Page 10 - สังคมโลก
P. 10
3-8 สังคมโลก
ถึงแ ม้ว่าโบสถ์ในย ุคก ลางจ ะม ีอ ำนาจล้นพ้นแ ต่ก ารล ดอ ิทธิพลลงข องอ ำนาจข องโบสถ์ก็เกิดข ึ้นในท ี่สุด โบสถ์
คร ิสตจ ักรได้ล ดบ ทบาทล งไปเมื่อเกิดค วามแ ตกแยกครั้งใหญ่ หรือท ี่เรียกว่า “การป ฏิรูปทางศ าสนา” (The Reforma-
tion) ซึ่งนำโดยมาร์ต ิน ลูเธอร์ (Martin Luther) ที่เกิดขึ้นจากสาเหตุ 3 ประการภ ายในค ริสตจ ักรเอง นั่นคือ ระบบ
การเงินของพระส ันตะปาปา สภาพความเป็นอ ยู่ของพ ระ และก ารพ ิมพ์พระคัมภีร์ใหม่ (New Testament) เป็นภาษา
ท้องถิ่น5
สาเหตุประการแรก ปัญหาในระบบการเงินของพระสันตะปาปาเกิดขึ้นจากการซื้อขายตำแหน่งสงฆ์ และ
การขายใบไถ่บาป ซึ่งทำให้สภาพการเป็นผู้นำทางจิตวิญญาณของโบสถ์สั่นคลอน การไถ่บาปกลายเป็นเรื่องทาง
การค า้ กจิ การท างจ ติ ว ญิ ญาณข องโบสถก์ ลายเปน็ ธ รุ กจิ ท นี่ ำค วามม ัน่ ค ัง่ ม าส บู่ าทหลวง พระส งั ฆราช และพ ระส นั ตะปาปา
ประการที่สอง สภาพความเป็นอยู่ของพระเกิดจากการขยายตัวของโบสถ์ ยิ่งโบสถ์ขยายตัวไปมากขึ้นเท่าใด พระ
หรือนักบวชที่ไม่ได้มีความรู้ ไม่สามารถใช้ภาษาลาตินได้อย่างถูกต้อง รวมถึงการความประพฤติที่ไม่ถูกทำนอง
คลองธ รรมยิ่งเพิ่มจ ำนวนขึ้นเรื่อยๆ ทำให้ความศ ักดิ์สิทธิ์ของโบสถ์ย ิ่งลดล งไปอีก สาเหตปุ ระการสุดท้าย การตีพิมพ์
พระค ัมภีร์ใหม่ จากเดิมท ี่อ ำนาจข องโบสถ์เกิดข ึ้นจ ากก ารผ ูกขาดก ารต ีความพ ระค ัมภีร์ การพ ิมพ์ท ี่เกิดข ึ้นพ ร้อมๆ กับ
การแ ปลพ ระคัมภีร์ใหม่เป็นภาษาท้องถิ่น ทำให้การต ีความพ ระค ัมภีร์ไม่สามารถผ ูกขาดโดยโบสถ์ได้อีกต่อไป ทั้งย ัง
ทำให้ป ระชาชนหรือป ัญญาช นส ามารถต รวจส อบว ัตรป ฏิบัติข องพ ระน ักบวชจากต ัวพระค ัมภีร์ใหม่ได้ เมื่อป ระกอบกับ
สองส าเหตุแ รก ยิ่งท ำให้ค วามศ รัทธาในโบสถ์ค าทอลิกล ดล งข ึ้นไปอ ีก จึงเกิดน ักบวชท ี่พ ยายามจ ะป ฏิรูปศ าสนาค ริสต์
ให้ดีขึ้นด้วยการปฏิเสธอำนาจของพระสันตะปาปา และให้ความสำคัญกับการตีความพระคัมภีร์ด้วยมโนธรรมและ
สามญั สำนกึ ข องต นเอง ขบวนการน เี้ องท ไี่ ดร้ บั ก ารย อมรบั แ ละแ พรข่ ยายจ นก ลายเปน็ ศ าสนาค รสิ ตน์ กิ ายโปรเตสแตนท์
ในที่สุด
ระบบฟ วิ ดัล
สาเหตุการเกิดขึ้นของรัฐสมัยใหม่ประการที่สองคือระบบฟิวดัลที่มีนัยสำคัญ 2 ด้าน ได้แก่ ความสัมพันธ์
ทางเศรษฐกิจ และค วามสัมพันธ์ท างการเมือง
ในด้านความส ัมพันธ์ท างเศรษฐกิจ ระบบฟิวดัลมีร ากฐานอยู่ที่ปัจจัยการผ ลิตท ี่ส ำคัญค ือท ี่ดิน6 โดยที่ดินอ ยู่
ภายใตก้ ารค รอบค รองข องเจ้าท ี่ดินไม่ว ่าจ ะเป็นข ุนนาง พระ กษัตริย์ หรือจ ักรพรรดิ และป ระชากรภ ายในท ี่ดินเหล่าน ั้น
ก็จะส ังกัดอยู่ภายใต้เจ้าของท ี่ดินโดยอ ัตโนมัติ รูปแบบความสัมพันธ์ทางการผลิตแ บบน ี้เรียกว่าร ะบบฟิวดัล คนท ี่อ ยู่
ในสังกัดข องเจ้าของที่ดินม ีหน้าท ี่จะต้องส ่งมอบผลผลิตทางการเกษตรท ี่ได้จากท ี่ดิน และทุ่มเทกำลังท ี่ใช้ไม่ว่าจะเป็น
ในด ้านสร้างสาธารณูปโภค หรือการป ้องกันด ินแดน หรือการท ำสงครามให้แ ก่เจ้าของที่ดินตามท ี่เจ้าของที่ดินต้องการ
การส ่งมอบผ ลผลิตแ ละกำลังค นจะข ึ้นกับข ้อตกลงท ี่เจ้าของท ี่ดินทำส ัญญาแบ่งที่ดินให้กับค นในสังกัด การทำส ัญญา
ดังก ล่าวจ ะม ีผ ลต ลอดไปช ั่วล ูกช ั่วห ลาน ที่ดินจ ึงเป็นส ิ่งท ี่ส ืบก ันเป็นม รดกต ่อไปเรื่อยๆ จนกว่าจ ะม ีฝ ่ายห นึ่งผ ิดส ัญญา
ซึง่ จ ะม ผี ลท ำใหต้ อ้ งม ขี ้อต กลงก ันใหม่ อาจส ังเกตล ักษณะก จิ กรรมท างเศรษฐกจิ ในส มัยก ลางไดจ้ ากภ าพท ี่ 3.1 ตอ่ ไปน ี้
5 ผู้เขียนมีความเห็นสอดคล้องกับ เจ. เอ็ม ทอมป์สัน ประวัติศาสตร์ยุโรป ค.ศ. 1494-1789 แปลโดย นันทา โชติกะพุกกะณะ และ
นิออน สนิทวงศ์ ณ อยุธยา กรุงเทพมหานคร มูลนิธิโครงการต ำราส ังคมศาสตร์และม นุษยศาสตร์ 2525 หน้า 51 โปรดด ูรายล ะเอียดโดยพิสดาร
ได้ใน เรื่องเดียวกัน หน้า 51-66
6 ปัจจัยการผลิตหรือสิ่งที่ทำให้การผลิตในกิจกรรมทางเศรษฐกิจดำเนินไปได้ประกอบด้วย แรงงาน ที่ดิน ทุน และผู้ประกอบการ
โปรดดูรายละเอียดและความสำคัญของปัจจัยการผลิตแต่ละชนิด รวมถึงความขัดแย้งที่เกิดจากปัจจัยการผลิตในแต่ละช่วงเวลาได้ในหน่วยที่ 5
“พัฒนาการท างเศรษฐกิจของส ังคมโลก” และห น่วยท ี่ 12 “ความขัดแย้งทางเศรษฐกิจ” ในเอกสารก ารส อนช ุดวิชาส ังคมโลกนี้
ลิขสทิ ธขิ์ องมหาวิทยาลยั สุโขทยั ธรรมาธริ าช
