Page 17 - ทฤษฎีและการวิจารณ์ภาพยนตร์
P. 17
การเล่าเรอื่ งในภาพยนตร์ 8-7
ศาสตรด์ ้านการเลา่ เรือ่ งนั้นเรม่ิ พฒั นาอย่างจริงจงั มาตง้ั แตศ่ ตวรรษที่ 20 กลายมาเปน็ วชิ าเฉพาะ
อย่างเตม็ ตวั ไม่แอบองิ อยกู่ ับศาสตรอ์ น่ื ๆ ในชื่อ “Narratology” ซึง่ มกี ารกำ� หนดวตั ถปุ ระสงค์ วตั ถทุ ีจ่ ะ
ศกึ ษา และวิธกี ารศกึ ษาในศาสตร์อยา่ งชัดเจน
วอลเตอร์ ฟิชเชอร์ นิยามการเล่าเรื่องว่าเป็นการกระท�ำเชิงสัญลักษณ์ไม่ว่าจะเป็นการพูดหรือ
การกระท�ำก็ตามท่ีมีล�ำดับขั้นตอน และมีความหมายส�ำหรับผู้ท่ีมีชีวิตอยู่หรืออาศัยอยู่ในเร่ืองนั้น ไม่ว่า
ผอู้ าศยั นน้ั จะเปน็ ผสู้ รา้ งเรอ่ื งเลา่ ผฟู้ งั หรอื ผตู้ คี วามเรอื่ งเลา่ นน้ั กต็ าม ทง้ั นห้ี นา้ ทข่ี องขา่ วสารจากเรอื่ งเลา่
จะเป็นตัวก�ำหนดวิถที างที่เราจะมีชวี ติ อยใู่ นเร่อื งเลา่ ของเรานนั่ เอง (กาญจนา แกว้ เทพ, 2549, น. 162)
ขณะที่เบอร์เกอร์ (Arthur Asa Berger) ได้ให้ค�ำนิยามการเล่าเร่ืองไว้ว่า คือเร่ืองราวท่ีบอก
บางสงิ่ บางอย่างวา่ มอี ะไรท่เี กดิ ข้นึ ยงั คงอยู่ และอะไรกำ� ลงั เกดิ ขึ้นตอ่ ไปกบั ประชาชน สตั ว์ มนุษย์ตา่ งดาว
แมลง หรืออะไรก็ตาม เรื่องเลา่ จะบรรจชุ ดุ ลำ� ดับของเหตกุ ารณ์ ทเี่ กิดขน้ึ ภายในชว่ งเวลาหนงึ่ ระยะเวลานี้
อาจจะสั้นมาก เร่ืองเล่าอาจจะบรรจุอยู่ในรูปแบบสื่อท่ีต่างกัน เช่น นิทานกล่อมเด็ก หรืออาจจะยาวมาก
อยา่ งบทประพนั ธ์หรอื ตำ� นานมหากาพย์
ในด้านโครงสร้างในการเล่าเรื่องน้ันสามารถเป็นได้หลายรูปแบบ เร่ืองเล่าอาจจะด�ำเนินเรื่องราว
เปน็ เสน้ ตรงหรอื อาจจะไมไ่ ดด้ ำ� เนนิ เปน็ เสน้ ตรงกไ็ ด้ อาจจะอยใู่ นรปู ของทรงกลมหรอื รปู แบบอน่ื ๆ (Berger,
1997, pp. 4-6) ดงั น้ี
- การเล่าเรือ่ งท่ีเปน็ เสน้ ตรง จะดำ� เนนิ เรยี งตามลำ� ดบั เวลาทเ่ี กดิ ขนึ้ จากจดุ เรมิ่ ตน้ A เกาะตดิ ตวั
ละครเอกไปเรอ่ื ยๆ จนถงึ จดุ ทส่ี น้ิ สดุ เรอ่ื งราวซง่ึ ไดแ้ กจ่ ดุ I ซง่ึ เปน็ จดุ ทต่ี วั ละครและสถานการณเ์ ปลยี่ นแปลง
ไปจากสภาวะเดิมท่เี ป็นจุดเร่ิมต้น
A→B→C→D→E→F→G→H→I
ภาพท่ี 8.1 การเล่าเรื่องที่มีโครงสร้างเป็นเส้นตรง
ท่ีมา: Berger, 1997, p. 4.
- การเล่าเรื่องท่ีมีโครงสร้างเป็นวงกลม เปน็ การเลา่ เรอื่ งทต่ี อนจบ/จดุ สน้ิ สดุ เรอ่ื งเลา่ นน้ั วนกลบั
มาที่จุดเริ่มต้นเดิมท่ีเป็นจุดเริ่มต้นของการเล่าเรื่อง เช่น เมืองแห่งหนึ่งอยู่ในยุคทุกข์เข็ญ เพราะเจ้าเมือง
ผ้ปู กครองกดขข่ี ม่ เหงขดู รีดประชาชน พระเอกซึ่งเปน็ อัศวนิ เมอื่ เหน็ สภาพความทกุ ข์ยากท่ชี าวบ้านต้อง
เผชญิ จึงรวบรวมผคู้ นเพ่อื โค่นอำ� นาจเจ้าเมือง เมอ่ื โค่นอำ� นาจไดส้ �ำเร็จพระเอกได้ข้ึนเปน็ เจา้ เมือง แต่เมอ่ื
เวลาผ่านไปเขากลับกลายเป็นเจ้าเมืองที่ปราศจากคุณธรรมกดข่ีข่มเหงประชาชน อาณาจักรกลับไปสู่ยุค
ทกุ ขเ์ ข็ญ แลว้ กม็ ีอศั วินผู้เยาวว์ ยั หนา้ ใหมล่ ุกขนึ้ มาโค่นบลั ลังกข์ องเขา
