Page 45 - ทฤษฎีและแนวปฏิบัติในการบริหารการศึกษา หน่วยที่ 1
P. 45
1-35
ตอนท่ี 1.3 พฒั นาการของทฤษฎกี ารบริหารการศกึ ษา
สาระสงั เขป
ทฤษฎีการบริหารการศึกษาเชิงวิทยาศาสตร์ ได้รับอิทธิพลจากทฤษฎีการบริหารการศึกษาเชิง
วิทยาศาสตร์ของระบบธุรกิจและอุตสาหกรรม ทำ�ให้นักบริหารการศึกษาละทิ้งแนวคิดเรื่องคุณค่าของการ
ศึกษาหันไปพิจารณาการจัดการศึกษาในแง่ประสิทธิภาพ ด้วยการคำ�นึงถึงกำ�ไรขาดทุนและการคุ้มค่าทาง
เศรษฐกิจมากกว่าคุณค่าทางการศึกษา มีการนำ�เอาวิธีการเพิ่มปริมาณสถิติและทางวิทยาศาสตร์มาเป็น
พื้นฐานของการจัดการศึกษา ได้มีการสอนวิชาสถิติและจิตวิทยาทางการศึกษารวมทั้งการพัฒนาเครื่องมือ
วัดสติปัญญาต่างๆ
อิทธิพลของทฤษฎีการบริหารการศึกษาเชิงมนุษยสัมพันธ์ ทำ�ให้เกิดแนวคิดในเรื่องการบริหาร
เชิงประชาธิปไตย และประชาธิปไตยในโรงเรียน รวมทั้งการบริหารแบบมีส่วนร่วมของครูและผู้เกี่ยวข้อง
นักคิดคนสำ�คัญของเรื่องนี้คือ จอห์น ดิลซ์
อิทธิพลของทฤษฎีการบริหารการศึกษาเชิงพฤติกรรมศาสตร์ มีอิทธิพลต่อการจัดการศึกษา ทำ�ให้
เกิดแนวคิดที่พิจารณา 3 ประการคือ 1) สถานศึกษาในฐานะที่เป็นระบบราชการหรือองค์การขนาดใหญ่ตาม
แนวคิดของ แมกซ์ เวเบอร์ ทั้งเห็นว่าระดับการเป็นระบบราชการขึ้นอยู่กับพฤติกรรมของผู้บริหาร 2) การ
พิจารณาการบริหารการศึกษาในฐานะที่เป็นวิชาชีพชั้นสูงที่ต้องการผู้บริหารที่มีความรู้ในหลักวิชาจากการ
ศึกษาอบรม 3) การพิจารณาสถานศึกษาและระบบการศึกษาในฐานะเป็นระบบเปิด ซึ่งมีบุคคลที่เกี่ยวข้อง
มากมายทั้งครู นักเรียน ผู้ปกครอง ผู้นำ�ชุมชน เจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง ฯลฯ การบริหารจึงต้องประสาน
สัมพันธ์กับระบบอื่นๆ ในสังคม และมีการเปิดโอกาสให้บุคคลต่างมีส่วนร่วมในการบริหารโรงเรียนมากขึ้น
ทฤษฎีการบริหารการศึกษาสมัยใหม่เริ่มตั้งแต่ พ.ศ. 2475 ได้มีการพัฒนาทฤษฎีและแนวคิดการ
บริหารการศึกษาหลากหลาย ทั้งที่ประยุกต์จากทฤษฎีการบริหารทั่วไปและทฤษฎีการบริหารการศึกษาเอง
ทฤษฎีสำ�คัญคือ การเคลื่อนไหวทางทฤษฎี ทฤษฎีการบริหารการศึกษาด้วยการศึกษาวัฒนธรรม แนวคิด
ทฤษฎีการบริหารเชิงปฏิบัติ และแนวคิดการศึกษานโยบาย
(โปรดอา่ นเนือ้ หาสาระโดยละเอียดในประมวลสาระชดุ วชิ าหนว่ ยที่ 1 ตอนที่ 1.3)
กิจกรรม 1.3
1. จงระบุความสัมพันธ์ระหว่างทฤษฎีการบริหารโดยทั่วไปและทฤษฎีการบริหารการศึกษา
ในแต่ละยุคสมัย
2. จงอา่ นบทความที่ 1.2 แล้วสรปุ สาระส�ำ คญั ของพัฒนาการของทฤษฎกี ารบรหิ ารการศกึ ษา
