Page 21 - การศึกษาชีวิตครอบครัวและชุมชน
P. 21
การสรา้ งเสรมิ ความเขม้ แข็งของครอบครัวและชมุ ชน 12-9
9) มเี ครือข่ายความรว่ มมือกบั หมู่บ้าน/ชุมชนอน่ื ท้องถ่นิ หน่วยงาน และบคุ คลต่างๆ ใน
ลักษณะความสมั พันธแ์ บบเพ่อื นแท้
ดว้ ยเหตนุ กี้ ารดำ� เนนิ งานเพอ่ื สรา้ งเสรมิ ความเขม้ แขง็ ของชมุ ชนจงึ ตอ้ งมลี กั ษณะเปน็ กระบวนการ
ทส่ี ามารถสง่ เสรมิ สนบั สนนุ หรอื พฒั นาใหเ้ กดิ คณุ ลกั ษณะทแ่ี สดงถงึ ความเขม้ แขง็ ของชมุ ชนเหลา่ นขี้ น้ึ มา
ภายในชมุ ชน
4. ความส�ำคัญของการสร้างเสริมความเข้มแข็งของชุมชน
การพฒั นาประเทศตามแนวทางทนุ นยิ มโดยเนน้ การเจรญิ เตบิ โตทางเศรษฐกจิ เปน็ หลกั ทเ่ี กดิ ขน้ึ
ในระยะการใชแ้ ผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง่ ชาตฉิ บบั ที่ 1-7 (พ.ศ. 2500-2540) สง่ ผลใหช้ มุ ชนชนบท
ถูกละเลยจนตกอยู่ในสภาวะที่อ่อนแอและไม่สามารถเป็นหลักประกันความมั่นคงให้แก่สมาชิกในชุมชน
ได้อีกต่อไป เนื่องจากชุมชนคือฐานรากของประเทศ หากชุมชนมีความเข้มแข็งในทุกด้านย่อมส่งผลให้
ประเทศชาตมิ ีความมัน่ คงด้วย (ประเวศ วะส,ี 2557, น. 1) ด้วยเหตุน้ี การสรา้ งเสริมความเขม้ แขง็ ของ
ชุมชนจึงถือเป็นระเบียบวาระแห่งชาติที่รัฐบาลและผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่ายให้ความส�ำคัญและมุ่งม่ันท่ีจะ
ดำ� เนินงานร่วมกันอยา่ งสร้างสรรค์ใหบ้ รรลุเป้าหมาย ดังจะเหน็ ได้จากสาระสำ� คัญในแผนพัฒนาเศรษฐกจิ
และสังคมแห่งชาติฉบับที่ 8 (พ.ศ. 2541-2544) เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน ล้วนก�ำหนดให้การสร้างเสริม
ความเข้มแข็งของชุมชนเป็นส่วนหนึ่งของยุทธศาสตร์การพัฒนาประเทศ โดยมีเป้าหมายให้คนในชาติ
สามารถอยรู่ ว่ มกนั อยา่ งสงบสขุ มกี ารพฒั นาทางเศรษฐกจิ ใหเ้ จรญิ เตบิ โตอยา่ งมคี ณุ ภาพและยงั่ ยนื สามารถ
รองรบั กระแสการเปลย่ี นแปลงทง้ั ภายในและภายนอกไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ การเปลยี่ นแปลงสำ� คญั ทเี่ กดิ
ขึ้นในระยะการใช้แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 8 คือ การเปลี่ยนแปลงเป้าหมายของ
การพฒั นาประเทศจากทเี่ นน้ การเตบิ โตทางเศรษฐกจิ เปน็ หลกั สกู่ ารเนน้ คนเปน็ ศนู ยก์ ลางของการพฒั นา
และการให้ความส�ำคัญกับแนวคิด “ชุมชนเข้มแข็ง” ในฐานะทางเลือกของการพัฒนาในระยะต่อไป โดย
เชอ่ื วา่ ความเขม้ แขง็ ของชมุ ชนจะเปน็ รากฐานสำ� คญั ทชี่ ว่ ยลดผลกระทบทางลบจากการพฒั นาในอดตี และ
เป็นจดุ เร่ิมตน้ ของการพัฒนาสคู่ วามยั่งยนื ในอนาคตข้างหน้า (ธรรมรักษ์ การพิศิษฏ์, 2546)
ในความเหน็ ของ นภาภรณ์ หะวานนท์ เพญ็ สริ ิ จรี ะเดชากลุ และสรุ วฒุ ิ ปดั ไธสง (2550, น. 158)
การสร้างเสรมิ ความเขม้ แข็งของชุมชนจะก่อใหเ้ กิดการพัฒนาภายในชุมชน 4 ประการ ไดแ้ ก่
1. การเพม่ิ พนู ความสามารถในการพง่ึ ตนเองของชมุ ชน โดยชมุ ชนจะมอี สิ ระในการกำ� หนด
ทางเลือกที่จะจัดการกับปัญหาของตน หรือด�ำเนินกิจกรรมต่างๆ ให้เกิดประโยชน์แก่ชุมชนของตนโดย
ไมห่ วงั พงึ่ พาภายนอก การมอี ำ� นาจตอ่ รองเพอ่ื ใหเ้ ปน็ ไปตามเจตจำ� นงของชมุ ชนและมคี วามสามารถในการ
ระดมทุน รวมทงั้ การจัดการทนุ ท่รี ะดมมาใหเ้ กิดประโยชนแ์ ก่ชุมชน
2. การเพ่ิมพูนความมั่นคงปลอดภัยของชุมชน โดยคนในชุมชนจะมีความมั่นคงปลอดภัย
ในการด�ำรงชีวติ ภายในชมุ ชนมากขน้ึ ทั้งทางสังคม การประกอบอาชพี ชวี ิต ทรพั ยส์ ิน และส่ิงแวดลอ้ ม
ซึ่งจะเกิดขึ้นได้ภายใต้ระบบความสัมพันธ์ที่คนในชุมชนมีความใกล้ชิดรู้จักมักคุ้นกันดีและไว้วางใจกันได้
รวมทัง้ การที่ชมุ ชนสามารถสร้างระบบสวสั ดกิ ารของชมุ ชนขึ้นมาเพ่ือช่วยเหลอื เกอ้ื กลู ซงึ่ กนั และกัน
