Page 25 - การวิจัยการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 10
P. 25
เทคนิควิธีและเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล 10-15
ในลักษณะที่ผู้ถูกสังเกตไม่รู้ตัว เพื่อการหลีกเลี่ยงการแสดงข้อมูล พฤติกรรม หรือปรากฏการณ์ที่ไม่เป็นไป
ตามปกติ หรือเป็นธรรมชาติ ในการใช้เครื่องมือวิจัยประเภทนี้ ผู้วิจัยหรือผู้ที่ทำ�หน้าที่สังเกตควรแสวงหา
โอกาสที่เหมาะสมในการเข้าไปสังเกต เพื่อให้ผลลัพธ์ที่ได้ถูกต้องและใกล้เคียงสภาพธรรมชาติ หรือความ
เป็นปกติให้มากที่สุด
การสังเกตสามารถดำ�เนินการได้ 2 วิธี คือ การสังเกตโดยตรง (Direct observation) ซึ่งเป็นการ
สังเกตที่ผู้สังเกตจะต้องเข้าไปอยู่ในสถานการณ์ที่ต้องการสังเกตนั้นโดยตรง เพื่อทำ�การเก็บรวบรวมข้อมูล
และการสังเกตโดยอ้อม (Indirect observation) ซึ่งเป็นการสังเกตในลักษณะของการเฝ้าสังเกตการณ์อยู่
ห่าง ๆ อย่างใกล้ชิด อย่างไรก็ตาม ในการวิจัยทางการบริหารการศึกษา นักวิจัยแบ่งการเก็บรวบรวมข้อมูล
การวิจัยด้วยการสังเกต ออกได้เป็น 2 ประเภท คือ การสังเกตแบบมีส่วนร่วม (Participant Observation)
และการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม (Non-participant Observation) ซึ่งการสังเกตทั้ง 2 ประเภทนี้ อาจใช้
เครื่องมือที่เหมือนกัน หรือแตกต่างกันได้ตามความเหมาะสม โดยเครื่องมือที่ใช้เพื่อการสังเกต สามารถแบ่ง
ออกได้เป็น 2 ชนิด คือ
1. แบบสังเกตแบบไม่มีโครงสร้าง (Unstructured Observation Form) เป็นแบบสังเกตที่ไม่มี
โครงสร้าง หรือรูปแบบแน่นอนตายตัว แต่มักขึ้นอยู่กับประสบการณ์และตัวผู้สังเกตเอง โดยอาจมีลักษณะ
เป็นหัวข้อ หรือประเด็นเพื่อการสังเกตแบบง่าย ๆ
2. แบบสังเกตแบบมีโครงสร้าง (Structured Observation Form) เป็นแบบสังเกตที่มีโครงสร้าง
หรอื รปู แบบแนน่ อนตายตวั โดยอาจมลี กั ษณะเปน็ แบบตรวจสอบรายการ (Checklist) แบบมาตรประมาณคา่
(Rating Scale) หรือแบบคำ�ถามปลายเปิดก็ได้ ตามความเหมาะสม
