Page 124 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 124

5-12 ก​ ารส​ ่งเ​สริมสุขภ​ าพ​และก​ ารป้องกันโ​รค

       จาก​ความ​หมาย​ดัง​กล่าว อาจ​กล่าว​ได้​ว่า การ​มี​ส่วน​ร่วม​ของ​ประชาชน​เป็นก​ระ​บวน​การ​เสริม​พลัง​ให้​กับ​
ประชาชน​และ​ชุมชน (Participation as Empowerment) ซึ่งก​ ารท​ ี่​ประชาชน​มี​ส่วนร​ ่วมใ​น​กระบวนการพ​ ัฒนา​ย่อม​
ได้​เรียน​รู้​การ​ตัดสิน​ใจ การ​จัด​กิจกรรม และ​การ​บริหาร​จัดการ​ใน​การ​แก้ไข​ปัญหา ที่​นำ​มา​สู่​การ​เพิ่ม​ความ​สามารถ​ใน​
การ​ควบคุม และ​แก้ไข​ปัญหา​ของ​ตนเอง​และ​ชุมชน การ​มี​ส่วน​ร่วม​จึง​เป็นการ​เสริม​พลัง​ให้​กับ​ประชาชน​และ​ชุมชน
(Oakley and Kahssay, 1999)

       โคเ​ฮน และอ​ ัฟฮอฟฟ์ (Cohen and Uphoff, 1977) ได้​กล่าว​ถึง​การม​ ี​ส่วนร​ ่วม​ไว้ 4 ประเภท ได้แก่
       1.1 	การม​ ส​ี ว่ นร​ ว่ มใ​นก​ ารต​ ดั สนิ ใ​จ (Decision Making) เป็นการม​ ีส​ ่วนร​ ่วมท​ ี่เ​ป็นการแ​ สดงออกด​ ้านค​ วามค​ ิด​
เห็น​ที่ม​ ี​ผล​ต่อก​ าร​กำหนด หรือ​จัด​ระบบโ​ครงการ​พัฒนา​สุขภาพ ตั้งแต่​การ​ประเมินป​ ัญหา การก​ ำหนด​ทางเ​ลือก​ที่เ​ป็น​
ไปไ​ด้ที่​จะ​นำไ​ป​ปฏิบัติ​เพื่อ​การพ​ ัฒนา โดย​การป​ ระเมิน​สภาพ​ที่​เป็น​อยู่​และ​สาเหตุข​ อง​ปัญหา
       1.2 	การ​มี​ส่วน​ร่วม​ใน​การ​ปฏิบัติ​การ (Implementation) เป็นการ​ดำเนิน​งาน​ตาม​โครงการ​และ​แผน​งาน​
และ​เป็นการ​ก่อใ​ห้เ​กิดค​ วาม​รู้สึกร​ ่วมใ​นก​ ารเ​ป็นเ​จ้าของ​กิจกรรมแ​ ละผ​ ล​งานท​ ี่​ปรากฏ ซึ่งแ​ บ่ง​ได้ 3 ส่วน ดังนี้

            1.2.1 	 การม​ ส​ี ว่ นร​ ว่ มใ​นก​ ารส​ ละห​ รอื ใ​ชท​้ รพั ยากร ได้แก่ การร​ ่วมส​ ละแ​ รงก​ าย การส​ ละเ​งิน การใ​หว้​ ัสด​ุ
อุปกรณ์​และก​ าร​ให้ค​ ำ​แนะนำ​ทั้งหมดน​ ี้​เป็นแ​ หล่งท​ รัพยากร​หลักท​ ี่​สำคัญ นำม​ าใ​ช้เ​พื่อ​การ​พัฒนาโ​ครงการ

            1.2.2 	 การ​มี​ส่วน​ร่วม​ใน​การ​บริหาร​โครงการ​และ​การ​ประสาน​งาน โดย​การ​เป็น​ลูกจ้าง​หรือ​สมาชิก​ทีม​
ที่​ปรึกษา หรือ​เป็นผ​ ู้​บริหารโ​ครงการ หรือ​โดยว​ ิธีก​ าร​จ้างบ​ ุคคลเ​ข้า​มาม​ ี​ส่วนร​ ่วม​ดำเนินก​ าร มี​การ​ฝึก​อบรมใ​ห้​รู้​เทคนิค​
การป​ ฏิบัติ​งานใ​นโ​ครงการ หรือก​ าร​ให้​คำป​ รึกษาใ​นก​ ารต​ ัดสิน​ใจ​เกี่ยวก​ ับ​โครงการ และเ​ป็นผ​ ู้​ประสานง​ านใ​นโ​ครงการ​
ด้วย

            1.2.3	 การ​มี​ส่วน​ร่วม​ใน​การ​เข้า​มา​เป็น​ผู้​ปฏิบัติ​ใน​โครงการ เป็นการ​เข้า​มา​มี​ส่วน​ร่วม​โดย​การ​เข้า​เป็น​
ผู้​ปฏิบัติ​ในโ​ครงการ ซึ่ง​ควร​เน้น​การ​เข้า​มาร​ ่วมป​ ฏิบัติ​งาน​ด้วย​ความเ​ต็มใจม​ ากกว่า​การ​บังคับ

       1.3 	การ​มีส​ ว่ น​ร่วมใ​น​ผล​ประโยชน์ (Benefits) การม​ ีส​ ่วน​ร่วมใ​น​ผลป​ ระโยชน์​แบ่ง​ได้ 3 ชนิด ดังนี้
            1.3.1 	 การ​มี​ส่วน​ร่วม​ใน​ผล​ประโยชน์​ใน​ด้าน​วัตถุ เป็น​ความ​ต้องการ​ขั้น​พื้น​ฐาน เช่น ได้​รับ​เบี้ย​เลี้ยง

อาหาร​เสริม อุปกรณ์อ​ อก​กำลัง​กาย เป็นต้น
            1.3.2 	 การ​มสี​ ่วน​ร่วมใ​นผ​ ลป​ ระโยชน์ใ​น​ดา้ น​สังคม เป็นผ​ ล​ประโยชน์​ที่​เกิดข​ ึ้นแ​ ก่ส​ ังคม ความ​ต้องการ​

พื้นฐ​ านด​ ้าน​สาธารณะ ได้แก่ บริการห​ รือค​ วามพ​ ึง​พอใจ​จากส​ าธารณูปโภค หรือ​คุณภาพช​ ีวิต​ที่​เพิ่มข​ ึ้น
            1.3.3	 ผล​ประโยชน์​ด้าน​บุคคล​เป็น​ความ​ปรารถนา​ท่ี​จะ​เข้า​มา​เป็น​สมาชิก​กลุ่ม หรือ​ได้​รับ​การ​คัด​เลือก​

เข้า​มา เป็น​ความ​ต้องการ​อำนาจ​ทาง​สังคม​และ​การเมือง​ที่​ได้​จาก​การ​มา​มี​ส่วน​ร่วม​มือ​ใน​โครงการ ซึ่ง​มี 3 ด้าน ได้แก่​
ความ​รู้สึก​มี​คุณค่า​ใน​ตนเอง (Self-Esteem) พลัง​อำนาจ​ทางการ​เมือง (Political Power) และ​ความ​รู้สึก​ว่า ตน​มี​
ประสิทธิภาพ (Sense of Efficacy)

       1.4	 การ​มี​ส่วน​ร่วม​ใน​การ​ประเมิน​ผล (Evaluation) เป็นการ​มี​ส่วน​ร่วม​ใน​การ​วัดผล​และ​วิเคราะห์​ผล​ของ​
​การ​ดำเนิน​งาน รวม​ทั้ง​เป็นการ​ค้นหา​ข้อดี และ​ข้อ​บกพร่อง เพื่อ​หา​แนวทาง​แก้ไข​การ​ทำงาน​ให้​มี​ประสิทธิภาพ​ต่อ​ไป
และ​เป็นการ​ประเมิน​ผลค​ วามส​ ำเร็จ หรือ​ความล​ ้มเ​หลว​เป็นร​ ะยะ

       ดัง​นั้น​การ​เสริม​พลัง​ใน​การ​ส่ง​เสริมสุข​ภาพ​และ​ป้องกัน​โรค​ควร​ส่ง​เสริม​ให้​ประชาชน​ได้​มี​ส่วน​ร่วม​ใน​ทุก​
​ขั้น​ตอน​ตั้งแต่​การ​ร่วม​ตัดสิน​ใจ การ​ร่วม​ใน​การ​ปฏิบัติ​การ ร่วม​รับ​ประโยชน์ และ​ร่วม​ใน​การ​ประเมิน​ผล​ใน​กิจกรรม​
หรือ​โครงการ​ที่​เกี่ยวข้อง​กับ​สุขภาพ ซึ่ง​จะ​ทำให้​ประชาชน​เกิด​การ​เรียน​รู้ และ​มี​ทักษะ​ใน​การ​ดูแล​และ​จัดการ​สุขภาพ​
ของ​ตนเองแ​ ละก​ ลุ่ม มี​ความ​เชื่อใ​นค​ วาม​สามารถ และ​นำ​ไป​สู่​การ​พึ่งพา​ตนเองด​ ้านส​ ุขภาพ​ใน​ที่สุด

                             ลิขสทิ ธข์ิ องมหาวิทยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธริ าช
   119   120   121   122   123   124   125   126   127   128   129