Page 36 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 36

2-34 การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค

โรค​ติดต่อ​ได้​หลาย​ทาง มี​ข้อ​บ่ง​ชี้​ความ​ล้ม​เหลว​ใน​การ​รักษา มี​รายงาน​ผู้​ป่วย​ใน​กลุ่ม​บุคลากร​สาธารณสุข หรือ​เป็น
การ​กระจายข​ องส​ าร​เคมี​หรือส​ าร​กัมมันตภาพรังสีใ​น​สิ่งแ​ วดล้อม เป็นต้น

       2) 	 เปน็ ​เหตุการณ์​ที​่ผดิ ​ปกต​ิหรอื ​ไม่​เคย​พบ​มา​กอ่ น หรอื ​ไม​่คาด​ว่า​จะ​พบ เช่น ไม่​ทราบ​สาเหตุ แหล่ง​โรค​และ​
วิธี​การ​ถ่ายทอด​โรค โรค​มี​วิวัฒนาการ​รุนแรง​ขึ้น​รวม​ถึง​การ​เกิด​โรค​ที่​ผิด​ปกติ​ไป​จาก​เดิม โรค​ที่​กำจัด​กวาดล้าง​ไป
​แล้ว หรือม​ ี​การ​แพร่ก​ ระจายข​ องส​ าร​เคมี สาร​กัมมันตภาพรังสี เชื้อ​โรค ทั้ง​ที่​ตั้งใจ​และ​อุบัติเหตุ เป็นต้น

       3) 	 มี​โอกาส​ที่​จะ​แพร่​ไป​สู่​พื้นท่ี​อ่ืน เช่น มี​ข้อ​บ่ง​ชี้​ถึง​ความ​สัมพันธ์​ทาง​วิทยาการ​ระบาด​ของ​การ​เกิด
เหตุการณ์​เช่น​เดียวกัน​นี้​ใน​พื้นที่​อื่น หรือ​มี​ปัจจัย​บาง​อย่าง​ที่​แสดง​ถึง​ศักยภาพ​ใน​การ​แพร่​โรค​ข้าม​พื้นที่ อาจ​เป็น
การ​เดิน​ทาง​ท่อง​เที่ยว การช​ ุมนุม​หรือ​รวม​กลุ่ม​ของ​คนต​ ่างพ​ ื้นที่ (แข่งขัน​กีฬา การ​ประช​ ุม​ใหญ่ๆ) เป็นต้น

       4) 	 ต้อง​จำกัด​การ​เคล่ือนที่​ของ​ผู้คน​หรือ​สินค้า เช่น เคย​มี​เหตุการณ์​เช่น​เดียวกัน​นี้​ใน​อดีต​ที่​ต้อง​จำกัด​
การ​เคลื่อนที่ มี​แหล่ง​รวม​สินค้า​ที่​เป็น​อาหาร เครื่อง​ดื่ม หรือ​สิน​ค้า​อื่นๆ ที่​อาจ​ปน​เปื้อน​เชื้อ​โรค​ระหว่าง​นำ​เข้า​หรือ
​ส่ง​ออก หรือเ​กิด​เหตุการณ์​ที่ส​ ัมพันธ์ช​ ัดเจน​กับก​ าร​ชุมนุม​ระหว่างป​ ระเทศ​หรือ​การ​ท่อง​เที่ยว เป็นต้น

       ศูนย์​ป้องกัน​ควบคุม​โรค​แห่ง​ชาติ ประเทศ​สหรัฐอเมริกา​ได้ แบ่ง​กลุ่ม​ภาวะฉุกเฉิน​ทาง​สาธารณสุข​เป็น 6
กลุ่ม ได้แก่

       1) 	การใ​ช้​อาวุธช​ ีวภาพ เชื้อ​ที่อ​ าจ​นำ​มาใ​ช้ได้ เช่น แอน​แทรกซ​ ์ และไ​ข้​ทรพิษ เป็นต้น
       2) 	ภาวะฉุกเฉิน​จาก​สาร​เคมี เช่น สา​รอ​อร์​กา​โน​คลอรีน (Organophosphate) คลอรีน (Chorine) ริ​ซิน
(Ricin) และซ​ าร​ ิน (Sarin) เป็นต้น
       3) 	ภาวะฉุกเฉินจ​ าก​รังสี ซึ่งเ​ป็นไ​ด้​ทั้งอ​ ุบัติเหตุแ​ ละก​ าร​ก่อการ​ร้าย
       4) 	อุบัติเหตุ​กลุ่มช​ น จาก​อุบัติภัยข​ นาด​ใหญ่ เช่น การ​ระเบิด ไฟ​ไหม้ และ​การบ​ าดเ​จ็บ เป็นต้น
       5) 	สาธารณภัยจ​ ากธ​ รรมชาติแ​ ละ​ภาวะอ​ ากาศเ​ลวร​ ้าย เช่น วาตภัย อุทกภัย อัคคี​ภัย ธรณี​พิบัติ​ภัย เป็นต้น
       6) 	การ​ระบาด​ของ​โรค​ที่​พบ​บ่อย​ใน​พื้นที่​และ​อุบัติ​การณ์​ของ​โรค​ที่​สำคัญ เช่น การ​ระบาด​ของ​อาหาร​เป็น​พิษ
ไข้เ​ลือด​ออก เลปโ​ตส​ ​ไปโ​รซ​ ิส เป็นต้น และโ​รค​ติดต่อ​อุบัติ​ใหม่ เช่น โรค​ซาร์ส ไข้ห​ วัดน​ ก และฝ​ ีดาษ​ลิง เป็นต้น
       สาธารณภัย​และ​ภัย​พิบัติ ตามพ​ระ​ราช​บัญญัติ​ป้องกัน​และ​บรรเทา​สาธารณภัย พ.ศ. 2550 กำหนด​ให้
สาธารณภัย หมายความ​ถึง อัคคี​ภัย วาตภัย อุทกภัย ภัย​แล้ง โรค​ระบาด​ใน​มนุษย์ โรค​ระบาด​สัตว์ โรค​ระบาด​
สัตว์​น้ำ การ​ระบาด​ของ​ศัตรู​พืช ตลอด​จน​ภัย​อื่นๆ อัน​มี​ผลก​ระ​ทบ​ต่อ​สาธารณชน ไม่​ว่า​เกิด​จาก​ธรรมชาติ มี​ผู้​ทำให้​
เกิด​ขึ้น อุบัติเหตุ หรือ​เหตุ​อื่น​ใด ซึ่ง​ก่อ​ให้​เกิด​อันตราย​แก่​ชีวิต ร่างกาย​ของ​ประชาชน หรือ​ความ​เสีย​หาย​แก่​
ทรัพย์สิน​ของป​ ระชาชน หรือ​ของร​ ัฐ และใ​ห้​รวม​ถึง​ภัย​อัน​เกิดจ​ ากก​ าร​โจมตี​ทางอ​ ากาศ และก​ ารก​ ่อ​วินาศกรรม
       ภัย​พิบัติ (Disasters) ตาม​คำ​จำกัด​ความ​ของ​องค์การ​อนามัย​โลก หมาย​ถึง เหตุการณ์​ที่​ทำให้​เกิด​การ​หยุด​
ชะงัก​ของก​ าร​ทำงาน หรือก​ าร​ดำเนิน​การ​ที่​เป็นป​ กติ​ของ​ชุมชนห​ รือ​สังคม เกิด​ผลกร​ ะ​ทบ​เป็น​วงก​ ว้างต​ ่อ​ชีวิต ทรัพย์สิน
เศรษฐกิจ สังคม และส​ ิ่งแ​ วดล้อม เกินค​ วามส​ ามารถแ​ ละก​ ำลัง​ทรัพยากรข​ อง​พื้นที่​ที่จ​ ะแ​ ก้ป​ ัญหา​ได้ (WHO, 1998) ใน​
อีก​นัยห​ นึ่ง ภัย​พิบัติ​คือ ภาวะ​ที่เ​กิดค​ วามไ​ม่​สมดุลข​ องท​ รัพยากรท​ ี่ม​ ี​อยู่ กับค​ วาม​ต้องการห​ รือค​ วามจ​ ำเป็นท​ ี่​จะต​ ้องใ​ช​้
ทรัพยากรใ​นก​ าร​รับมือก​ ับ​ภัยน​ ั้นๆ ประเภท​ของภ​ ัย​พิบัติ ได้แก่
       1) 	 ภยั พ​ บิ ตั ท​ิ างธ​ รรมชาติ (Natural Disasters) กลุ่มท​ ีเ่​กิดก​ ารเ​ปลี่ยนแปลงอ​ ย่างร​ วดเร็ว เช่น วาตภัย อุทกภัย
อัคคี​ภัย ธรณี​พิบัติ​ภัย (แผ่น​ดิน​ไหว) เป็นต้น กลุ่ม​ที่​เปลี่ยนแปลง​อย่าง​ช้าๆ ได้แก่ ภาวะ​แห้ง​แล้ง ผลก​ระ​ทบ​จาก​
การท​ ำลาย​ป่า ทุพภิกขภัย เป็นต้น
       2) 	 ภัยพ​ ิบัติ​ทเ​่ี กิดจ​ าก​เทคโนโลยี (Technological Disasters) บางค​ รั้ง​เรียก​ว่า ภัยพ​ ิบัติ​จากม​ นุษย์ (Human
– Generated or Man-made Disasters) กลุ่ม​ที่เ​กิดโ​ดย​ไม่​ตั้งใจ เช่น อุบัติเหตุ​ใน​โรงงาน​อุตสาหกรรม สิ่ง​ก่อสร้าง​
ถล่ม (อาคาร ทางด่วน) อุบัติเหตุ​ทางการ​จราจร (ทาง​อากาศ ถนน ทาง​น้ำ) อุบัติเหตุ​ใน​กิจการ​ทหาร ภัย​พิบัติ​จาก​

                             ลิขสทิ ธ์ขิ องมหาวทิ ยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41