Page 33 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
P. 33
การพัฒนาหลักสูตรและก ารออกแบบการจัดการเรียนร ู้วิชาส ังคมศึกษา 10-23
เรอื่ งที่ 10.2.1 แนวคิดเก่ียวกบั การอ อกแบบก ารเรียนก ารส อน
การออกแบบการเรียนการสอน (instructional design) เป็นกระบวนการจัดเตรียมการเรียนรู้
อย่างเป็นระบบ เนื่องจากการเรียนการสอนถือเป็นระบบหนึ่ง ทั้งนี้ โดยการวิเคราะห์จากองค์ประกอบของ
ระบบซ ึ่งป ระกอบด้วย ปัจจัยน ำ�เข้า กระบวนการ ผลลัพธ์ และผ ลย้อนกลับ การออกแบบก ารเรียนการสอน
จึงเป็นการวางแผนเพื่อนำ�ความรู้อย่างหลากหลายเกี่ยวกับการพื้นฐานผู้เรียน สภาพการจัดการเรียน
การสอน รูปแบบการสอน และองค์ความรู้เกี่ยวกับการศึกษามาวางแผนอย่างเป็นระบบ เพื่อเป็นแนวทาง
สำ�หรับผู้อ อกแบบหรือผู้ส อนน ำ�ไปสู่การปฏิบัติ คือ การจ ัดการเรียนร ู้ ดังนั้น การอ อกแบบการเรียนการส อน
ในวิชาสังคมศึกษา จึงนับว่ามีความสำ�คัญในฐานะเป็นเครื่องมือประกันคุณภาพการเรียนการสอน เพื่อให้
ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้อ ย่างแท้จริง
การออกแบบการเรียนการสอน เป็นการวางแผนการกำ�หนดขั้นตอนการเรียนการสอนอย่างเป็น
ลำ�ดับต่อเนื่อง การออกแบบการเรียนการสอนนับเป็นภารกิจหนึ่งของผู้สอนและถือเป็นภารกิจจำ�เป็นที่
ผสู้ อนต อ้ งป ฏบิ ตั กิ อ่ นท �ำ การส อน ทัง้ นี้ เพือ่ เปน็ ห ลกั ป ระกนั ว า่ การเรยี นก ารส อนในห อ้ งเรยี นจ ะม ปี ระสทิ ธภิ าพ
ที่แท้จ ริง
วิธีการอ อกแบบการเรียนการสอน มีข ั้นตอนเช่นเดียวกับก ารจัดร ะบบทั่วๆ ไป กล่าวค ือ ครอบคลุม
ขั้นตอนสำ�คัญ 4 ขั้นตอน ได้แก่ การวิเคราะห์ระบบ การสังเคราะห์ระบบ การสร้างแบบจำ�ลองระบบ และ
การท ดสอบร ะบบในสถานการณ์จำ�ลอง ดังม ีรายละเอียดต่อไปน ี้
1. ขน้ั วเิ คราะห์สภาพการเรียนการสอน เป็นการพิจารณาว่า การเรียนการสอนที่ใช้อยู่หรือปฏิบัติ
อยู่เดิมม ีข้อบกพร่องห รือม ีปัญหาประการใดบ ้าง เป็นขั้นของการตระหนักป ัญหา สิ่งท ี่ต ้องพ ิจารณา มีด ังนี้
พิจารณาองค์ประกอบที่ 1 คือ องค์ประกอบของข้อมูลป้อนเข้า ซึ่งได้แก่ ทรัพยากร เช่น
สื่อการเรียนก ารส อน สภาพแ วดล้อม ผู้เรียน ผู้สอน ส่วนท ี่เป็นแผนการส อน โดยพ ิจารณาว่าอ งค์ประกอบ
ในแ ผนการส อน เชน่ วตั ถปุ ระสงค์ แนวคดิ กจิ กรรมก ารเรยี นก ารส อน สือ่ ก ารเรยี นก ารส อน และก ารป ระเมนิ
ผลมีค วามสอดคล้องสัมพันธ์ห รือไม่
พิจารณาอ งคป์ ระกอบท ี่ 2 คือ กระบวนการพ ิจารณาโดยก ารส ังเกตหรือส อบถามผ ู้เกี่ยวข้อง
ว่าการดำ�เนินการเรียนการสอนมีปัญหาหรืออุปสรรคเพียงใด โดยวิธีวิเคราะห์จากพฤติกรรมการสอน
ของผู้สอนและพ ฤติกรรมก ารเรียนของผ ู้เรียน
พจิ ารณาองคป์ ระกอบที่ 3 คือ การประเมินผลและผ ลย ้อนก ลับ เพื่อการป รับปรุงว่าวิธีก ารใน
การประเมินที่ใช้อยู่นั้นเหมาะสมหรือไม่กับบทเรียน และผลย้อนกลับเพื่อการปรับปรุงได้มีการดำ�เนินการ
ม ากน้อยเพียงใด
เมื่อได้ตระหนักปัญหาและวิเคราะห์องค์ประกอบต่างๆ แล้ว ผู้เกี่ยวข้องจะกำ�หนดความต้องการ
ของผ ู้เรียน ทำ�ให้ได้เป้าหมายแ ละท ิศทางข องการเรียนการส อน
