Page 16 - นโยบาย การวางแผน และการพัฒนาคุณภาพการศึกษา หน่วยที่ 7
P. 16
7-6 นโยบาย การวางแผน และการพัฒนาคุณภาพการศึกษา
เร่ืองท ่ี 7.1.1 ความหมายแ ละค วามส ำคัญข องแ ผนกลยทุ ธ์
1. ความห มายของแผนก ลยทุ ธ์
แผน (plan) เป็นเครื่องมือสำคัญในการบริหารองค์การให้บรรลุผลสำเร็จตามเป้าหมายอย่างมี
ประสิทธิภาพ แผนม ีหลายป ระเภท หลายล ักษณะ ขึ้นอยู่กับเกณฑ์ท ี่น ำม าใช้ในก ารจำแนก เช่น จำแนกต าม
ระยะเวลาในก ารด ำเนินก าร จำแนกต ามเนื้อหาส าระ จำแนกต ามโครงสร้างก ารบ ริหารง านข องอ งค์การ เป็นต้น
ดังน ั้น แผนจ ึงม ีชื่อเรียกแ ตกต ่างก ันไปต ามเกณฑ์ท ี่ใช้ในก ารจ ำแนกเป็นส ำคัญ เช่น แผนร ะยะย าว แผนร ะยะ
ปานก ลาง แผนเฉพาะก ิจ แผนแ ม่บท แผนกลยุทธ์ แผนปฏิบัติก าร เป็นต้น
แผนก ลยุทธ์ (strategic plan) หรือแ ผนย ุทธศาสตร์ (strategy plan) เดิมเป็นช ื่อแผนซึ่งรู้จักกัน
อย่างแพร่หลายเฉพาะในกิจการด้านการทหาร จนกระทั่งถึงช่วงทศวรรษที่ 1960 บริษัทเจนเนอรัล-
อิเลคทริก (General Electric) จึงได้นำแนวคิดเกี่ยวกับการวางแผนยุทธศาสตร์ไปประยุกต์ใช้ในการ
บริหารธุรกิจจ นท ำให้บ ริษัทป ระสบค วามส ำเร็จอ ย่างง ดงามในก ารด ำเนินง านให้บ รรลุผ ลส ำเร็จต ามเป้าห มาย
ที่ก ำหนดไว้ หลังจากนั้นแ นวคิดเกี่ยวก ับก ารจัดทำแ ผนยุทธศาสตร์ห รือก ารว างแผนกลยุทธ์แ ละก ารบ ริหาร
เชิงกลยุทธ์จึงได้แพร่ขยายไปส ู่อ งค์การท ั้งภ าคเอกชนแ ละภ าคร ัฐมากข ึ้นตามล ำดับ
“แผนกลยุทธ์” หรือ “แผนยุทธศาสตร์” เป็นแผนการดำเนินงานซึ่งใช้ในความหมายเดียวกัน
แต่องค์การบางแ ห่งโดยเฉพาะอ งค์การภาคร ัฐน ิยมใช้คำว ่า แผนย ุทธศาสตร์เพื่อใช้เรียกแ ผนร ะยะป านก ลาง
ในร ะดับอ งค์การท ีจ่ ัดท ำข ึ้นเพื่อเป็นท ิศทางในก ารด ำเนินง านแ ละก ารป ระสานค วามร ่วมม ือร ะหว่างห น่วยง าน
ทุกร ะดับภายในองค์การ โดยห น่วยงานแต่ละหน่วยต้องน ำย ุทธศาสตร์ของอ งค์การ (กลยุทธ์หลัก) ไปจัดทำ
เป็นแ ผนก ลยุทธข์ องห น่วยง าน (กลยุทธร์ ะดับป ฏิบัตกิ ารแ ละห รือร ะดับห น้าที่) ใหส้ อดคล้องเชื่อมโยงก ับภ าพ
รวมขององค์การ อย่างไรก็ตาม ในส่วนขององค์การภาคเอกชนหรือในทางธุรกิจนิยมใช้คำว่า แผนกลยุทธ์
ไม่ว ่าจะเป็นแผนในร ะดับองค์การห รือแผนในระดับห น่วยง านย ่อยภายในองค์การ
สำหรับเอกสารหน่วยนี้จะใช้คำว่า “แผนกลยุทธ์” ทุกก รณีเพื่อไม่ให้เกิดความส ับสน ซึ่งความหมาย
ของแ ผนกลยุทธ์ มีผ ู้อ ธิบายไว้ดังนี้
เฮลริเกลแ ละส โลคัม (Hellriegel & Slocum, 1982: 184) กล่าวว ่า แผนกลยุทธ์เป็นแ ผนซ ึ่งเกิดขึ้น
จากกระบวนการว ิเคราะห์สภาพแวดล้อม การว ิเคราะห์ธ รรมชาติข ององค์การ การก ำหนดจ ุดม ุ่งหมาย และ
การจำแนก ประเมิน และเลือกแนวป ฏิบัติส ำหรับองค์การ โดยผลลัพธ์ (outputs) ที่ได้จากก ระบวนการน ี้ค ือ
จุดห มายแ ละก ลยุทธ์ ซึ่งจ ะน ำไปใช้เป็นป ัจจัยป ้อนในก ระบวนการจ ัดท ำแ ผนป ฏิบัติก าร (operational plan)
เพื่อแปลงจ ุดหมายแ ละกลยุทธ์ข องอ งค์การให้เป็นก ลยุทธ์ก ารป ฏิบัติงานท ี่มีความล ะเอียดชัดเจนยิ่งข ึ้น
เคทซ โิอล อยด ์ส (Katsioloudes, 2006: 13-14) กล่าวว ่า แผนก ลยุทธ์ป ระกอบด ้วยก ลยุทธ์ท ีก่ ำหนด
ขึ้นเพื่อข ับเคลื่อนก ารด ำเนินก ารใหส้ อดคล้องก ับข ีดค วามส ามารถข องอ งค์การแ ละบ ริบทห รือส ภาพแ วดล้อม
ภายนอก
