Page 20 - ประวัติศาสตร์ไทย
P. 20
4-10 ประวตั ิศาสตรไ์ ทย
การทอี่ ยธุ ยาแผข่ ยายอำ� นาจอยา่ งตอ่ เนอ่ื งไปยงั ดนิ แดนของเพอื่ นบา้ นนนั้ เปน็ เพราะปจั จยั ผลกั ดนั
2 ประการ คือ ปัจจัยดา้ นเศรษฐกิจ และปจั จยั ดา้ นแนวคดิ เรื่องจักรพรรดริ าช
ในดา้ นเศรษฐกิจ ความต้องการสินคา้ ประเภทของป่า ความปรารถนาทจ่ี ะขยายขอบข่ายการค้า
ของป่าไปทางมหาสมุทรอินเดียโดยผ่านเมอื งท่ามะละกา เมืองทวาย มะริด และตะนาวศรี รวมท้ังความ
ตอ้ งการกำ� ลงั คนและโภคทรพั ยอ์ นื่ ๆ นบั เปน็ แรงผลกั ดนั ทส่ี ำ� คญั สว่ นเรอื่ งแนวคิดพระจกั รพรรดิราช หรอื
“พระราชาธิราชผู้ยิ่งใหญ่เหนือกว่าพระราชาท้ังปวง” น้ันเป็นแนวคิดทางการเมืองท่ีปรากฏอยู่ท้ังใน
พุทธศาสนาและศาสนาพราหมณ์ มีอิทธิพลต่อท้ังการก่อตัวและการขยายอาณาเขตของอาณาจักรต่างๆ
ในดนิ แดนแถบนี้ ทำ� ใหอ้ าณาจกั รเหลา่ นเ้ี มอ่ื กอ่ รา่ งสรา้ งอาณาจกั รจนมคี วามมน่ั คงแลว้ กจ็ ะแผข่ ยายอำ� นาจ
ไปยังดินแดนอ่ืนๆ ที่อยู่ใกลเ้ คียง2
เม่ือพจิ ารณาจากหลักฐานในพระราชพงศาวดารและหลักฐานร่วมสมัยอ่ืนๆ กลา่ วได้ว่า ทางด้าน
เหนอื อยธุ ยาไดแ้ ผข่ ยายอำ� นาจเขา้ ไปในดนิ แดนของสโุ ขทยั และลา้ นนา จนสามารถผนวกแควน้ สโุ ขทยั เขา้ มา
เปน็ สว่ นหนง่ึ ของอาณาจกั รอยธุ ยาไดใ้ น พ.ศ. 2006 อยุธยาด�ำเนินการแผข่ ยายอ�ำนาจมายงั แคว้นสโุ ขทยั
ดว้ ยวธิ กี ารหลายอยา่ ง ตงั้ แตก่ ารทำ� สงคราม การสรา้ งความสมั พนั ธเ์ ครอื ญาติ การแทรกแซงทางการเมอื ง
และการสร้างความสมั พนั ธท์ างศาสนา
สว่ นการแผอ่ ำ� นาจเขา้ มาในแควน้ ลา้ นนานน้ั หลงั การสงครามใน พ.ศ. 1929 แลว้ อยธุ ยาและลา้ นนา
ได้ท�ำสงครามกันอีกหลายคร้ัง ส่วนใหญ่แล้วอยุธยาเป็นฝ่ายยกทัพข้ึนไปรุกรานล้านนาก่อน มีเพียงสมัย
พระเจา้ ตโิ ลกราช (พ.ศ. 1985–2030) เทา่ นนั้ ทลี่ า้ นนากลบั เปน็ ฝา่ ยแผข่ ยายอำ� นาจเขา้ มาในหวั เมอื งเหนอื
ของอาณาจกั รอยธุ ยา ขณะนนั้ อยู่ในรัชสมยั สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ (พ.ศ. 1991–2031) จนท�ำให้เกิด
การสงครามยดื เยอ้ื ระหวา่ งลา้ นนาและอยธุ ยา สงครามครง้ั นด้ี ำ� เนนิ อยนู่ านสบิ กวา่ ปตี ง้ั แต่ พ.ศ. 2003–2017
จงึ ค่อยยตุ ิลงได้ ในปีตอ่ มา (พ.ศ. 2018) ทั้งสองฝา่ ยได้เจรจาเป็นไมตรีกันและมีความสมั พันธท์ รี่ าบรนื่ มา
จนถงึ พ.ศ. 2050 ทางฝ่ายลา้ นนาไดส้ ่งกองทหารมารบกวนหัวเมอื งเหนือของอาณาจักรอยธุ ยาหลายคร้ัง
สมเด็จพระรามาธบิ ดที ่ี 2 (พ.ศ. 2034–2072) จงึ เสด็จยกทพั ขึน้ ไปตีเมืองลำ� ปางไดใ้ น พ.ศ. 2058
ต่อมาใน พ.ศ. 2088 สมเด็จพระไชยราชาธิราช (พ.ศ. 2077–2089) ได้เสด็จกรีธาทัพขึ้นมาตี
เมืองเชียงใหม่ ซึ่งขณะน้ันก�ำลังมีปัญหาวุ่นวายเกี่ยวกับการสืบราชสมบัติ ด้วยเหตุน้ี เม่ือพระองค์ทรง
ยกทพั ขนึ้ มาถงึ ทางฝา่ ยลา้ นนาจงึ ยอมออ่ นนอ้ มสง่ เครอ่ื งราชบรรณาการใหโ้ ดยดี สมเดจ็ พระไชยราชาธริ าช
มิได้ทรงเข้าแทรกแซงกิจการภายในของล้านนา ยังคงปล่อยให้มีการปกครองกันเอง อยุธยาจึงปกครอง
ล้านนาแตเ่ พยี งในนามเท่านั้น3
2 สาขาวชิ ารฐั ศาสตร.์ (2529). เอกสารการสอนชดุ วชิ าความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งไทยกบั ตา่ งประเทศ. นนทบรุ :ี มหาวทิ ยาลยั
สุโขทยั ธรรมาธริ าช. น. 71–79.
3 อษุ ณยี ์ ธงไชย. (2526). ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งอยธุ ยาและลานนา พ.ศ. 1893–2310. วทิ ยานพิ นธป์ รญิ ญาอกั ษรศาสตร-
มหาบัณฑิต ภาควชิ าประวัติศาสตร์, บัณฑิตวิทยาลยั จุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย. น. 129–131.
