Page 55 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
P. 55
สิ่งแวดล้อมศึกษา: การประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอนสังคมศึกษา 8-45
การดำ�เนินงานด้านการศึกษาเพื่อให้บรรลุจุดประสงค์ดังกล่าวไม่ใช่สิ่งที่ทำ�ได้ง่ายๆ ด้วยเหตุเป็น
งานที่ตอ้ งใชค้ วามพยายามอย่างมาก และต้องมกี ารเปลีย่ นแปลงกระบวนการศึกษารปู แบบใหมเ่ กือบทั้งหมด
(Henderson, 1971) เพราะการเปลี่ยนแปลงความคิดในสิ่งที่ยึดถือมานานแล้วนั้นเป็นงานยาก และต้องใช้
เวลา ดังนั้น การศึกษาเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมจึงควรทำ�กันอย่างจริงจังเพื่อสร้างพื้นฐานที่ดีสำ�หรับอนาคต อัน
ได้แก่ การสร้างความตระหนักและจรรยาบรรณเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมใหม่ โดยให้บุคคลในทุกระดับทุกกลุ่ม
ไดม้ คี วามเขา้ ใจในความสมั พนั ธเ์ บือ้ งตน้ ของมนษุ ยก์ บั สิง่ แวดลอ้ ม สง่ เสรมิ พฤตกิ รรมทีม่ ุง่ รบั ผดิ ชอบตอ่ การ
แก้ไขและปรับปรุงสิ่งแวดล้อมอย่างจริงจัง (UNESCO, 1977a) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เยาวชนทุกคนจำ�เป็น
ต้องได้รับการศึกษาในรูปแบบที่ต้องเสริมสร้างให้เกิดความสัมพันธ์ใหม่ระหว่างครูกับนักเรียน โรงเรียน
กับชุมชน และการศึกษากับสังคมเป็นอย่างมาก (NESCO, 1977b) การศึกษาในรูปแบบใหม่ดังกล่าวนี้คือ
สิ่งแวดล้อมศึกษา ซึ่งก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในวงการศึกษาอย่างมาก
สิ่งแวดล้อมศึกษามุ่งหวังให้ผู้เรียนเกิดความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับพฤติกรรมมนุษย์ที่มีผล
กระทบต่อธรรมชาติสิ่งแวดล้อม ขณะเดียวกัน นับเป็นความสำ�คัญอย่างยิ่งด้วยเช่นกันที่จะต้องเรียนรู้
เกี่ยวกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่ส่งผลกระทบต่อจิตสำ�นึกและความเป็นอยู่ของมนุษย์ เช่น ธรรมชาติ
อันสงบและสวยงามช่วยรักษาฟื้นฟูจิตใจของมนุษย์ให้สดชื่น และคลายเครียด เป็นต้น ดังนั้น สิ่งแวดล้อม
ศึกษาจึงมีวัตถุประสงค์สำ�คัญ ดังนี้
1. เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนได้พัฒนาองค์ความรู้เกี่ยวกับธรรมชาติสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะอย่างยิ่ง
เกี่ยวกับการทำ�งานของระบบนิเวศ และผลกระทบจากการกระทำ�ของมนุษย์ต่อธรรมชาติสิ่งแวดล้อม
2. เพื่อสร้างเสริมทัศนคติที่ดีเกี่ยวกับคุณค่าของธรรมชาติสิ่งแวดล้อม
3. เพื่อสร้างหรือพัฒนาอุปนิสัยให้เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม (eco-friendly habits) เช่น กิจกรรม
รีไซเคิล และการลดปริมาณขยะให้น้อยลง
4. เพื่อดึงดูดให้นักเรียนมุ่งมั่นในโครงการหรือกิจกรรมทางสิ่งแวดล้อม
5. เพื่อปลูกฝังให้นักเรียนเกิดความผูกพันกับธรรมชาติสิ่งแวดล้อม
ทั้งนี้ บุคคลที่รู้เรื่องสิ่งแวดล้อม environmental literate person มักมีคุณสมบัติ ดังนี้
1. รู้ว่าการเลือกทำ�หรือไม่ทำ�สิ่งใดย่อมกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
2. รู้ว่าการเลือกทำ�หรือไม่ทำ�สิ่งใดช่วยรักษา หรือทำ�ร้ายสิ่งแวดล้อมอย่างไร
3. รู้ว่าสิ่งที่เขาจำ�เป็นต้องทำ�ทั้งโดยส่วนบุคคลหรือในฐานะสมาชิกของชุมชน จะรักษาทรัพยากร
และสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนเพื่อการมีคุณภาพชีวิตที่ดีจนถึงลูกหลาน
หลังจากศกึ ษาเนอื้ หาสาระเรือ่ งท่ี 8.4.1 แล้ว โปรดปฏบิ ตั ิกจิ กรรม 8.4.1
ในแนวการศึกษาหน่วยท่ี 8 ตอนที่ 8.4 เรอ่ื งท่ี 8.4.1
