Page 50 - สื่อศึกษา
P. 50
14-40 สอ่ื ศกึ ษา
ความน�ำ
ดงั ทก่ี ลา่ วไปแลว้ วา่ ในกระบวนการสอื่ สาร มนษุ ยไ์ มว่ า่ จะมเี พศสภาวะและเพศวถิ เี ปน็ เชน่ ไร มนษุ ย์
ก็เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการสื่อสารทั้งที่เป็นผู้ส่งสาร เน้ือหาในส่ือ และผู้รับ/ผู้ใช้สาร ส่ิงที่นักศึกษา
สายการสอื่ สารควรใหค้ วามสำ� คญั คอื องคป์ ระกอบในกระบวนการสอื่ สารทม่ี คี วามเปน็ เพศสภาวะและเพศ
วิถีนั้น ผลิตซ�้ำ ถูกผลิตซ�้ำ และถอดรหัสสารน้ันๆ อย่างไร ซ่ึงแสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ระหว่างการ
ส่ือสารโดยเฉพาะองค์ประกอบดา้ นตวั ส่อื กบั เพศสภาวะได้อย่างชัดเจน เพอื่ ช้ีให้เห็นถึงความสมั พนั ธข์ อง
เพศสภาวะของมนษุ ยก์ บั องคป์ ระกอบการสอื่ สารอน่ื ๆ ในสว่ นนผี้ เู้ ขยี นจะไดส้ าธติ กรณศี กึ ษาสอ่ื กบั เพศสภาวะ
โดยแบง่ เนอ้ื หาออกเปน็ 4 มติ ิ ตามองคป์ ระกอบการสอ่ื สาร คอื 1) มติ ขิ องผสู้ ง่ สาร 2) มติ ขิ องช่องทางการ
สอื่ สารและเน้อื หา 3) มิตขิ องผู้ใช้และผรู้ บั สาร และ 4) มติ ขิ องกระบวนการส่อื สาร ดงั รายละเอียดตอ่ ไปนี้
เรื่องท่ี 14.3.1
ส่ือกับเพศสภาวะในมิติของผู้ส่งสาร
ธเนศ วงศ์ยานนาวา (2541) เห็นว่า สถานภาพของผหู้ ญิงในฐานะหญงิ ชวั่ สัญลักษณ์แห่งความ
ชัว่ ร้าย นางมาร นางแมวยว่ั สวาท แม้แตส่ ถานะของผหู้ ญิงในฐานทเ่ี ป็นเจา้ แม่แห่งธรรมชาติ เจา้ แมแ่ ห่ง
แผ่นดิน นำ้� ข้าว ฯลฯ ลว้ นแต่เปน็ ฝมี ือการสรา้ งของผชู้ ายทั้งสิน้ เน่อื งจากผู้ชายไดก้ ุมอำ� นาจการส่ือสาร
ไวใ้ นฐานะการเปน็ ผสู้ ง่ สารเอาไว้ สอดคลอ้ งกบั ท่ี เวอจเิ นยี วูลฟ์ ไดเ้ ขยี นไวใ้ นงานเขียนเรือ่ ง A Room
of One’s Own (1929 อา้ งใน กาญจนา แกว้ เทพ และสมสุข หินวิมาน, 2560, น. 603) ว่า “ผหู้ ญงิ จะ
มีทั้งเงินและพ้ืนที่ของเธอเองได้ ถ้าหากเธอกลายมาเป็นนักเขียนเรื่องเล่าต่างๆ” แสดงให้เห็นว่า หาก
ตอ้ งการจะเปลย่ี นหรอื ยกสถานะของผหู้ ญงิ หรอื เพศอน่ื ๆ คนกลมุ่ นจ้ี ะตอ้ งเปลย่ี นบทบาทจากผรู้ บั สารมาเปน็
ผสู้ ง่ สารเสียกอ่ น
ในอดีตผหู้ ญงิ ถูกกีดกันจากโลกภายนอกหรอื พ้นื ทสี่ าธารณะ โดยเฉพาะในบรบิ ทของการสื่อสาร
ผู้หญิงถูกผลักให้มีบทบาทเพียงผู้รับสาร ซึ่งกว่าที่ผู้หญิงจะก้าวออกสู่พื้นที่สาธารณะและพ้ืนท่ีของส่ือได้
น้ันก็ใช้เวลาตามหลังผู้ชายนับร้อยปี เน่ืองจากในอดีตผู้ชายได้รับสิทธิในการออกนอกบ้านและประกอบ
อาชีพก่อนผู้หญิงเกือบทุกวงการ เม่ือพิจารณาตามประวัติศาสตร์ของการสื่อสารมวลชนท่ีผ่านมา จะพบ
ว่าปริมณฑลของส่ือมวลชนเป็นพื้นที่ของผู้ชาย นับแต่ประวัติศาสตร์ของหนังสือพิมพ์ที่ก่อตัวอยู่ตามผับ
หรอื พับลิกเฮ้าส์ (public house) รา้ นกาแฟ ซ่งึ เปน็ พืน้ ที่นอกบ้านทง้ั สิ้น สว่ นผู้หญิงจะใช้สือ่ ในพ้นื ทข่ี อง
ตนเองหรือที่บ้านเทา่ น้ัน จงึ ไม่แปลกวา่ เหตใุ ดผชู้ ายจงึ กุมอำ� นาจในการเปน็ ผสู้ ่งสาร
