Page 40 - การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
P. 40
2-38 การส่งเสริมสุขภาพและการป้องกันโรค
บาท ส่วนผู้ที่ฝ่าฝืนสูบบุหรี่ในที่ห้ามสูบปรับไม่เกิน 2,000 บาท หากเจ้าของกิจการรายใดขัดขวางไม่ให้เจ้าหน้าที่
เข้าต รวจ มีโทษจำคุกไม่เกิน 1 เดือน ปรับไม่เกิน 2,000 บาท
การพิจารณาการเพิ่มการเก็บภาษีสุรา เป็นภาษีที่เก็บจากสิ่งที่มีความเชื่อว่า ทำลายสุขภาพที่เรียกว่า
ภาษีบาป ถือว่า เป็นต ัวอย่างหนึ่งข องการปกป้องสุขภาพด ้วยวิธีก ารใช้กฎหมายแ ละการค วบคุมด้วยภาษีห รือรายได้
ภาษีสุรา คือ ภาษีที่รัฐจัดเก็บจากสุราประกอบไปด้วยภาษีหลายประเภท ได้แก่ อากรนำเข้าหรือเรียกว่า
ภาษีศุลกากร อัตราปัจจุบันประมาณ ร้อยละ 5-60 ภาษีสรรพสามิต ภาษีที่จะเก็บเฉพาะสุรา ประมาณ ร้อยละ
25-60 ภาษีมูลค่าเพิ่มจัดเก็บประมาณ ร้อยละ ในอัตราเต็มที่จัดเก็บ ร้อยละ 10 และนอกจากนี้แล้วยังมี ภาษี
ท้องถิ่น ส่งไปยังท้องถิ่น และภาษีเพื่อกองทุนสุขภาพ ร้อยละ 2 ภาษีทั้งหมดที่กล่าวมา ภาระภาษีที่สูงที่สุดคือ
ภาษีสรรพสามิต ประมาณ ร้อยละ 60-70 ของภาษีที่จัดเก็บ นโยบายภาษีสรรพสามิต ที่เกี่ยวกับสุรา จะเก็บใต้
พระร าชบัญญัติสุรา พ.ศ. 2493 ซึ่งเป็นก ฎหมายที่เก่า กำลังอ ยู่ในการพ ัฒนาแ ละปรับปรุงใหม่
การจัดเก็บภาษีส ุราในท างทฤษฎีก ล่าวว่า
1) เก็บแ ล้วเกิดร ายได้ส ูง เก็บง ่าย ต้นทุนต ่ำและเป็นแหล่งรายได้ที่สำคัญของรัฐ
2) ต้องการลดการบริโภคสุรา ซึ่งตรงกับนโยบายสาธารณะว่า การเก็บภาษีจะช่วยให้คนลดการบริโภค
ลง และจะส่งผ ลให้ผ ลกระทบที่เกิดจ ากการดื่มส ุราแล้วเมา อาละวาด หรือข ับร ถเกิดอุบัติเหตุล ดล ง
3) การกระจายภ าระภ าษีจ ากแนวคิดที่ว ่า ภาษีส ุราจะเก็บจากค นท ี่ด ื่ม คนที่ไม่ด ื่มจะไม่ถูกเก็บ
ดังนั้น ผลกระทบทางการเงินจะน้อยและคนที่ไม่เกี่ยวข้องกับสุราหรือคนที่ไม่ดื่มจะไม่มีผลกระทบใดเกิด
ขึ้นเลย สุราท ี่ม ีราคาแ พงเป็นข องฟ ุ่มเฟือย เพราะฉ ะนั้นจึงถ ือโอกาสเสียภาษีส ุราไปด้วย เพื่อให้บริโภคของที่ฟุ่มเฟือย
น้อยล ง
ลักษณะของการจัดเก็บภาษีสุราไทยเป็นวิธีการจัดเก็บที่เจ้าหน้าประเมินผ่านระบบแสตมป์ โดยเสียภาษี
เท่ากับค่าแสตมป์ แล้วนำแสตมป์มาปิดที่ขวด ถ้าไม่ใช้แสตมป์ต้องมีเครื่องหมายการเสียภาษี เช่น ฝาจุกจีบ
ฝากระป๋องเบียร์ หรือฝากระป๋องที่เป็นเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ต่างๆ ซึ่งเป็นเครื่องมือที่รัฐใช้ในการจัดเก็บ นอกจากนี้
ยังมีการควบคุมใครจะผลิตขาย ขนย้าย ต้องขออนุญาตจากรัฐ กระบวนการภาษีในกฎหมายของรัฐมีการควบคุม
สุราแทบทุกกระบวนการในการทำกิจกรรมต่างๆ ที่เกี่ยวกับสุรา บทกำหนดโทษทั้งหมดของพระราชบัญญัติสุรา
เป็นบทกำหนดโทษอาญาไม่ใช่แพ่ง ซึ่งทั้งหมดเป็นการลงโทษแบบหนักหน่วง โดยทั่วไประบบการจัดเก็บอัตราภาษี
มี 3 วิธี ได้แก่ 1) การเก็บตามสภาพคือ เก็บตามปริมาตรสัดส่วนแอลกอฮอล์ของเหล้า 2) การเก็บตามมูลค่าคือ
เก็บก ี่ร ้อยละของร าคา ราคาที่ใช้อ าจจ ะใช้ร าคา ณ โรงงาน ราคาข ายส่ง ขายป ลีก และ 3) การเก็บแบบผ สมคือ เก็บ
ทั้งตามสภาพและตามมูลค่า โดยอันไหนสูงกว่าจะจัดเก็บตามอัตรานั้น โดยประเทศไทยใช้ระบบนี้ อย่างไรก็ตาม
เรื่องการรณรงค์ห้ามสูบบุหรี่และการเก็บภาษีสุรามีการเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงค่อนข้างเร็ว ผู้ที่สนใจอาจติดตาม
จากข้อมูลการดำเนินการของร ัฐบาลท ี่เผยแพร่ต ่อส ื่อมวลชนเป็นระยะๆ
จากที่กล่าวมา จะเห็นได้ว่า การปกป้องสุขภาพของสาธารณะเป็นเรื่องสำคัญ ที่ต้องให้ความสนใจ และ
ร่วมมือกันทั้งหน่วยงานภาครัฐ หน่วยงานเอกชน และประชาชนผู้ที่ได้รับผลจากสิ่งคุกคามต่อสุขภาพทั้งในภาวะ
ปกติแ ละภาวะฉุกเฉินท างส าธารณสุข สาธารณภัยแ ละภัยพ ิบัติ
ลขิ สิทธขิ์ องมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
