Page 53 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
P. 53
สิ่งแวดล้อมศึกษา: การประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอนสังคมศึกษา 8-43
เรือ่ งที่ 8.4.1 วัตถุประสงค์ของการเรียนการสอนทางส่ิงแวดล้อม
ศกึ ษา
เป็นที่น่าสังเกตว่าเมื่อไรก็ตามที่ปัญหาเกิดขึ้นในสังคม ไม่ว่าจะเป็นปัญหายาเสพติด อาชญากรรม
นํ้าท่วม ป่าถูกทำ�ลาย แผ่นดินถล่ม ฯลฯ การศึกษาจะต้องถูกหยิบยกขึ้นมาเพื่อใช้เป็นประเด็น หรือเครื่องมือ
ในการแก้ปัญหาต่างๆ ของสังคมเสมอ แม้แต่ในปัจจุบันขณะที่สังคมกำ�ลังเผชิญกับปัญหาสิ่งแวดล้อมที่นับ
วนั จะเลวรา้ ยขึน้ นัน้ การศกึ ษากถ็ กู หยบิ ยกขึน้ มาใชเ้ ปน็ มาตรการในการแกไ้ ขปญั หาดงั กลา่ ว แตก่ ารศกึ ษาจะ
ช่วยแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมได้อย่างไรนั้น สมควรที่จะได้มีการพิจารณากันให้ถ่องแท้ถึงความสัมพันธ์ของการ
ศกึ ษากบั ปญั หาสิง่ แวดลอ้ มดว้ ยวา่ เปน็ เชน่ ไร ทัง้ นี้ เพือ่ ทีจ่ ะไดจ้ ดั การศกึ ษาไดอ้ ยา่ งเหมาะสม มปี ระสทิ ธภิ าพ
ทีจ่ ะสามารถแก้ปญั หาสังคมสิ่งแวดล้อมได้อยา่ งแทจ้ ริง การเรยี นการสอนสิ่งแวดล้อมศึกษาที่มีประสิทธภิ าพ
ผู้เรียนควรได้เรียนรู้พื้นฐานของปัญหาสิ่งแวดล้อม โดยมีครูเป็นผู้ชี้แนะ วางแผน และอำ�นวยความสะดวก
ต่อการเรียนรู้อย่างเหมาะสมตามวัยของผู้เรียน
1. รากฐานของปัญหาสงิ่ แวดลอ้ ม
ปญั หาสิง่ แวดลอ้ มเกดิ ขึน้ เนือ่ งจากตวั มนษุ ยเ์ องจากการกระท�ำ ทัง้ ทางตรงและทางออ้ ม ทัง้ โดยตัง้ ใจ
และโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ว่าผลจากการกระทำ�นั้นจะย้อนมากระทบกับมนุษย์เอง การปฏิวัติอุตสาหกรรมที่
เป็นจุดเริ่มแห่งการคิดค้นเทคโนโลยีใหม่ๆ และการพัฒนาเศรษฐกิจ ซึ่งทำ�ให้มนุษย์มีกำ�ลังผลิตและกำ�ลัง
ทำ�ลายมากขึ้น เมื่อแนวความคิดทั้งสองมารวมกัน จึงก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงจุดมุ่งหมายและทิศทาง
การเมือง เศรษฐกิจ และสังคมขึ้น พร้อมกับการแผ่อิทธิพลของประชากรจากซีกโลกตะวันตกไปสู่ส่วนต่างๆ
ของโลก แนวความคิดนี้จึงมีอิทธิพลครอบคลุมส่วนต่างๆ ของโลกอยู่จนทุกวันนี้
จากการพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมในอดตี ทีผ่ า่ นมา มนษุ ยม์ คี วามเชือ่ และทศั นคตวิ า่ มนษุ ยส์ ามารถ
เอาชนะธรรมชาติได้ และมนุษย์จะต้องมีชีวิตที่ดีกว่าสิ่งมีชีวิตอื่นๆ โดยยึดหลักการว่าการได้บริโภคสูงสุดจะ
ทำ�ให้ได้รับความสุขสูงสุด ความเชื่อดังกล่าวทำ�ให้คนเรามีแบบแผนการดำ�รงชีวิตที่เปลี่ยนไปจากเดิมมาก
ขึ้น และมีพฤติกรรมที่ทำ�ลายคุณภาพสิ่งแวดล้อมหลายประการ เป็นต้นว่า มีการแข่งขันผลิตและบริโภค
โดยไม่มีขอบเขต มีการโฆษณาชักชวนให้บริโภคสิ่งใหม่ๆ ที่เกินความจำ�เป็น มีการระดมเทคโนโลยีมาใช้
อย่างมากมาย ทำ�ให้เกิดการใช้ทรัพยากรอย่างรวดเร็วและเกินความจำ�เป็น ทั้งนี้ เพื่อยกมาตรฐานการดำ�รง
ชีวิตให้สูงขึ้น ถึงแม้หลายประเทศจะประสบผลสำ�เร็จในการเพิ่มรายได้ประชาชาติ ซึ่งทางเศรษฐศาสตร์ถือ
เป็นดัชนีชี้ระดับมาตรฐานการกินดีอยู่ดีของประชาชนก็ตาม แต่ผลเสียที่เกิดขึ้นกับสิ่งแวดล้อมทั้งในด้าน
ทรพั ยากรและสิง่ แวดลอ้ มของประเทศเหลา่ นัน้ กเ็ กดิ เพิม่ ขึน้ อยา่ งเปน็ สดั สว่ นโดยตรงกบั ความเจรญิ เหลา่ นัน้
ด้วย ดังนั้น ปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เกิดขึ้นจึงเป็นเพราะการที่เราพยายามจะสนองความต้องการอันไร้ขอบเขต
ของบุคคลและสังคมนั่นเอง
