Page 67 - การผลิตสัตว์
P. 67
การผลิตสุกร 9-17
1.2 ระยะเป็นสดั แบ่งออกได้เป็น 2 ระยะ คือ
1) ระยะก่อนการเป็นสัดที่แท้จริง แม่สุกรที่อยู่ในระยะนี้จะส่งเสียงร้อง กระวนกระวาย ไล่ปีน
ป่ายสุกรตัวอื่นแต่ไม่ยอมให้สุกรตัวอื่นปีน และเมื่อคนเลี้ยงกดที่หลังก็จะไม่ยืนนิ่ง อวัยวะเพศบวมมาก มีนํ้าเมือก
ไหลเยิ้มออกมาเล็กน้อย ระยะนี้จะกินเวลาประมาณ 2-3 วัน
2) ระยะเปน็ สดั ทแี่ ทจ้ ริง แม่สุกรจะค่อนข้างสงบนิ่ง อาจมีกระวนกระวายเล็กน้อย ยอมให้สุกร
ตัวอื่นรวมทั้งสุกรเพศผู้ปีนขึ้นบั้นท้ายเพื่อผสมพันธุ์ เมื่อคนเลี้ยงใช้มือกดหลังก็จะยืนนิ่ง สามารถขึ้นขี่หลังได้ ระยะ
นี้กินเวลาประมาณ 1-3 วัน ในการกำ�หนดระยะเวลาที่จะผสมพันธุ์สุกร นักวิชาการจะนับเวลาที่สุกรเริ่มยืนนิ่งให้ผสม
พันธุ์ได้เป็นเวลา “ชั่วโมงที่ศูนย์” และพบว่าการตกไข่ของแม่สุกรจะเกิดขึ้นมากที่สุดในอีก 36-40 ชั่วโมงต่อมา
2. การตรวจสดั และการผสมพนั ธส์ุ กุ ร การตรวจสัดเป็นวิธีการเพื่อหาระยะเวลาที่เหมาะสมสำ�หรับการผสม
พันธุ์สุกร ทั้งนี้เนื่องจากสุกรเป็นสัตว์ที่ออกลูกครั้งละหลายตัว จึงมีการตกไข่หลายครั้ง ซึ่งการตกไข่นั้นจะเกิดขึ้นไม่
พร้อมกัน ดังนั้น จึงต้องกำ�หนดระยะเวลาที่จะผสมพันธุ์เพื่อให้การผสมพันธุ์เหมาะสมมากที่สุด มีการผสมติดมาก
ที่สุด และได้ลูกสุกรมากที่สุด โดยผู้เลี้ยงสุกรจะต้องตรวจสัดอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง และจะต้องปฏิบัติหลังจากให้
อาหารอย่างน้อย 2 ชั่วโมง เพราะในช่วงที่ใกล้เวลาให้อาหาร แม่สุกรจะสนใจอาหาร การแสดงอาการของการเป็นสัด
จะไม่ชัดเจน ทำ�ให้การตรวจการเป็นสัดเกิดความผิดพลาดขึ้นได้ วิธีการตรวจสัด มี 2 วิธี คือ
2.1 ใชค้ นสังเกตดูอาการของสกุ รเพศเมีย วิธีนี้จะให้คนเลี้ยงสังเกตอาการต่างๆ ของสุกร รวมทั้งการ
เปลี่ยนแปลงของอวัยวะเพศของแม่สุกร ดังที่ได้กล่าวไว้ในหัวข้อวงรอบการเป็นสัดในสุกรเพศเมีย อีกทั้งจะต้องทำ�
ร่วมกับการนับจำ�นวนวันของวงรอบการเป็นสัด คือประมาณ 18- 23 วัน เพื่อป้องกันความผิดพลาด วิธีนี้มีข้อเสีย
คือ ถ้าแม่สุกรตัวนั้นมีความคุ้นเคยกับคนตรวจ ประกอบกับคนตรวจไม่มีความชำ�นาญพอ เมื่อกดหลังแม่สุกรพบว่า
ยืนนิ่งยอมให้ขึ้นขี่หลังได้ แม้ว่าแม่สุกรตัวนั้นไม่ได้อยู่ในช่วงของการเป็นสัด อาจทำ�ให้คนตรวจคิดว่าแม่สุกรตัวนั้น
เป็นสัด ถ้าผสมพันธุ์จะเกิดความเสียหายกับแม่สุกรตัวนั้นได้
2.2 ใชพ้ ่อสุกรตรวจการเปน็ สัดร่วมกบั การใช้คนตรวจ วิธีนี้จะใช้พ่อสุกรเดินอยู่ทางด้านหน้าของกรง
ที่ขังแม่สุกร แล้วคนที่ตรวจการเป็นสัดจะใช้มือกดหลังแม่สุกรตัวที่ต้องการตรวจ เพื่อดูการตอบสนองของแม่สุกรตัว
นั้น วิธีนี้จะได้ผลที่แม่นยำ� เนื่องจากกลิ่นของพ่อสุกรโดยเฉพาะกลิ่นจากนํ้าลายจะช่วยกระตุ้นให้แม่สุกรตอบสนอง
ได้ชัดเจนคือ ถ้าแม่สุกรเป็นสัด จะยืนนิ่งยอมให้ขึ้นขี่หลัง บางครั้งอาจส่งเสียงร้องด้วย แต่ถ้าแม่สุกรไม่เป็นสัดจะไม่
ยอมให้ขึ้นขี่หลัง (ภาพที่ 9.12)
ภาพที่ 9.12 แสดงวิธกี ารตรวจสดั โดยใชพ้ อ่ สกุ รรว่ มกับใชค้ นตรวจ
ลขิ สทิ ธ์ขิ องมหาวิทยาลัยสโุ ขทัยธรรมาธริ าช
