Page 23 - สังคมและวัฒนธรรมอาเซียน
P. 23
สาธารณรฐั แห่งสหภาพเมียนมา 11-13
วัฒนธรรมมอญเป็นกลุ่มชาติพันธุ์เก่าแก่ของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ภาษามอญอยู่ใน
ตระกลู มอญ-เขมร ศนู ยก์ ลางของวฒั นธรรมมอญโบราณ (ราวครสิ ตศ์ ตวรรษท่ี 5 ถงึ ราวตน้ ครสิ ตศ์ ตวรรษ
ท่ี 11) สันนิษฐานว่าอยู่ท่ีเมืองสะเทิมหรือเมืองสุธรรมวดี เมืองสะเทิมเป็นเมืองท่ีต้ังอยู่บริเวณริมฟาก
ตะวันออกของประเทศพมา่ สนั นิษฐานว่าเคยเปน็ เมอื งทา่ ท่ีรับอารยธรรมจากอินเดีย มีความเจรญิ รุง่ เรือง
มาแลว้ ตงั้ แตร่ าวตน้ ครสิ ตก์ าล และเชอ่ื วา่ เปน็ ศนู ยก์ ลางพทุ ธศาสนาเถรวาท ตอ่ มาพระเจา้ อนริ ธุ (อโนรธา)
กษัตริยแ์ ห่งอาณาจกั รพุกามได้ยกกองทพั มาโจมตเี มืองสะเทมิ พร้อมนำ� พระไตรปฎิ กและเกณฑ์ชาวเมือง
สะเทิมกลับไปยังพุกาม เมืองสะเทิมจึงตกอยู่ภายใต้การปกครองของอาณาจักรพุกามจนส้ินสุดอาณาจักร
พุกามในราวตน้ คริสตศ์ ตวรรษที่ 1310
สว่ นวฒั ธรรมยะไขใ่ ชภ้ าษาตระกลู เดยี วกบั ภาษาพมา่ แตต่ า่ งกนั ทสี่ ำ� เนยี งและการออกเสยี ง ชนชาติ
ยะไข่เคยมีรัฐทีม่ ีอ�ำนาจอิสระมาตง้ั แต่สมยั โบราณ พบหลกั ฐานทางโบราณคดที แี่ สดงให้เห็นถงึ ความเจริญ
รงุ่ เรอื งมาแลว้ ตงั้ แต่เมอื่ แรกรบั อารยธรรมอนิ เดยี ตงั้ แตร่ าวครสิ ตศ์ ตวรรษที่ 4-9 มีความเปน็ รฐั เช่น การ
มีเมอื งหลวงและเมอื งบริวาร มรี ะบบกษตั ริย์ มตี ัวอกั ษรใช้ เป็นตน้ เมืองโบราณส�ำคญั คอื เมอื งธันญวดี
เมอื งเวสาลี เมอื งมะเรา้ กอ์ ู เมอื งจติ ตะกอง นอกจากนยี้ งั มหี ลกั ฐานศลิ ปกรรมทางพทุ ธศาสนาทไี่ ดร้ บั อทิ ธพิ ล
จากศิลปะอนิ เดีย11
การพัฒนาเป็นอาณาจักร
ในราวปลายคริสต์ศตวรรษท่ี 10 กลุ่มการเมืองในตอนกลางของลุ่มอิรวดีได้พัฒนาจากการเป็น
นครรฐั ขนึ้ สกู่ ารเปน็ อาณาจักรพกุ าม (ค.ศ. 1044–1287) มีพระเจา้ อนิรทุ ธหรือพระเจา้ อโนรธาเปน็ กษัตริย์
องค์แรก พระองคท์ รงมบี ทบาทในการรวบรวมอาณาจกั รให้เป็นปึกแผน่ และวางรากฐานพทุ ธศาสนานิกาย
เถรวาท กษัตริย์แห่งอาณาจกั รพกุ ามโปรดฯ ใหส้ ร้างเจดีย์และพทุ ธสถานจำ� นวนมากเพอื่ สืบอายพุ ระพุทธ
ศาสนา พัฒนาการของสถาปัตยกรรมแห่งอาณาจักรพุกามแสดงให้เห็นถึงการรวมตัวของผู้คนในกลุ่ม
วฒั นธรรมเดมิ ทเี่ คยมอี ำ� นาจทางการเมอื งมากอ่ นอยา่ งชาวปยแู ละชาวมอญภายใตก้ ารนำ� ของกษตั รยิ ท์ ม่ี า
จากกลุ่มวัฒนธรรมพม่า ต่อมาในราวรัชกาลพระเจ้าอลองสิทธู (ครองราชย์ราว ค.ศ. 1113–1167)
สถาปัตยกรรมและศิลปกรรมได้เข้าสู่แบบแผนศิลปะพุกามของพม่าอย่างแท้จริง โดยในช่วงนี้มีเจดีย์และ
วิหารส�ำคัญของอาณาจักรพุกาม อาทิ เจดีย์ชเวซิกอง ท่ีสร้างในสมัยพระเจ้าอนิรุทธ วิหารอานันทะ
พุทธสถานที่ขึ้นช่ือว่างดงามที่สุดในพุกาม สร้างในสมัยพระเจ้าจันสิตตา วิหารสัพพัญญู พุทธสถานที่มี
ความสูงมากทส่ี ดุ ในพกุ าม สร้างในสมยั พระเจา้ อลองสทิ ธู และเจติยวิหารธรรมยาจี ที่มขี นาดใหญ่ท่สี ดุ ใน
อาณาจักรพกุ าม สร้างข้นึ ในรัชกาลพระเจา้ นรธู เปน็ ตน้ 12
10 เรียบเรยี งข้อมูลจาก ศกั ดิ์ชาย สายสิงห.์ เร่อื งเดียวกัน. น. 17–18.
11 เร่ืองเดียวกัน.
12 เรอื่ งเดยี วกนั .
