Page 26 - สังคมและวัฒนธรรมอาเซียน
P. 26
11-16 สังคมและวฒั นธรรมอาเซยี น
สมัยอาณานิคม
การท่ีพม่ามีอาณาเขตเหนืออาณาจักรมณีปุระ อาณาจักรยะไข่ และแว่นแคว้นในดินแดนอัสสัม
เปน็ เหตใุ หต้ อ้ งเผชญิ หนา้ กบั จกั รวรรดนิ ยิ มองั กฤษ ซงึ่ กำ� ลงั ขยายอาณานคิ มมาในบรเิ วณดงั กลา่ ว โดยพมา่
ได้มีการท�ำสงครามปราบปรามกบฏที่เกิดขึ้นในดินแดนประเทศราช ท�ำให้กองทัพพม่าล่วงข้ามพรมแดน
เข้าไปในเขตอารักขาของอังกฤษ เหตุการณ์ดังกล่าวน้ีเป็นชนวนเหตุเฉพาะหน้าท่ีท�ำให้เกิดการต่อสู้กัน
ระหว่างกองทพั พมา่ และกองทพั องั กฤษ เดอื นมกราคม ค.ศ. 1824 อังกฤษประกาศสงครามกบั พม่าอย่าง
เป็นทางการ พม่าเผชิญหน้าท�ำสงครามกับอังกฤษถึง 3 ครั้ง ความพ่ายแพ้น�ำไปสู่การสูญเสียดินแดน
ทลี ะสว่ นจนหมดสนิ้ ทง้ั อาณาจกั ร และทสี่ ำ� คญั ใน ค.ศ. 1885 องั กฤษไดผ้ นวกดนิ แดนพมา่ ทางตอนบนเปน็
สว่ นหนง่ึ ของอาณานคิ มอนิ เดยี ขององั กฤษและไดย้ กเลกิ ระบบกษตั รยิ ข์ องพมา่ โดยพระเจา้ ธบี อ (ครองราชย์
ค.ศ. 1878–1885) ทรงเป็นกษัตริย์พระองค์สุดท้ายของพม่า พระองค์พร้อมพระมเหสีคือพระนางศุภยลัต
ตลอดจนพระราชธดิ าและพระบรมวงศานวุ งศท์ ใี่ กลช้ ดิ ถกู เนรเทศออกจากแผน่ ดนิ พมา่ ถกู อญั เชญิ ไปประทบั
ณ เมืองรตั นคีรี ในภาคตะวันตกของอนิ เดีย พระองค์สน้ิ พระชนม์ทอี่ นิ เดยี ค.ศ. 1915
ภายหลังจากพม่าตกเป็นอาณานิคมของอังกฤษแล้วพม่าเปล่ียนแปลงจากสังคมจารีตเข้าสู่ภาวะ
ความเปน็ สมยั ใหมภ่ ายใต้การปกครองของจกั รวรรดนิ ิยมอังกฤษ องั กฤษใชน้ โยบายแบง่ แยกและปกครอง
โดยแยกปกครองสว่ นทเี่ ปน็ “ดนิ แดนพมา่ แท”้ (Burma Proper) ซงึ่ หมายถงึ ศนู ยก์ ลางอำ� นาจอาณาจกั ร
พมา่ มาแต่เดิมและ “พนื้ ท่สี ว่ นนอก” (Excluded Areas) หรอื “บรเิ วณชายแดน” (Frontier Areas) ซึง่
เปน็ เขตภเู ขาทอ่ี ยรู่ ายรอบออกจากกนั นอกจากนอ้ี งั กฤษมนี โยบายเปลยี่ นอาณานคิ มพมา่ ใหเ้ ปน็ แหลง่ ท�ำเงนิ
สร้างความม่ังคั่งทางเศรษฐกิจให้แก่จักรวรรดิอังกฤษ โดยได้เปล่ียนระบบเศรษฐกิจพม่าจากแบบ
พอยงั ชพี มาเปน็ เศรษฐกจิ แบบการตลาด ขณะเดยี วกนั องั กฤษยงั ไดม้ กี ารพฒั นาระบบสาธารณปู โภคพนื้ ฐาน
อาทิ ถนน รถไฟ เรือกลไฟขนส่งระหวา่ งเมอื ง ไปรษณยี ์โทรเลข เพ่ือสนับสนุนการขยายตัวทางเศรษฐกิจ
ของอังกฤษ และมีนโยบายปรับปรุงมาตรฐานความเป็นอยู่ของประชากร เพื่อยกระดับการผลิตและ
ประสทิ ธภิ าพทางเศรษฐกจิ รฐั บาลอาณานคิ มยงั ไดม้ กี ารจดั บรกิ ารทางการแพทยแ์ ละสาธารณสขุ สมยั ใหม่
และใหค้ วามสำ� คญั ในการจดั การศกึ ษาขนั้ พน้ื ฐาน ผลกระทบทชี่ ดั เจนทส่ี ดุ รฐั อาณานคิ มมตี อ่ โครงสรา้ งทาง
สังคมของพม่า คือการพัฒนาของชนช้ันใหม่ และการก่อรูปทางชาติพันธุ์ รวมถึงกลุ่มผลประโยชน์ต่างๆ
อันเป็นผลพวงจากการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและการบริหารที่อังกฤษน�ำเข้ามาและให้การสนับสนุน16
ท่ีส�ำคัญไดส้ ่งผลต่อการความเคลือ่ นไหวทางการเมืองในลกั ษณะชาตินิยมของชาวพมา่
การเรียกร้องเอกราช
ความเคลอื่ นไหวทางการเมอื งในลกั ษณะชาตนิ ยิ มของชาวพมา่ ในยคุ อาณานคิ มนน้ั เรมิ่ ขน้ึ ในกลมุ่
องค์กรพุทธศาสนา การเข้ามาของอังกฤษ ความรู้แบบใหม่ โลกทัศน์สมัยใหม่ การเผยแผ่คริสตศาสนา
ของมชิ ชนั นารแี ละการจดั ตงั้ โรงเรยี นสอนศาสนา ไดเ้ ขา้ มามบี ทบาทแทนทแี่ ละบดบงั เสาหลกั เดมิ ของสงั คม
16 โรเบริ ์ต เอช.เทยเ์ ลอร์. (2550). รฐั ในพมา่ . (บรรณาธกิ ารแปล พรรณงาม เงา่ ธรรมสาร). กรงุ เทพฯ: มลู นธิ โิ ครงการ
ตำ�ราสังคมศาสตรแ์ ละมนษุ ยศาสตร์. น. 171.
