Page 20 - ทฤษฎีและการวิจารณ์ภาพยนตร์

8-10 ทฤษฎแี ละการวจิ ารณภ์ าพยนตร์

ท่ีมา: Truby, 2007: p. 12. ภาพที่ 8.6 การเล่าเรื่องท่ีมีโครงสร้างแบบระเบิด

จากนิยามข้างต้นสามารถสรุปนิยามของการเล่าเร่ืองได้ว่าคือการพูดหรือการกระท�ำที่มีล�ำดับขั้น
ของเหตกุ ารณ์ ทเี่ กดิ ขน้ึ ภายในชว่ งเวลาหนงึ่ ซงึ่ อาจจะกนิ เวลาสนั้ หรอื ยาวกไ็ ด้ โครงสรา้ งของการเลา่ เรอื่ ง
มีหลากหลายรูปแบบ เม่ือเรื่องถูกเล่าออกไปแล้ว เรื่องท่ีเล่าเป็นส่ิงที่มีความหมายส�ำหรับท้ังผู้สร้างเรื่อง
เล่าผู้ฟัง หรือผู้ตีความเรื่องเล่าน้ัน โดยท�ำหน้าท่ีเป็นตัวก�ำหนดวิถีทางท่ีเราจะมีชีวิตอยู่ในเร่ืองเล่าของ
เราเอง

การศกึ ษาการเลา่ เรอ่ื งนน้ั มจี ดุ เรมิ่ ตน้ ตงั้ แตใ่ นสมยั กรกี โดยอรสิ โตเตลิ (Aristotle) ซงึ่ มกี ารศกึ ษา
เรื่องเล่าจากบทกลอนของกรีก ทั้งในรูปแบบของมหากาพย์ บทกลอนลักษณะต่างๆ และได้อธิบาย
องค์ประกอบของโศกนาฏกรรม (tragedy) ว่าประกอบด้วย (1) โครงเร่ือง (plot) (2) ตัวละครที่สวม
บทบาทตา่ งๆ (character) (3)บทสนทนา (diction) (4) ความคดิ (thought) (5) ฉาก (spectacle) และ
(6) เพลง (song) โดยอรสิ โตเตลิ เหน็ วา่ การแสดงของนกั แสดงนน้ั เปน็ เสมอื นการเลยี นแบบการกระทำ� จรงิ
(simulation of doing) รา่ ยกายของนักแสดงคือสอ่ื ของการแสดง และเป็นสอื่ กลางของในการแสดงออก
ทางสญั ญะ

การศกึ ษาการเล่าเร่อื งปรากฏอกี ครัง้ นบั ต้งั แต่ปี ค.ศ. 1920 เป็นต้นมา โดยมกั อย่ใู นการศึกษา
ของสายมนุษยศาสตร์ เช่น ภาษาศาสตร์ วรรณคดี คติชนวิทยา และตกอยู่ภายใต้ “กระบวนทัศน์เชิง
เหตผุ ล” (Rationality Paradigm) ซงึ่ เปน็ กระบวนทศั นก์ ระแสหลกั ทเ่ี ชอ่ื วา่ มนษุ ยน์ นั้ เปน็ สตั วท์ ใี่ ชเ้ หตผุ ล
ใช้ตรรกะในการคิดและตัดสินใจ การจะเข้าใจโลกได้น้ันจึงต้องใช้หลักเหตุผล การพิสูจน์ความจริง
ซึ่งกระบวนทัศน์ดังกล่าวน้ีเป็นหลักให้กับการเจริญเติบโตของศาสตร์ต่างๆ ท้ังวิทยาศาสตร์ นิติศาสตร์
เศรษฐศาสตร์ แล้วขยายอทิ ธิพลมาสู่มนษุ ยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตร์

จนกระทงั่ ในชว่ งทศวรรษที่ 1970 การศกึ ษาแนวภาษาศาสตร/์ มนษุ ยศาสตรไ์ ดก้ ลบั มาเปน็ ทสี่ นใจ
ในแวดวงสงั คมศาสตร์ และการเลา่ เรอื่ งเปน็ แนวทางทน่ี กั วชิ าการทางดา้ นสงั คมศาสตรใ์ หค้ วามสนใจ การ
เล่าเรอ่ื งในกระบวนทศั นใ์ หมน่ ี้ถกู นำ� ไปใชใ้ นการศกึ ษาทั้งทางดา้ นจติ วทิ ยา การศกึ ษา รัฐศาสตร์ สขุ ภาพ
กฎหมาย และการสอ่ื สาร กระบวนทศั นใ์ นการศกึ ษาเรอื่ งเลา่ ในชว่ งนถ้ี กู เรยี กวา่ “ยคุ โครงสรา้ งนยิ ม” โดย
มคี วามเคลอ่ื นไหวเกดิ ขน้ึ ทงั้ ในรสั เซยี และฝรง่ั เศส ในการเคลอื่ นไหวครง้ั นกี้ ารเลา่ เรอ่ื งซงึ่ แตเ่ ดมิ เปน็ เพยี ง
เคร่ืองมือในการศึกษาแนวทางหนึ่งในแวดวงวรรณกรรมก็ได้รับการสถาปนาข้ึนมาเป็นศาสตร์แขนงหนึ่ง