Page 50 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา

8-40 สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา

วิธีการทัง้ หมดเปน็ การเรยี นทีเ่ นน้ นักเรยี นเป็นศูนย์กลาง น�ำ ไปสูก่ ารมสี ่วนร่วมของนักเรยี นเกดิ การ
เรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ กล่าวคือ

1) การเรียนการสอนแบบมีส่วนร่วมทำ�ให้นักเรียนเกิดการเรียนรู้จากภายใน และกลายเป็น
ความรู้ที่มีความหมาย และคงทน สอดคล้องกับทฤษฎีการเรียนรู้ของพีอาเจต์ และบรูเนอร์

2) การทีน่ กั เรยี นไดเ้ รยี นดว้ ยวธิ ที ีห่ ลากหลายท�ำ ใหเ้ หมาะสมกบั วธิ กี ารเรยี น (learning style)
ของนักเรียนแต่ละคน ทำ�ให้นักเรียนคงความสนใจ และต้องการเรียนรู้มากยิ่งขึ้นไป

ปัจจัย 3 ประการซึ่งเป็นสิ่งที่ส่งผลกระทบต่อความนึกคิดทางสิ่งแวดล้อมของคนรุ่นใหม่ เพื่อทำ�ให้
เกิดการปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์ทางสิ่งแวดล้อม ได้แก่

1. ประสบการณ์ชีวิตที่สำ�คัญ (concern for significant life experiences) หากคนมีชีวิตวัยเยาว์ที่
เกี่ยวข้องกับธรรมชาติสิ่งแวดล้อม เขาย่อมผูกพัน รักและหวงแหนในสิ่งต่างๆ รอบตัว ดังนั้น กิจกรรมนอก
สถานที่ เช่น การทัศนศึกษา การเข้าค่าย การเดินป่า การส่องนก การเรียนวิชาเกษตร โดยทำ�สวนและเลี้ยง
สัตว์ จึงมีความสำ�คัญให้นักเรียนเกิดความสำ�นึกที่ดีทางสิ่งแวดล้อม

2. เนื้อหาสาระสำ�คัญ (concern for content) ทางสิ่งแวดล้อม การมีองค์ความรู้ทางสิ่งแวดล้อม
อย่างพอเพียงและเหมาะสม ได้แก่ ประเด็นปัญหาสิง่ แวดล้อม ผลกระทบสิง่ แวดลอ้ ม ปฏิสมั พนั ธ์ระหวา่ งคน
กับสิ่งแวดล้อม และแนวทางแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม เป็นต้น เพื่อทำ�ให้เกิดความเข้าใจว่ามนุษย์ดำ�รงชีวิตอยู่
ได้อย่างไร สิ่งมีชีวิตต้องพึ่งพาสิ่งแวดล้อมอย่างไร ปัญหาสิ่งแวดล้อมเกิดจากอะไร ประเด็นต่างๆ ดังกล่าว
เป็นสาระพื้นฐานสำ�คัญที่นักเรียนควรได้เรียนรู้ ดังนั้น หลักสูตรการเรียนการสอนควรบรรจุประเด็นต่างๆ
ไว้อย่างครอบคลุม เช่น หลักสูตรของประเทศอังกฤษ ได้เสนอแนะว่าหลักสูตรควรกำ�หนดขอบเขตการเรียน
สิ่งแวดล้อมศึกษา ได้แก่ เรื่องบรรยากาศ ดิน หินและแร่ธาตุ นํ้า ทรัพยากร พลังงาน พืชและสัตว์ คนและ
ชุมชน สิ่งก่อสร้าง และเรื่องอุตสาหกรรมและของเสีย

3. การพัฒนาด้านวิชาชีพของครูผู้สอน (concern for professional development) ครูเป็นปัจจัย
สำ�คญั สงู สุด (the priority of priorities) ที่มอี ิทธพิ ลตอ่ ความนึกคิดทางสิ่งแวดล้อมของนกั เรียน จึงมคี วาม
จำ�เป็นที่ควรกระตุ้นหรือจูงใจครูให้ทุ่มเทเวลาและทรัพยากรเพื่อการเรียนการสอนสิ่งแวดล้อม นอกจากนี้
ครูควรได้รับการนิเทศ หรือการฝึกอบรมเกี่ยวกับความรู้ด้านสิ่งแวดล้อม วิธีการจัดการเรียนการสอน และ
กิจกรรมสิ่งแวดล้อมศึกษาที่ดี เป็นต้น โดยตามแนวคิดของ UNESCO-UNEP ระบุว่าครูควรมีความรู้และ
ทักษะสำ�คัญ 2 ประการ คือ 1) สมรรถนะพื้นฐานทางวิชาชีพ และ 2) สมรรถนะในเนื้อหาสิ่งแวดล้อมศึกษา
4 ระดับ คือ ความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับระบบนิเวศ ความตระหนัก การสืบค้นและการประเมินผล และทักษะ
การปฏิบัติด้านสิ่งแวดล้อม

หลังจากศึกษาเน้อื หาสาระเรอ่ื งที่ 8.3.2 แลว้ โปรดปฏิบตั กิ จิ กรรม 8.3.2
ในแนวการศกึ ษาหน่วยท่ี 8 ตอนท่ี 8.3 เรอื่ งที่ 8.3.2