Page 58 - ไทยศึกษา
P. 58
๕-48 ไทยศกึ ษา
พ้ืนฐาน ปกครองเป็นล�ำดับจากเมืองหลวงไปยังหวั เมืองต่างๆ ต่อถงึ หมู่บ้านในเมืองนั้นๆ ความสัมพนั ธ์
ระหวา่ งเมอื งและบา้ นอยใู่ นลกั ษณะการเกณฑส์ ว่ ยและแรงงานจากบา้ นตามระเบยี บสงั คมภายใตร้ ะบบไพร่
ส่วนความสัมพันธ์อ่ืนๆ นอกจากนั้นมีอยู่น้อย และเมืองไม่ได้เข้าแทรกแซงบ้าน ชุมชนหมู่บ้านจึงมีอิสระ
ในวิถีชีวติ ของชมุ ชนตน
ภาพที่ ๕.๑๑ วถิ ชี วี ิตของคนในสมัยโบราณ
ท่ีมา: http://www.tnews.co.th/contents/332042 สืบคน้ เมอ่ื ๒๑ กันยายน ๒๕๖๑.
๒. ข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับเมือง
เมอื งเปน็ กระบวนการพฒั นาทางสงั คมและการจดั การทางกายภาพของมนุ ษยชาตใิ นทกุ สงั คม ดงั
มคี �ำกล่าวในภาษาไทยวา่ “สร้างบ้านแปลงเมือง” “เฮ็ดเจ้าเฮ็ดขุน ข้ีนแท่นน่ังเมือง” “เก็บผักใส่ซ้า เก็บ
ขา้ ใสเ่ มอื ง” (ซา้ เปน็ ภาษาไทยถนิ่ เหนอื แปลวา่ ตะกรา้ ) กลมุ่ เมอื งแรกเรมิ่ ในประวตั ศิ าสตรข์ องมนษุ ยชาติ
กอ่ เกดิ ขน้ึ ตามแหลง่ อารยธรรมตา่ งๆ ในสงั คมโลกยคุ โบราณ เชน่ อารยธรรมลมุ่ แมน่ ำ�้ หวงเหอในจนี (ภาษา
ไทยเรยี กเคลอื่ นไปเปน็ แมน่ ำ�้ ฮวงโห) อารยธรรมลมุ่ แมน่ ำ้� สนิ ธใุ นอนิ เดยี อารยธรรมลมุ่ แมน่ ำ�้ ไนลใ์ นอยี ปิ ต์
อารยธรรมเมโสโปเตเมยี ในตะวนั ออกกลาง ปัจจุบนั เมอื งโบราณในภูมภิ าคตา่ งๆ ท่ัวโลกต่างกป็ รักหกั พงั
ไปแลว้ รอ่ งรอยทเี่ หลอื อยเู่ ปน็ แหลง่ โบราณคดแี ละประวตั ศิ าสตรใ์ หน้ กั วชิ าการไดศ้ กึ ษาคน้ ควา้ ขอ้ มลู ความรู้
เกยี่ วกบั มนษุ ยชาตใิ นดา้ นตา่ งๆ เมอื งในสงั คมไทยสมยั จารตี ทม่ี อี ายนุ บั พนั ปหี รอื หลายรอ้ ยปกี เ็ ชน่ กนั ได้
หักพงั ไปมาก แต่ยงั เหลอื รอ่ งรอยหลักฐานให้นักวิชาการได้ศึกษาค้นคว้า เมืองเหลา่ นม้ี อี ยูม่ ากพอควรใน
ทกุ ภมู ภิ าคของประเทศไทย องคก์ ารศกึ ษาวทิ ยาศาสตรแ์ ละวฒั นธรรมแหง่ สหประชาชาติ (ยเู นสโก) มมี ติ
ให้เมืองเก่าสุโขทยั เมอื งเกา่ อยธุ ยาเป็น มรดกโลกทางวัฒนธรรม
มขี อ้ สงั เกตวา่ เมอื งสมยั ใหมท่ พี่ ฒั นาตอ่ เนอ่ื งมาเปน็ เมอื งทด่ี ำ� รงอยใู่ นปจั จบุ นั นนั้ สว่ นใหญเ่ กดิ ขน้ึ
หลงั การปฏวิ ตั อิ ตุ สาหกรรมในประวตั ศิ าสตรโ์ ลก (ปลายครสิ ตศ์ ตวรรษท่ี ๑๘-ศตวรรษที่ ๑๙) ในกรณขี อง
สังคมไทยน้ัน การปรับปรุงบ้านเมืองให้ทันสมัยในรัชกาลท่ี ๕ ที่ได้พัฒนาต่อเนื่องมาท้ังในแนว
