Page 16 - ทฤษฎีและการวิจารณ์ภาพยนตร์
P. 16
8-6 ทฤษฎแี ละการวิจารณภ์ าพยนตร์
ความน�ำ
รอบตัวเราเต็มไปด้วยการเล่าเรื่องดังที่วอลเตอร์ ฟิชเชอร์ (W. Fisher, 1987) ได้เสนอไว้ใน
Human Communication as Narration วา่ มนษุ ย์เรานน้ั เปน็ สัตว์ทม่ี ีประวัตศิ าสตร์ มีวัฒนธรรม และมี
การเลา่ เรอื่ ง ไมว่ า่ จะเปน็ การศกึ ษาหรอื การสือ่ สารในเรอื่ งใดก็ล้วนแต่เปน็ การเล่าเร่ืองท้งั สน้ิ การเลา่ เรอ่ื ง
จึงเป็นส่ิงท่ีเราพบต้ังแต่เกิดมาบนโลกใบนี้ไปจนถึงวันสุดท้ายที่เราอยู่บนโลกใบน้ี หรือต่อให้เราตายจาก
โลกใบนไี้ ป เร่อื งเล่านนั้ กย็ ังคงเปน็ สิ่งท่ียงั คงอยู่
การศึกษาต่างๆ มากมายในแขนงต่างๆ ที่อธิบายความส�ำคัญประโยชน์ของการเล่าเรื่องที่มีต่อ
มนษุ ย์ เชน่ การเลา่ นทิ านนน้ั ชว่ ยเดก็ พฒั นาในเรอื่ งของจติ วทิ ยา การเลา่ เรอื่ งในบทเพลง โฆษณา การต์ นู
หนงั สอื ตา่ งๆ กช็ ว่ ยใหค้ นเราไดเ้ รยี นรปู้ ระสบการณท์ างสงั คมทางออ้ ม ไดเ้ รยี นรเู้ กยี่ วกบั โลกและตวั เราเอง
แต่การศกึ ษาการเล่าเรื่องนั้นมไิ ด้มีเพยี งแต่ในแง่บวกแตเ่ พยี งอย่างเดียว ในทศั นะนักวิชาการสายวิพากษ์
แล้ว การเล่าเรื่องก็เป็นเคร่ืองมือของอ�ำนาจอันทรงพลังที่ท้ังสามารถธ�ำรงรักษาโครงสร้างสังคมเดิมหรือ
ท�ำลายโครงสรา้ งสงั คมเดมิ ใหพ้ งั ทลายลงได้ การตงั้ ค�ำถามตอ่ เรอ่ื งเลา่ นม้ี คี วามเขม้ ขน้ มากขน้ึ เรอื่ ยๆ จาก
ทผี่ คู้ นเคยมคี วามเชอ่ื ตอ่ เรอื่ งเลา่ ทเี่ กดิ ขน้ึ ในสงั คมโดยทมี่ ไิ ดต้ งั้ คำ� ถาม จนมาถงึ การศกึ ษายคุ หลงั สมยั ใหม่
ซ่งึ การเลา่ เรอื่ งแบบมหากาพย์ (metanarratives) ต่างๆ ทค่ี รอบง�ำของสงั คมเริ่มถูกท้าทาย
เร่ืองที่ 8.1.1
ความหมาย ที่มาและศาสตร์ของการเล่าเรื่อง
การเลา่ เรอ่ื งมคี ำ� หลายคำ� ทเ่ี กย่ี วขอ้ ง ไดแ้ ก่ การเลา่ เรอื่ ง (Narration) เรอื่ งเลา่ (Narrative) และ
ศาสตร์แห่งการเล่าเรื่อง (Narratology) โดยโทโรดอฟ (Tzvetan Todorov) นักวรรณกรรมศึกษา
ชาวรัสเซียเป็นผู้บัญญัติศัพท์ดังกล่าว (กาญจนา แก้วเทพ, 2553, น. 242) นอกจากนี้ยังอาจพบค�ำว่า
“Story Telling” ในการสือ่ ความหมายถึงการเล่าเร่ืองในหนงั สือบางเลม่ อกี ดว้ ย
ในท่ีน้ีจะใช้ค�ำว่าการเล่าเร่ือง (narration)ในความหมายถึงการเล่าเรื่องหรือกระบวนการใน
การเลา่ เรอื่ งลกั ษณะทเ่ี ปน็ การกระทำ� ในการเลา่ เรอ่ื ง สว่ นคำ� วา่ เรอ่ื งเลา่ (narrative) หมายถงึ เรอ่ื งทถี่ กู เลา่
(Merriam-Webster’s, Inc., 2003)
