทอร์เน็ต การลงวิดีโอเผยแพร่ค�ำสอนเป็นภาษาอังกฤษ การตพี ิมพค์ �ำสอนใหเ้ ป็นภาษาตา่ งๆ ทวั่ โลก
การน�ำเสนอบุคคลที่มีช่ือเสียงที่เข้ามาเป็นสมาชิกองค์การ การเกิดของศาสนาพุทธใหม่นั้นเกิดข้ึนเพื่อ
เยยี วยาจติ ใจของคนทไี่ ดร้ บั ผลกระทบทางสงั คม การเมอื งและเศรษฐกจิ ทเ่ี กดิ ชว่ งกอ่ นและหลงั สงครามโลก
ครงั้ ท่ี 2 ท่มี ีสาเหตมุ าจากความยากจน โรคภยั ไข้เจ็บ ภยั พิบตั ิต่างๆ ศาสนาพุทธนกิ ายใหม่ในช่วงก่อน
สงครามโลก เชน่ โซกะกักไค เซไกคิวเซเคียว เป็นต้น
นิกายท่เี กิดในช่วงก่อนสงครามโลกนนั้ มหี ลักธรรมท่ีตา่ งไปจากศาสนาเก่า เนอื้ หาของหลักธรรม
ส่วนใหญจ่ ะเก่ยี วกับเร่อื งของเวทยม์ นต์ ความเช่ือในอำ� นาจลกึ ลบั เน้นเรือ่ งผลประโยชนห์ รอื ความสุขที่จะ
ไดร้ บั ในโลกน้ี เสนอแนวทางทม่ี ชี วี ติ ความเปน็ อยทู่ ด่ี กี วา่ เดมิ การเยยี วยาจติ ใจทเี่ กดิ จากความทกุ ข์ ความ
เจ็บป่วย ปญั หาครอบครัว ซง่ึ ผูท้ มี่ ีปญั หาส่วนใหญม่ ักจะเป็นชนชัน้ กลางและชนชัน้ ลา่ งของสังคม วิธีการ
เยียวยาส่วนใหญ่จะเป็นการสวดมนต์อ้อนวอนขอความช่วยเหลือจากพระพุทธ เทพเจ้า หรือ บรรพบุรุษ
และการทำ� กจิ กรรมร่วมกนั กบั สมาชกิ ในนกิ าย เนน้ การบริจาคเพอื่ ช่วยเหลอื ผอู้ ่ืน
ส่วนศาสนาพุทธนิกายใหม่ที่เกิดหลังสงครามโลกคร้ังที่ 2 เกิดเมื่อสภาพการเมืองและเศรษฐกิจ
ญ่ปี นุ่ มเี สถียรภาพมากกว่าเดมิ คนญปี่ นุ่ มคี วามเป็นอยู่ท่ีดขี ึ้นแตก่ ลบั มีความร้สู กึ วา่ งเปลา่ ทางจติ ใจทเ่ี กิด
ข้ึนจากความโดดเด่ียวของตน และการค้นหาบุคลิกลักษณะของตนโดยการมองหากลุ่มคนที่มีความสนใจ
ในเร่ืองเดียวกัน มองหาสังคมท่ีมีความเช่ือแบบเดียวกัน สร้างสมาคมของตนและการแสวงหาค�ำตอบใน
เรอ่ื งจติ วญิ ญาณของผคู้ นทมี่ จี ำ� นวนเพม่ิ มากขนึ้ อนั เนอื่ งมาจากภาวะทคี่ วามเจรญิ ทางวตั ถแุ ละความเจรญิ
ทางจิตใจไม่สมดุลกัน ศาสนาพุทธนิกายใหม่จึงเกิดขึ้นเพ่ือเน้นการหาเอกลักษณ์ของตนและการแยกตัว
ออกจากสังคมเพื่อเป็นปัจเจกชน ส่ิงนี้เป็นเคร่ืองสะท้อนให้เห็นถึงความล้มเหลวของศาสนาเดิมในการท�ำ
หน้าที่ทางสังคม (social function) ในการตอบสนองความต้องการในด้านต่างๆ ท้ังในทางปัจเจกและ
สว่ นรวม อนั เปน็ เหตุใหค้ นกลมุ่ หน่ึงละทง้ิ ศาสนาเดมิ และแสวงหาส่ิงทดแทนใหม่ท่ดี ีกว่า
การเกดิ นกิ ายใหมใ่ นญปี่ นุ่ นน้ั อรรถจกั ร์ สตั ยานรุ กั ษ์ (อา้ งถงึ ใน สวิ นิ ยี ์ ศริ พิ งษ,์ 2556: 5) อธบิ าย
วา่ เกดิ จากการทศ่ี าสนาเดมิ ทอ่ี ธบิ ายถงึ การดำ� รงอยู่ และการผนั แปรของสรรพสง่ิ จากทศั นะของศาสนาหลกั
นน้ั ไมม่ เี สนห่ แ์ กค่ นอกี กลมุ่ หนงึ่ ในสงั คมอกี ตอ่ ไป ภาวะเชน่ นเ้ี กดิ จากความเปลยี่ นแปลงของเศรษฐกจิ และ
สงั คมสมยั ใหม่ เปน็ ภาวะทค่ี นแตล่ ะกลมุ่ สอื่ สารกนั นอ้ ยลงและเรมิ่ แสวงหาคำ� ตอบแกก่ ระบวนการชวี ติ ของ
ตัวเองในกล่มุ ท่ตี ัวเองสังกดั ระบบเศรษฐกิจในสังคมสมยั ใหมไ่ ดก้ ่อใหเ้ กิดความเป็นเมือง มนุษย์ถูกแปลก
แยกใหอ้ ยเู่ พยี งลำ� พงั ในเมอื งใหญ่ นกิ ายใหมห่ ลายนกิ ายไดส้ รา้ งชมุ ชนใหมใ่ หแ้ กม่ นษุ ยท์ อ่ี ยอู่ ยา่ งโดดเดยี่ ว
ใหส้ ามารถพึ่งพิงนกิ าย และยนื ยันถงึ การด�ำรงอยขู่ องตัวเอง
การเกดิ กลมุ่ ศาสนาพทุ ธนกิ ายใหมใ่ นญป่ี นุ่ เปน็ เพยี งตวั อยา่ งทสี่ ะทอ้ นถงึ การเปน็ พลวตั ของศาสนา
ทมี่ ีการเปลยี่ นแปลงตามบรบิ ทของสังคมยคุ ใหม่ โลก ปรากฏทง้ั ในลกั ษณะของการแตกตัวมาจากศาสนา
เดิม การเกิดศาสนาใหม่ในลักษณะผสมผสานศาสนาต่างๆ การผสมผสานความเชื่อแบบสมัยใหม่ และ
แมแ้ ตก่ ารเกดิ ศาสนาใหมท่ ไี่ มม่ พี นื้ ฐานจากศาสนาใดเลย แตท่ ง้ั หมดไดส้ ะทอ้ นภาพการปรบั ตวั ของศาสนา
