Page 34 - วิทยาศาสตร์เทคโนโลยี และสิ่งแวดล้อมเพื่อชีวิต
P. 34
6-24 วิทยาศาสตรเ์ ทคโนโลยแี ละสงิ่ แวดลอ้ มเพ่ือชีวิต
นอกจากนย้ี งั มรี ะบบดาว 3 ดวง เชน่ ดาวอลั ฟา-เซนทอรี (α-Centauri) เปน็ ดาวฤกษ์ 3 ดวง
คือ อัลฟา-เซนทอรีเอ เคล่ือนรอบแอลฟา-เซนทอรีบี โดยมีอัลฟา-เซนทอรีซีอยู่ห่างๆ และเคลื่อนรอบ
2 ดวงแรกในเวลาประมาณ 50 ลา้ นปี อัลฟา-เซนทอรซี ี คือดาวฤกษ์ท่อี ยูใ่ กลร้ ะบบสรุ ยิ ะทสี่ ุดจึงมีชอ่ื อกี
อย่างหนึ่งว่าพรอกซิมาเซนทอรี (Proxima Centauri) พรอกซิมาแปลว่าอยู่ใกล้ สาเหตุที่ระยะปรากฏ
ระหว่างซิริอสั เอกบั บไี มค่ งทเ่ี พราะระนาบวงโคจรของเอและบีไมต่ ้ังฉากกบั แนวสายตาทสี่ ังเกตได้จากโลก
นอกจากนยี้ งั มีระบบดาวฤกษท์ ีใ่ หญ่ขึ้น ประกอบดว้ ยดาวฤกษ์จ�ำนวนมากข้นึ โดยจำ� แนกไวเ้ ป็น
กระจกุ ดาวฤกษ์ ไดแ้ ก่ กระจกุ ดาวเปดิ หรอื กระจกุ ดาวกาแลก็ ตกิ (Galactic star cluster) และกระจกุ ดาว
ทรงกลม (Globular star cluster) ซงึ่ ประกอบดว้ ยดาวฤกษจ์ ำ� นวนเปน็ หมนื่ เปน็ แสนดวง
ตัวอยา่ งของกระจกุ ดาวเปดิ คอื กระจกุ ดาวลกู ไก่ เปน็ กระจุกดาวทสี่ วยงามมาก ดดู ้วยตาเปลา่ จะ
เห็นดาวฤกษ์ 6-7 ดวง แต่เมื่อดูในภาพถ่ายหรือในกล้องโทรทรรศน์จะเห็นดาวฤกษ์ที่ประกอบขึ้นเป็น
หลายรอ้ ยดวง ตวั อยา่ งของกระจกุ ดาวทรงกลม ไดแ้ ก่ เอม็ 13 (M13) ในกลมุ่ ดาวเฮอรค์ วิ ลสิ (Hercules)
กระจกุ ดาวลกู ไก ่ กระจุกดาวเอม็ 13
ภาพที่ 6.17 ตัวอย่างกระจุกดาวฤกษ์
2.4 ความสว่างของดาวฤกษ์ ความสว่างปรากฏของดาวฤกษ์ข้ึนอยู่กับหลายปัจจัย เช่น ระยะ
ห่างจากโลก ขนาดของดาว และประเภทของดาว
ความสว่างเป็นพลังงานแสงสว่างท่ีดาวส่งมาถึงโลก เม่ือแสงจากดาวเข้าตาซ่ึงเป็นอวัยวะที่บอก
ความรสู้ กึ วา่ ดาวสวา่ งมากหรอื นอ้ ย ทไี่ มเ่ ปน็ ปฏภิ าคโดยตรงกบั พลงั งาน แตจ่ ะเปน็ ปฏภิ าคกบั ลอกการธิ มึ
(Logarithm) ของแสงทม่ี ากระทบ นกั ดาราศาสตรเ์ รยี กความรสู้ กึ สวา่ งมากนอ้ ยนว้ี า่ “อันดับความสว่าง”
หรอื “โชติมาตร” ซ่งึ เปน็ ตัวเลขท่ีไม่มีหน่วย แต่ใช้เป็นมาตรวัดความสวา่ งของดาว ดาวท่มี ีโชตมิ าตร 1
หรือดาวชน้ั 1 เปน็ ดาวทมี่ ีความสว่างมากกวา่ ดาวโชตมิ าตร 2 หรอื ดาวชนั้ 2 ประมาณ 2.5 เทา่ และดาว
โชตมิ าตร 1 มคี วามสวา่ งกวา่ ดาวโชตมิ าตร 6 ประมาณ (2.5)5 หรอื 100 เทา่ ดงั นนั้ ดาวทม่ี โี ชตมิ าตรนอ้ ย
จะสว่างกว่าดาวที่มีโชติมาตรมาก ในสภาพที่ท้องฟ้าปลอดโปร่ง ไม่มีเมฆบัง ในเวลากลางคืนที่ไม่มี
