Page 15 - การวางแผน การออกแบบ และการผลิตสื่อชุมชน
P. 15
การผลติ และการใชส้ ือ่ เพือ่ สรา้ งความเข้มแขง็ ของชมุ ชน 15-5
ความน�ำ
เป้าหมายของการผลิตและการใช้สื่อในชุมชนอาจมีหลากหลายเหตุผลด้วยกัน เช่น การผลิตสื่อ
เพื่อให้ชุมชนท้องถิน่ ได้เรยี นร้วู ัฒนธรรมของตน การผลิตสอ่ื เพ่อื ประโยชนใ์ นการทำ� ธรุ กจิ ชมุ ชนกับบุคคล
ภายนอก การใช้สื่อเพ่ือให้ชุมชนยืนหยัดต่อไปได้ท่ามกลางวิกฤติด้านต่างๆ ที่ถาโถมเข้ามา เป็นต้น
แต่อย่างไรก็ตาม เงื่อนไขข้อหน่ึงที่ส�ำคัญของการผลิตและใช้สื่อในบริบทความเป็นชุมชนก็คือ การใช้การ
สื่อสารเพื่อสร้างความเข้มแข็งของชุมชน อันหมายถึง การใช้เครื่องมือการสื่อสารต่างๆ ท่ีจะสืบทอดให้
ชมุ ชนไดด้ ำ� รงอยตู่ อ่ ไปได้ (existence of community) หรอื อกี นยั หนง่ึ การดำ� รงอยขู่ องชมุ ชนหนง่ึ ๆ จะ
ดำ� เนนิ ตอ่ ไปได้ กต็ อ้ งอาศยั กระบวนการสรา้ งเสรมิ พลงั (empowerment) ใหก้ บั เครอ่ื งมอื การสอ่ื สารทอ่ี ยู่
ในชมุ ชนน้ันเอาไว้ และในทางกลับกัน การมีกลไกการสื่อสารที่เขม้ แขง็ ก็สามารถเป็นเครอื่ งมือ (tools) ท่ี
จะเออ้ื ตอ่ การรกั ษาสบื ตอ่ ความเขม้ แขง็ ใหก้ บั ชมุ ชนดว้ ยเชน่ กนั ดงั นนั้ ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งการสอ่ื สารกบั
การสร้างความเข้มแข็งของชุมชน จึงมีลักษณะเป็น “ความสัมพันธ์แบบซ่ึงกันและกัน” (symbiotic
relationship) ดังภาพท่ี 15.1
ถกู ใชเ ปน เคร่อื งมือ (tools)
การสือ่ สาร ความเขม แขง็ ของชมุ ชน
สง เสริมความเขม แข็ง (empowerment)
ภาพท่ี 15.1 ความสัมพันธ์แบบซ่ึงกันและกันระหว่างการส่ือสารกับการสร้างความเข้มแข็งของชุมชน
อยา่ งไรกด็ ี หากพจิ ารณาเฉพาะในสว่ นของกระบวนการผลติ และการใชส้ อื่ เพอื่ สรา้ งความเขม้ แขง็
ให้กับชุมชนนั้น เดวิด มินาร์ และสก็อตต์ เกรียร์ (David Minar and Scott Greer, 1969) ได้สกัด
บทบาทและความสำ� คัญของการสอื่ สารกับกระบวนการสรา้ งความเป็นชมุ ชนเอาไว้ 6 ด้านดว้ ยกัน ดังน้ี
1. หน้าที่ของการสื่อสารเพ่ือจัดการให้เกิดการกระท�ำและกิจกรรมที่เชื่อมร้อยผู้คนเข้าไว้ด้วย
กัน (organisation for joint action and activities) กล่าวคือ การส่ือสารเป็นช่องทางหลักที่เชื่อม
ปจั เจกบคุ คลซง่ึ เคยอยกู่ ระจดั กระจายในแตล่ ะพนื้ ท่ี ใหม้ าเชอื่ มรอ้ ยความหมาย/ความรสู้ กึ รว่ มกนั (shared
meaning/feeling) ผ่านส่ือต่างๆ อาทิ สื่อกิจกรรมหรือสื่อสังคมออนไลน์ท่ีสร้างพ้ืนท่ีการติดต่อส่ือสาร
ระหวา่ งคนกลมุ่ ต่างๆ กนั อยา่ งตอ่ เน่อื ง ฯลฯ
