Page 39 - สื่อ นวัตกรรม และการวัดและประเมินผล การเรียนรู้วิทยาศาสตร์

แนวคิดเกี่ยวกับส่ือและนวัตกรรมทางการเรียนการสอนวิทยาศาสตร์ 1-29

Reference.com ให้ค�ำจ�ำกัดความว่า ส่ืออิเล็กทรอนิกส์ ได้แก่ ส่ือท่ีใช้กระแสไฟฟ้าในการท�ำงาน
เชน่ วทิ ยโุ ทรทศั น์ วทิ ยกุ ระจายเสยี ง อนิ เทอรเ์ นต็ โทรสาร ซดี รี อม ดวี ดี ี และวดิ โี อสตรมี มงิ่ (Video stream-
ing) รวมไปถึงสื่อที่บันทึกข้อมูลอยู่ในลักษณะท่ีเป็นข้อมูลดิจิทัล หรือข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ โดยท่ีส่ือใหม่ ๆ
มักจะเป็นส่ือดิจิทัล แต่สื่ออิเล็กทรอนิกส์จะเป็นดิจิทัลหรืออิเล็กทรอนิกส์ก็ได้

Cambridge online dictionary อธิบายว่า ส่ืออิเล็กทรอนิกส์ หมายถึง สื่อที่บันทึกสารสนเทศด้วย
วิธีการทางอิเล็กทรอนิกส์ โดยอาจอยู่ในรูปของสื่อแอนะล็อก อันได้แก่ ภาพยนตร์ วิทยุกระจายเสียง
วิทยุโทรทัศน์ หรือเทปเสียง หรืออยู่ในรูปของสื่อดิจิทัล ได้แก่ ซีดี วีซีดี ดีวีดี อีเลิร์นน่ิง และส่ือผ่าน
เครือข่ายอินเทอร์เน็ต

เนื่องจากปัจจุบันส่ือส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปของสื่อดิจิทัล จึงมักให้ความหมายของส่ืออิเล็กทรอนิกส์
ว่าเป็นส่ือการเรียนการสอนที่เกิดจากการวิวัฒนาการของเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ เทคโนโลยีสารสนเทศและ
ระบบการสื่อสารโทรคมนาคม ซ่ึงจะหมายถึงส่ือดิจิทัลเพียงอย่างเดียว แต่ไม่ว่าส่ืออิเล็กทรอนิกส์จะหมายถึง
ท้ังสื่อท่ีเป็นส่ือแอนะล็อกและสื่อดิจิทัล หรือจะหมายถึงส่ือที่เป็นส่ือดิจิทัลเพียงอย่างเดียว ปัจจุบันสื่อทั้งสอง
ประเภทต่างก็หลอมรวม (Converged) เข้าหากันจนเกิดเป็นสื่อในรูปแบบใหม่ข้ึนมา

การหลอมรวมของส่ือ (Media Convergence)2

สารานุกรมออนไลน์บริเตนนิกา ให้นิยามของการหลอมรวมของสื่อว่า “เป็นปรากฏการณ์ท่ีเกิดข้ึน
จากการเช่ือมโยงกันของเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร เครือข่ายคอมพิวเตอร์ และเนื้อหาของสื่อ
(Media content) เป็นการรวมกันของ “3C” คือ คอมพิวเตอร์ (Computing) การสื่อสาร (Communica-
tion) และเน้ือหา (Content)” (Britannica Online Encyclopedia, 2014)

ซาเอ็ด ฮุสเซ็น (Syed Hussein) ให้ค�ำอธิบายว่าการหลอมรวมเป็นกระบวนการเปล่ียนแปลง หรือ
การปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์ (Paradigm shift) ของเทคโนโลยีด้ังเดิมไปสู่อุตสาหกรรมการให้บริการใหม่
(New services industry) ซ่ึงจะท�ำให้ขอบเขตระหว่างโทรคมนาคม (Telecommunication)
การออกอากาศ (Broadcasting) และคอมพิวเตอร์ (Computer) หลอมเข้าหากัน (Syed Hussein, 1999)

จากนิยามข้างต้นจะเห็นได้ว่าการหลอมรวมของส่ือเกิดจากการท่ีเทคโนโลยี 3 ด้าน หรือที่เรียก
ส้ัน ๆ ว่า 3C คือ เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ เทคโนโลยีการส่ือสารโทรคมนาคมและเทคโนโลยีด้านข้อมูล หรือ
เนื้อหาของส่ือ มีการพัฒนาเพื่อใช้งานร่วมกันจนเกิดเป็นสื่อในรูปแบบใหม่ขึ้นมา

2 เนื้อหาตัดตอนและปรับปรุงจาก ธนิศ ภู่ศิริ “ส่ือในระบบการศึกษาทางไกล” เอกสารการสอนชุดวิชาการศึกษาทางไกล
สาขาวิชาศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช