Page 15 - สังคมโลก
P. 15
แนวคิดและพ ัฒนาการข องรัฐ 3-13
ต่อมาได้เริ่มเกิดแผนที่ทางการเมืองที่จะกำหนดว่าประเทศหรือรัฐแต่ละรัฐมีเขตแดนติดต่อกันอย่างไร มี
ขอบเขตแ ค่ไหน กำหนดเขตปกครองเป็นจังหวัด อำเภออย่างไร โดยด ูได้จ ากเส้นข าวในภาพท ี่ 3.3 ข้างล ่างที่แ บ่งแยก
ดนิ แ ดนแ ต่ละส ว่ นในโลกอ อกเปน็ ร ฐั ต า่ งๆ แผนทที่ างก ายภาพเปน็ แ ผนทีท่ เี่ก่าแ กแ่ ละเกิดข ึ้นแ ทบพ รอ้ มก บั ก ารเดินท าง
ของมนุษย์ เพราะท ำให้มนุษย์สามารถเดินทางไปย ังที่ต่างๆ สะดวกขึ้น แต่แ ผนที่ทางการเมืองกลับเป็นสิ่งท ี่ใหม่กว่า
อันเป็นผลพวงจากเหตุการณ์ที่มีลักษณะเฉพาะอย่างยิ่งในประวัติศาสตร์สังคมโลก โดยเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นพร้อมกับ
การก่อตัวของรัฐสมัยใหม่ (Modern State) หรือการเกิดขึ้นของอำนาจขององค์การทางการเมืองที่เรียกว่า “รัฐ”
ที่ครอบคลุมพื้นที่หนึ่งๆ อย่างเด็ดขาด และต้องไม่มีอำนาจขององค์การทางการเมืองใดที่จะมีอำนาจมากกว่ารัฐใน
พ ื้นที่นั้นๆ
ภาพท ่ี 3.3 แผนทโี่ลกทางก ารเมอื ง
ที่มา: http://en.wikipedia.org/wiki/File:BlankMap-World6.svg
หากแ ผนที่ท างการเมืองม ีค วามพ ิเศษในบ ริบทข องก ารเกิด รัฐส มัยใหม่ท ี่เกิดข ึ้นก ็ม ีค วามพ ิเศษในบ ริบทข อง
การเกิดที่ไม่ยิ่งหย่อนไปกว่ากัน เพราะหลังจากการเกิดขึ้นของรัฐสมัยใหม่ในภูมิภาคหนึ่งแล้ว การจัดองค์การทาง
การเมืองในร ูปแ บบร ัฐส มัยใหม่ได้แ พรก่ ระจายไปย ังท ุกภ ูมิภาคข องโลกจ นแ ทบท ุกพ ื้นทีใ่นโลกม อี งค์การท างการเมือง
ที่เรียกว ่ารัฐต ั้งอยู่*
จากท ี่ได้ก ล่าวม าแ ล้ว สภาพข องภ ูมิภาคย ุโรปต ะวันต กก ่อนก ารก ่อต ัวข ึ้นข องร ัฐส มัยใหม่ เงื่อนไขแ ละส าเหตุ
ของการก่อตัวนั้น จะพบว่ารัฐสมัยใหม่ในภูมิภาคนี้เกิดขึ้นจากปัจจัยภายในของภูมิภาคยุโรปตะวันตกเองเป็นหลัก
ไม่ว่าจะเป็นการลดอิทธิพลลงของอำนาจโบสถ์คาทอลิก และการสลายตัวของระบบฟิวดัล รวมถึงการเกิดขึ้นของ
สงครามสามสิบปี พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ในลักษณะนี้เกิดขึ้นจากสาเหตุภายในภูมิภาค ซึ่งจะแตกต่างจากใน
กรณีของภ ูมิภ าคอื่นๆ ที่จ ะก ล่าวต่อไป
*พื้นที่กว้างใหญ่ที่สุดในโลกที่ไม่อยู่ภายใต้อำนาจร ัฐใดๆ คือทวีปแ อนตาร์กติกา (Antarctica) การป ลอดจากอ ำนาจร ัฐเกิดขึ้นภายใต้
สนธิสัญญาแ อนตาร์กติกา ค.ศ. 1959 (Antarctica Treaty, 1959) ที่ห้ามการม ีกิจกรรมทางท หารและการข ุดเหมืองแ ร่ในทวีปด ังกล่าว
ลขิ สทิ ธ์ขิ องมหาวิทยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธิราช
