Page 32 - พื้นฐานสังคมเเละวัฒนธรรมเขมร
P. 32
1-22 พ้ืนฐานสงั คมและวฒั นธรรมเขมร
ภาพที่ 1.9 ปราสาทบายน ศิลปกรรมทสี่ ร้างขนึ้ ตามคตคิ วามเช่ือในศาสนาพรามหณ์-ฮินดู
ทีม่ า: http://www.sac.or.th สืบคน้ เมอ่ื วนั ท่ี 27 มีนาคม 2562.
1.4 การปกครอง รูปแบบการปกครองของอินเดียส่งผลโดยตรงต่อระบบกษัตริย์อย่างมาก
แม้ว่าก่อนได้รับอารยธรรมอินเดีย กษัตริย์จะได้รับยกย่องให้เป็นประมุขมีฐานะสูงกว่าประชาชน แต่
ความสัมพันธ์และการปฏิบัติระหว่างกษัตริย์กับประชาชนก็ไม่ต่างกันมากนัก แต่เม่ือรับแนวคิดการ
ปกครองจากอินเดียมาแล้ว กษัตริย์มีฐานะเป็นสมมติเทพ และอ้างตนว่าเป็นผู้สืบเช้ือสายมาจาก “วงศ์
ของพระอาทิตย์” หรือ “วงศ์ของพระจันทร์” เป็นผลให้พิธีกรรมและธรรมเนียมปฏิบัติของกษัตริย์มมี าก
และซับซอ้ น ท่ีเห็นได้ชดั คอื พิธรี าชาภเิ ษกหรอื พธิ ีเทวราชา
พิธรี าชาภเิ ษกหรือพิธีเทวราชาได้รบั แบบอยา่ งจากคัมภีร์ในศาสนาพราหมณ์-ฮนิ ดู ลัทธติ ันตระ
เม่ือกษัตริย์ได้ผ่านพิธีเทวราชาแล้วจึงมีฐานะเป็น “เทวราช” ซ่ึงหมายถึงกษัตริย์มิได้มีฐานะเป็นมนุษย์
ธรรมดา แต่เป็นจักรพรรดิย่ิงใหญ่เหนือราชาทงั้ ปวง (Basham, 1959: 81) ประชาชนมีฐานะเป็นไพร่พล
และต้องปฏิบัติต่อกษัตริย์ในฐานะสมมติเทพ อย่างไรก็ตาม พิธีกรรมและประเพณีต่างๆ ต้องอาศัย
พราหมณ์เปน็ ผปู้ ระกอบพิธี กษตั ริยเ์ องก็ต้องมีการให้เกียรตติ ามสมควรแก่พราหมณด์ ว้ ยเชน่ กนั
กล่าวโดยสรปุ อารยธรรมอนิ เดียมีความสาคัญและมีบทบาทอย่างมากต่อพัฒนาการของอาณา-
จักรเขมรสมัยโบราณ แนวคิดของอารยธรรมอินเดียมีส่วนกาหนดรูปแบบทางสังคมและวัฒนธรรมเขมร
นับแต่อดีต อีกท้ังบางส่วนก็ยังสืบเนื่องมาจนปัจจบุ ัน แม้ว่าระยะแรกจะรับมาใช้โดยตรง แต่ต่อมาปรับ-
เปลีย่ นและพัฒนาให้สอดรับกบั วิถชี วี ิตและรสนยิ มของคนเขมร
