Page 20 - การวางแผน การออกแบบ และการผลิตสื่อชุมชน
P. 20
15-10 การวางแผน การออกแบบและการผลิตส่อื ชุมชน
จริงๆ ไปจนถึงเครือข่ายสังคมออนไลน์) ในแง่มุมน้ี พื้นที่ทางสังคมจึงเก่ียวพันกับการที่กลุ่มสังคมที่อยู่
ตา่ งกนั ก็มีแนวโนม้ จะใหค้ วามหมายหรอื มีภาคปฏิบัติการต่อพ้นื ท่ีแตกต่างกันไป เชน่ คนในชมุ ชนชนบท
ดงั้ เดมิ อาจผกู ความสมั พนั ธข์ องพน้ื ทที่ ย่ี ดึ โยงกนั เปน็ หมบู่ า้ น (ซง่ึ มนี ยั วา่ มี “บา้ น” มากมายมาตงั้ ถน่ิ ฐาน
อยู่รวมกันเป็น “หมู่”) และสร้างสายสัมพันธ์ทางสังคม (social bonds) ออกมาในลักษณะของระบบ
เครือญาติ สายตระกลู พรรคพวก วงศว์ านว่านกอ ฯลฯ ในขณะท่หี ากเปน็ ชุมชนเมืองสมัยใหม่ วิธคี ดิ ของ
สมาชกิ ชุมชนก็อาจจะเปลี่ยนไป เริ่มมีการแบง่ เขตของใครของมัน เกิดระบบคิดแบบกรรมสิทธสิ์ ว่ นบุคคล
(private ownership) และลัทธิปัจเจกชนนิยม (individualism) มีการเปลี่ยนผ่านการตั้งถิ่นฐานจาก
“หมู่บ้าน” กลายเป็น “หมู่บ้านจัดสรร” ซึ่งจัดสรรและก้ันเขตล้อมร้ัวพ้ืนที่เป็นสัดเป็นส่วนแบบบ้านใคร
บ้านมนั อนั สง่ ผลใหส้ ายสมั พนั ธ์ทางสังคมเปราะบางหรอื ไรร้ ากเกาะเกี่ยวกนั เอาไว้ รวมท้ังเกิดความรสู้ กึ
ของ “พื้นที่สว่ นตัว” ท่ีชัดเจนของปจั เจกบคุ คล
จากข้อสังเกตและการจ�ำแนกประเภทของพื้นที่ที่เสนอไว้โดยทั้งเลอรี่และเลอแฟบเวอระข้างต้น
หากความเขม้ แขง็ ของชมุ ชนสมั พนั ธก์ บั การดำ� รงอยขู่ องพน้ื ทชี่ มุ ชน ทงั้ ในแงท่ เ่ี ปน็ พนื้ ทร่ี ปู ธรรมและพน้ื ที่
นามธรรม ตัวอย่างเช่น ชุมชนหมู่บ้าน/ชนบทแห่งหน่ึงยังคงความเข้มแข็งและสืบต่อความเป็นชุมชน
ดงั กลา่ วเอาไวไ้ ด้ กแ็ ปลวา่ ชมุ ชนแหง่ นจี้ ะมพี น้ื ทร่ี ปู ธรรมหรอื พนื้ ทกี่ ายภาพเปน็ อาณาบรเิ วณทางภมู ศิ าสตร์
ระบขุ อบเขตของชมุ ชนไดว้ า่ กวา้ งใหญแ่ คไ่ หน ทศิ เหนอื ใตต้ ะวนั ออกตะวนั ตกจรดกบั ดนิ แดนใดบา้ ง มกี าร
ก้ันแบ่งเขตแดนระหว่างชุมชนแห่งนี้กับชุมชนรายรอบอย่างไร มีอาคารบ้านเรือนหรือการต้ังถิ่นฐานของ
ผู้คนกระจายหรือกระจุกตัวอยู่ในต�ำแหน่งแห่งที่ใดบ้าง ในขณะเดียวกัน ชุมชนก็จะมีพ้ืนที่นามธรรม
ทั้งพื้นท่ีเชิงจิตใจและพื้นที่เชิงสังคม ในลักษณะเป็นจินตกรรมร่วมของคนในชุมชนน้ันว่า เราเป็นคนบ้าน
เดียวกันอย่างไร มีสัญลักษณ์ร่วมหรือศูนย์รวมจิตใจ/ความรู้สึกใดท่ีคนในชุมชนใช้ยึดโยงสายสัมพันธ์
ระหว่างกันไว้ เพราะฉะนั้น แม้คนในชุมชนแห่งน้ีจะมีการย้ายถิ่นฐานข้ามไปพ�ำนักอยู่ในสถานท่ีอ่ืน แต่
พวกเขาก็อาจจะผูกโยงความสัมพันธ์ทางสังคมบางอย่างท่ีจะสะท้อนได้ว่า ตนยังคงเป็นส่วนหน่ึงในพ้ืนที่
นามธรรมธรรมของชมุ ชนดงั กลา่ วเอาไว้
กิจกรรม 15.1.1
พืน้ ทมี่ คี วามหมายในด้านใดได้บา้ ง
แนวตอบกิจกรรม 15.1.1
พนื้ ทม่ี คี วามหมายไดท้ งั้ ในเชงิ กายภาพหรอื ภมู ศิ าสตร์ เชงิ จติ ใจหรอื ความคดิ รว่ มกนั และเชงิ สงั คม
หรือเครือขา่ ยความสมั พนั ธ์ของผูค้ น
