Page 52 - พื้นฐานสังคมเเละวัฒนธรรมเขมร
P. 52
1-42 พ้นื ฐานสงั คมและวัฒนธรรมเขมร
2. ภาษา
ภาษามีความสัมพันธ์กับสังคมและวัฒนธรรม การใช้ภาษาของคนในสังคมแม้ในภาพรวมจะมี
แบบแผนเปน็ ตัวกาหนดกต็ าม แตเ่ ม่ือพจิ ารณาในส่วนย่อยจะพบว่าภาษาเขมรมีความหลากหลาย ซงึ่ ใน
กรณีน้ีเรียกว่าการแปรหรือความต่างของการใช้ภาษาไปตามบุคคลหรือสถานการณ์ ความต่างมีหลาย
ลกั ษณะทัง้ ด้านเสยี ง เชน่ การออกเสียง /ร/ เปน็ /ล/ ความต่างด้านการใชศ้ ัพท์ เช่น ใชค้ าวา่ กิน กบั คา
ว่า ทาน หรือความต่างด้านไวยากรณ์ เช่น ใช้คาว่า ลูกถูกแม่ตี กับ แม่ตีลูก ความต่างของการใช้ภาษา
ยังเกิดจากความแตกต่างในด้านอื่นๆ อาทิ เพศ จะเห็นได้ว่าการใช้ภาษาของผู้พูดเพศหญิงมักมีส่วน
ขยายมากกว่าการใช้ภาษาของผู้พูดเพศชาย นอกจากเพศแล้วยังมีปัจจัยอื่น ทั้งอายุ การศึกษา
สถานภาพบุคคล อย่างไรก็ดีการแปรของภาษาหรือความต่างของการใช้ภาษานั้นเป็นลักษณะ
ความสมั พันธ์ของภาษากบั ปัจจัยทางสังคม
ภาษาเขมรยังสามารถแบ่งเป็นถิ่นต่างๆ ได้แก่ ภาษาเขมรถ่ินพนมเปญ ซ่ึงเป็นภาษาถ่ินท่ีใช้
สื่อสารกนั ในเมอื งหลวงคือราชธานีพนมเปญหรือบริเวณใกล้เคียงกับเมืองหลวง ภาษาถ่นิ กมั พชู าตอนบน
ในจังหวัดบันทายมีชัย อุดรมีชัย พระวิหาร และทางตอนใต้ของภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศ
ไทย ในจงั หวดั สรุ นิ ทร์ บุรรี มั ย์ ศรีสะเกษ อบุ ลราชธานี ฯลฯ และภาษาเขมรถ่ินตอนใต้ บรเิ วณสามเหล่ยี ม
ปากแม่น้าโขงที่ประเทศเวยี ดนาม
ระดบั ของภาษาเป็นปัจจยั หน่ึงท่ีตอ้ งคานึงถึงเมื่อจะใช้ส่ือสารกับบุคคลและสถานการณท์ ่ีแตกต่าง
กันไป ที่เห็นเด่นชัดคือ การใช้ราชาศัพท์ โดยเฉพาะคาที่ใช้เฉพาะกับพระมหากษัตริย์ อาทิ RBHqay
“กระจก” esþc “เสด็จ” ฯลฯ ระดับภาษาสะท้อนถึงความสัมพันธ์ระหว่างภาษากับสังคมและวัฒนธรรม
และแสดงถึงความละเมยี ดละไมในการใชภ้ าษากบั บุคคลที่มีสถานภาพต่างกัน
3. วรรณกรรม
วรรณกรรมเป็นผลผลิตจากการสร้างสรรค์ของมนุษย์ผ่านการใช้ภาษาท่ีประณีต วรรณกรรม
เขมรท่ีเก่าที่สุดคือวรรณกรรมจารึกพบต้ังแต่สมัยก่อนพระนคร ในระยะแรกใช้อักษรปัลลวะ ภาษา
สันสกฤต ต่อมาจึงพัฒนาเป็นตัวอักษรเขมร ภาษาเขมร การแบ่งประเภทวรรณกรรมเขมรตามลักษณะ
คาประพันธ์แบ่งเป็นวรรณกรรมร้อยแก้วและวรรณกรรมร้อยกรอง ในส่วนของวรรณกรรมร้อยกรองยัง
แบ่งย่อยได้อกี เชน่ บทพากย์ 4 บทปุมโนล บทภุชงคลีลา ฯลฯ สว่ นการแบ่งวรรณกรรมเขมรตามเน้อื หา
ได้เป็นวรรณกรรมศาสนา วรรณกรรมนิทานพ้ืนบ้าน วรรณกรรมประโลมโลก (นวนิยาย) วรรณกรรม
เพลง ฯลฯ หรอื การแบง่ วรรณกรรมเขมรตามยุคสมัยแบง่ ไดเ้ ปน็
