Page 9 - ความรู้ทั่วไปเกี่ียวกับบรรจุภัณฑ์
P. 9
หลักการพื้นฐานเกี่ยวกับบรรจุภัณฑ์ 1-7
ข้ามมายังทวีปเอเชีย ในประเทศที่มีวัฒนธรรมเก่าแก่ที่สุดประเทศหนึ่ง คือ ประเทศจีน ราว 105 ปีก่อน
คริสตกาล มีชาวจ ีนคนห นึ่งช ื่อ ไจ่หลุน ได้ร ับเกียรติให้เป็นผ ู้ค้นพบว ิธีก ารผ ลิตกระดาษที่ทำจ ากเปลือกของต ้นห ม่อน
(mulberry) และวิธีก ารผลิตก ระดาษนี้ได้แ พร่ห ลายไปยังทวีปย ุโรปป ระมาณ พ.ศ. 648 (ค.ศ. 105) ต่อมาเริ่มมีการ
ใช้ฉลากที่ทำจากกระดาษประมาณ พ.ศ. 2243 (ค.ศ. 1700) แต่ไม่ได้รับความนิยมเนื่องจากประชาชนส่วนใหญ่ยัง
อ่านหนังสือไม่อ อก1 ล่วงเลยมาจนถึงค ริสต์ศ ตวรรษที่ 19 พบว่ามีการใช้ฉลากม ากข ึ้น เนื่องจากผู้บ ริโภคมีก ารศ ึกษา
กว้างขวางม ากขึ้นป ระกอบกับม ีก ารผลิตสินค้าจ ำพวกอ าหารแ ละเครื่องดื่มในปริมาณท ี่มาก กว ่าในอดีต
2. บรรจภุ ัณฑย์ ุคเรมิ่ แรก
บรรจุภ ัณฑ์ย ุคเริ่มแ รกเกิดข ึ้นห ลังป ฏิวัติอ ุตสาหกรรม ผลจ ากก ารป ฏิวัติอ ุตสาหกรรมในป ระเทศอ ังกฤษเมื่อ
พ.ศ. 2243 (ค.ศ. 1700) ไดเ้ ปลีย่ นว ถิ ชี วี ติ แ ละก ารป ระกอบอ าชพี ท เี่ คยพ งึ พ อใจในร ะดบั ต ลาดท อ้ งถ ิน่ ม าเปน็ ว ถิ ชี วี ติ แ ละ
การป ระกอบอ าชีพในส ังคมใหมซ่ ึ่งเป็นส ังคมอ ุตสาหกรรมท ีเ่ชื่อมโยงไปท ั่วท ั้งโลก สังคมใหมน่ ีอ้ าศัยเครื่องจักรม ากข ึ้น
ในก ารผลิตสินค้าป ริมาณมากเพื่อรองรับก ารบริโภคทั่วทั้งโลก สินค้าที่ผลิตข ึ้นมามากมายน ี้จ ำเป็นต้องใช้บรรจุภัณฑ์
ในปริมาณมากขึ้นเป็นเงาต ามต ัว เพื่อจัดส่งไปยังต ลาดในทุกม ุมโลก ชีวิตประจำว ันข องมนุษย์ในสังคมอุตสาหกรรม
จึงเ กิดก ารเปลี่ยนแปลงด้วยก ารย้ายเข้ามาอ ยู่ในเมืองใหญ่แ ละท ำงานในแหล่งอ ุตสาหกรรมมากขึ้น เป็นเหตุให้ส ินค้า
และบ รรจภุ ัณฑเ์พื่อก ารบ ริโภคจ ำต ้องป รับเปลี่ยนร ูปแ บบใหส้ อดคล้องก ับว ิถชี ีวิตท ีเ่ปลี่ยนไป โดยม ลี ำดับค วามเป็นม า
ข องน วัตกรรมท างด ้านบ รรจุภ ัณฑ์ป ระเภทต ่าง ๆ เริ่มจ าก พ.ศ. 2245 (ค.ศ. 1702) ที่ม ีก ารเริ่มผ ลิตบ รรจุภ ัณฑ์ก ระดาษ
ตามด ้วยการผลิตกล่องก ระดาษลูกฟูก ฝาจ ีบ กระป๋องโลหะระบบส ุญญากาศ และบรรจุภ ัณฑ์แก้วท ี่ชั้นในบุด ้วยยาง
และมีแถบโลหะร ัดฝาต ามล ำดับ ไปจนถึงพ .ศ. 2468 (ค.ศ. 1925) ซึ่งเป็นปีที่ก ำลังเริ่มย ุคของวัสดุบรรจุภัณฑ์ประเภท
พลาสติก ดังสรุปได้ตามตารางท ี่ 1.1
ตัวอย่างก ารพ ัฒนาบรรจุภัณฑ์ท ี่ส ำคัญประเภทหนึ่ง คือ กระป๋องโลหะบรรจุอ าหาร ซึ่งในย ุคเริ่มแรกเกิดข ึ้น
เมื่อหลายประเทศในทวีปยุโรปเข้าร่วมในสงครามนโปเลียนที่เกิดขึ้นจากการปฏิวัติฝรั่งเศสในช่วง พ.ศ. 2346-2358
(ค.ศ. 1803-1815) ในย ุคส มัยของจ ักรพรรดินโปเลียนที่ 1 แห่งป ระเทศฝ รั่งเศส ส่งผ ลให้เกิดความจ ำเป็นในการเก็บ
รักษาเสบียงอาหารเพื่อบุกไปตีประเทศรัสเซีย จักรพรรดินโปเลียนจึงได้ตั้งรางวัล 12,000 ฟรังซ์ให้แก่ผู้ที่สามารถ
คิดค้นวิธีเก็บอาหารได้ย าวนาน ปรากฏว่าใน พ.ศ. 2352 (ค.ศ. 1809) นิโคลัส แอปเพิรต์ (Nicolas Appert) ได้เป็น
ผคู้ ดิ คน้ ว ธิ เี กบ็ ร กั ษาอ าหารในบ รรจภุ ณั ฑด์ ว้ ยก ารใชค้ วามร อ้ น ตอ่ ม าก รรมวธิ นี ไี้ ดแ้ ละก ลายเปน็ ตน้ แ บบข องก ารพ ฒั นา
บรรจุภ ัณฑ์กระป๋องโลหะแ ละอาหารกระป๋อง โดยก ระป๋องโลหะในยุคแรกน ี้ปิดฝ าด้วยการใช้ด ีบุกบ ัดกรีปิดร อบฝา
ภาพท ี่ 1.2 กระป๋องในย ุคเร่ิมแรก ที่พัฒนาขน้ึ ราว พ.ศ. 2443 (ค.ศ. 1900)
ทมี่ า: Gavin, A., Widdig, L. M. Canned Foods. 1995, p. 121 และ Meyers, H., Gertsman, R. The Visionary Package. p. 16.
1 Fairley, Michael. “Paper Labels” ใน Kirwan, M.J. Paper and Paperboard Packaging Technology. p. 116.
ลิขสิทธ์ิของมหาวิทยาลยั สุโขทัยธรรมาธิราช
