Page 32 - การจัดการทรัพยากรสารสนเทศท้องถิ่น
P. 32
6-22 การจัดการทรัพยากรสารสนเทศทอ้ งถิ่น
หรอื สกลุ กำ� กบั ไว้ ตลอดจนบง่ ชค้ี วามหมายของคำ� ศพั ท์ ของคำ� พอ้ งรปู แตค่ วามหมายแตกตา่ งกนั ไวใ้ หเ้ หน็
ชัดเจน ท้งั น้ภี ายใต้โครงสร้างและหลกั เกณฑ์ซ่งึ ก�ำหนดตกลงกันไวเ้ ปน็ มาตรฐาน (นฤมล ปราชญโยธิน,
2545, น. 90)
3.2.3 ออนโทโลยี (ontology) เปน็ เอกสารหรอื ไฟลข์ องบญั ชคี ำ� ศพั ทค์ วบคมุ ทส่ี รา้ งขนึ้ โดย
มกี ารกำ� หนดความสมั พนั ธข์ องค�ำศพั ทด์ ว้ ยบรบิ ทของโครงสรา้ งการจดั หมคู่ วามรทู้ ม่ี กี ารแบง่ ล�ำดบั ชนั้ ของ
ความสมั พนั ธก์ นั ของเนอื้ หา ใชห้ ลกั การของโครงสรา้ งศพั ทส์ มั พนั ธท์ ม่ี กี ารเชอ่ื มโยงความสมั พนั ธใ์ นระดบั
ทแี่ คบกวา่ กวา้ งกวา่ หรอื เกย่ี วขอ้ งกนั และแทก็ โซโนมี (taxonomy) ทม่ี โี ครงสรา้ งการแบง่ ลำ� ดบั ชนั้ ความ
สมั พนั ธข์ องศพั ท์ รวมถงึ ใชก้ ฎของความสมั พนั ธท์ เี่ ทา่ กนั (equivalence relationship) และวธิ กี ารทที่ ำ� ให้
เครอื่ งคอมพวิ เตอรส์ ามารถตคี วามหมายและท�ำตามคำ� สง่ั /คำ� คน้ ตามภาษาธรรมชาตไิ ด้ ดว้ ยการก�ำหนด
รปู แบบ (model) ของขอบเขตองคค์ วามรู้ในเรือ่ งหน่ึงๆ ให้ไดใ้ จความและถกู ต้องมากทส่ี ดุ และใชโ้ มเดล
ของออนโทโลยีมาก�ำกับ เพ่ือแยกให้เห็นความหมายท่ีแตกต่างไป ตามประเภทของค�ำหรือตามสภาพ
แวดลอ้ มหรอื บรบิ ททตี่ า่ งกนั ชว่ ยแกป้ ญั หาชอื่ หรอื คำ� พอ้ งรปู ได้ เชน่ คำ� วา่ “Pittsburgh, PA” ใชอ้ ลี เี มนต์
“<place>” หรือ “<location>” หรอื “<cityState>” ในฐานข้อมลู /มาตรฐานท่ีต่างกัน
กิจกรรม 6.1.2
จงอธิบายวธิ กี ารจดั หมวดหมทู่ รพั ยากรสารสนเทศทอ้ งถ่นิ ตามเนือ้ หามีก่วี ิธี อะไรบ้าง
แนวตอบกิจกรรม 6.1.2
การจัดหมวดหมู่ทรัพยากรสารสนเทศท้องถิ่นเพ่ือการเข้าถึงตามเน้ือหา (subject access)
สามารถจัดไดใ้ น 2 ลักษณะ คือ การจัดหมวดหมู่ตามระบบการจัดหมคู่ วามรู้ (classification system)
และการจัดหมวดหมู่ตามระบบค�ำศัพท์ควบคุม (control vocabulary) เนื่องจากประเภทของทรัพยากร
สารสนเทศท้องถ่นิ โดยทั่วไป มที ้ังทอ่ี ยู่ในรปู ลักษณแ์ บบดัง้ เดิม ในรปู สอื่ ส่งิ พมิ พ์ ส่ือโสตทศั น์ และอย่ใู น
รูปสื่อดิจิทัล ทรัพยากรสารสนเทศท้องถิ่นในรูปแบบดั้งเดิม การจัดหมวดหมู่ตามระบบการจัดหมู่ความรู้
ใช้ระบบสัญลักษณ์หมวดหมู่แทนเนื้อหา ที่อาจเป็นตัวเลข ตัวอักษร หรือเคร่ืองหมาย ในการใช้ระบบ
สญั ลกั ษณห์ มวดหมแู่ ทนเนอ้ื หา ระบบหมวดหมทู่ เ่ี ปน็ ทร่ี จู้ กั อาทิ ระบบทศนยิ มดวิ อี้ ระบบหอสมดุ รฐั สภา
อเมรกิ ัน ระบบทศนยิ มสากล ฯลฯ สว่ นการจดั หมวดหมู่ตามระบบคำ� ศพั ม์ควบคุม ใชค้ ำ� กล่มุ คำ� วลี ทม่ี ี
การควบคมุ ความหมาย เชน่ ใชค้ ำ� หวั เรอ่ื ง จากบญั ชคี ำ� หวั เรอ่ื ง ใชค้ ำ� ศพั ทแ์ สดงเนอ้ื หา (descriptor) จาก
คลังศพั ท์ในธีซอรัส เป็นตน้
