Page 31 - พื้นฐานสังคมเเละวัฒนธรรมเขมร
P. 31
ความรู้เกยี่ วกบั สงั คมและวฒั นธรรมเขมร 1-21
ในส่วนของคัมภีร์ปุราณะ ซ่ึงเป็นวรรณคดีประเภทประเพณีและพิธีกรรมท่ีเข้ามาในเขมรก็เป็น
แบบอย่างในการปฏิบัติสาหรับราชสานัก และระเบียบปฏิบัติของราชวงศ์ด้วยเช่นกัน สาหรับวรรณคดี
ทางด้านพุทธศาสนานิกายหินยาน ได้แก่ ชาดกและพระไตรปฎิ ก เข้ามามีอิทธิพลดว้ ยเช่นกัน ดังเห็นได้
จากมกี ารแปลชาดกในเวลาตอ่ มา
1.3 ศิลปกรรม ศิลปกรรมอินเดียที่เข้ามาสู่เขมรในระยะแรกใช้ในงานศาสนา โดยศาสนา
พราหมณ์-ฮินดูทาให้เกิดศาสนสถานประเภทปราสาท ประติมากรรม หรือรูปเคารพเพ่ือใช้ประกอบพิธี
ทางศาสนา ในระยะแรกศิลปกรรมมีรูปแบบและลวดลายคล้ายศิลปะอินเดีย ต่อมาจึงพัฒนาขึ้นจนมี
รูปแบบเฉพาะตวั
ศาสนสถานเนื่องมาจากคติในศาสนาพราหมณ์-ฮินดูเป็นที่ประดิษฐานรูปเคารพ โดยมีวิหาร
ล้อมรอบท้ัง 4 ด้าน เปรียบเสมือนเป็นศูนย์กลางของจักรวาลที่ล้อมรอบด้วยทวีปท้ังส่ี เป็นความเช่ือท่ี
ได้รับอิทธิพลจากอินเดียเช่นกัน ศาสนสถานส่วนใหญ่ทาด้วยศิลาและมีส่วนประกอบสาคัญคือโคปุระ
เปน็ ซ้มุ ประตูขนาดใหญ่อยู่ช้นั นอกสุด สาหรบั ใชเ้ ป็นที่ทาสมาธิบชู าเทวะกอ่ นเขา้ สศู่ าสนสถาน พระมหา-
มณเฑียรอยู่ชั้นถัดมาใช้เป็นที่ประทับของกษัตริย์เมื่อเสด็จมาประกอบพิธี รวมถึงเป็นท่ีพักสาหรับ
นักจาริกแสวงบญุ ช้ันบนสุดเปน็ ส่วนมหาปราสาท เป็นท่ีประทับของกษตั รยิ ์ และประดษิ ฐานองค์ศิวลึงค์
ส่วนต่างๆ ของศาสนสถานจาหลกั ประติมากรรมหรือภาพสลกั เทพในศาสนา รวมถึงสัตว์พาหนะศักด์สิ ทิ ธ์ิ
ต่างๆ เช่น นาคราช สิงห์ ส่วนเสาท่ีไว้รองรับนา้ หนักกไ็ ม่ใช่เพียงเสาเหลี่ยม/กลมทีไ่ รล้ วดลาย ส่วนใหญ่
เสาตามที่ต่างๆ มีการสลักลวดลาย เช่น ลายกระจัง ลายดอกมณฑากลีบบัวซ้อน และลายประจายาม
ก้ามปู (สารานุกรมไทยสาหรับเยาวชน ใน http://kanchanapisek. or.th/ สืบค้นเม่ือวันที่ 13 ธันวาคม
2561) สถาปัตยกรรมเหล่าน้ีมีการมุงหลังคาด้วยอิฐหรือศลิ าใหซ้ ้อนเหลื่อมกันเปน็ ช้ันๆ จงึ ทาให้เมอ่ื เวลา
มองจะเหน็ หลงั คาซอ้ นกนั อยูเ่ ปน็ ชัน้ ได้ชดั เจน และแตล่ ะช้ันก็พยายามทจ่ี ะจาลองแบบของจริงช้ันลา่ ง คือ
มีท้ังเสาติดกับผนัง ทับหลัง และหน้าบัน ส่วนประติมากรรมเป็นศิลปกรรมท่ีสร้างขึ้นตามคติความเชื่อ
เพื่อเป็นองค์บูชาเทพในศาสนา ประติมากรรมกลุ่มเทวรูปจะได้รับความนิยมมาก ทั้งเทวรูปพระอิศวร
ถอื ตรศี ลู และทรงนาคเปน็ สังวาล เทวรูปพระหรหิ ระคือพระนารายณแ์ ละพระอิศวรรวมในองคเ์ ดียว
