Page 45 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
P. 45
สิ่งแวดล้อมศึกษา: การประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอนสังคมศึกษา 8-35
3. ลกั ษณะเฉพาะในระดับประถมศกึ ษา
จากที่ได้กล่าวมาแล้วว่าสิ่งแวดล้อมศึกษาในระดับประถมศึกษานั้นมีความจำ�เป็นอย่างมาก เรา
สามารถสร้างเจตคติที่ถูกต้องในเรื่องสิ่งแวดล้อมให้เกิดมีขึ้นในตัวเด็กได้ง่ายกว่า จะไปเปลี่ยนแปลงเมื่อ
เด็กโตขึ้น และถึงแม้ว่าการจัดสิ่งแวดล้อมศึกษาในระดับนี้ค่อนข้างยาก ด้วยครูจะมีเพียงคนเดียวที่ทำ�การ
สอนเหมือนกับเป็นผู้เชี่ยวชาญในทุกสาขาวิชา แต่โปรแกรมในระดับนี้ก็ค่อนข้างจะมีความยืดหยุ่นสูงกว่าใน
ระดับมัธยมศึกษา ทั้งนี้ เนื่องจากจุดมุ่งหมายส่วนใหญ่ที่มุ่งเน้นเพียงกระตุ้นเด็กให้มีความตื่นตัวในการอ่าน
การเขียน และคิดคำ�นวณ ซึ่งก็เช่นเดียวกับสิ่งแวดล้อมศึกษาที่มุ่งความต้องการให้เด็กตื่นตัวในสิ่งแวดล้อม
ที่อยู่โดยรอบตัวเด็ก ดังนั้น ในหลายโรงเรียนจึงได้จัดให้มีเวลาที่จะทำ�กิจกรรมสิ่งแวดล้อมพอสมควร บาง
โรงเรียนอาจใช้เวลาถึงหนึ่งในสามของเวลาทั้งหมด แต่อย่างไรก็ตาม จากการที่มีครูอยู่คนเดียวนั้นจะทำ�ให้
ครูยังคงต้องทำ�การสอนในลักษณะของแต่ละวิชาแยกกันแบบเดิม ซึ่งจะทำ�ให้ความคิดของเด็กถูกฝึกใน
ลักษณะแบบแยกส่วนด้วย ฉะนั้น ครูจึงจะต้องเปลี่ยนวิธีการสอนในลักษณะบูรณาการระหว่างกลุ่มสาระ
การเรียนรู้ต่างๆ ให้มากขึ้น ซึ่งที่จริงแล้ววิธีการที่ได้กล่าวไว้ในระดับมัธยมศึกษานั้นก็สามารถนำ�เอามาใช้กับ
ระดับประถมศึกษาได้ ไม่ว่าจะเป็นแบบเชิงปฏิบัติการ แบบจำ�ลอง หรือโครงสร้างแบบวิชาก็ตาม
นอกจากนั้น การเชิญผู้ผู้เชี่ยวชาญมาเป็นวิทยากรจะช่วยให้งานนี้ประสบผลสำ�เร็จได้ด้วย จะมี
ทักษะในทุกๆ ด้านย่อมเป็นไปไม่ได้ การนำ�เอาวิทยากรจากนอกโรงเรียนมาสู่ชั้นเรียนนั้นจะช่วยครูได้อย่าง
มาก อีกทั้งยังจะทำ�ให้นักเรียนตื่นตัวและสนใจในเรื่องที่เรียนมากขึ้น อย่างไรก็ตาม ครูจึงจำ�เป็นต้องช่วย
วิทยากรในการเตรียมวัสดุอุปกรณ์ รวมทั้งความรู้ที่เหมาะกับวัยของนักเรียน และสัมพันธ์กับวัตถุประสงค์
ของการเรียนการสอนด้วย
ไม่ว่าจะเป็นการจัดสิ่งแวดล้อมศึกษาแบบใดก็ตาม สำ�หรับนักเรียนในชั้นประถมศึกษาควรจะได้
เน้นในสิ่งแวดล้อมที่อยู่ใกล้ตัวนักเรียน เช่น ในห้องเรียน ในโรงเรียน และแม้แต่ในบ้านและบริเวณใกล้
เคียง ส่วนปัญหาที่สอนนั้นก็ควรจะต้องเกี่ยวข้องกับเด็ก เช่น ปัญหาโภชนาการ (สีในขนมและอาหาร) หรือ
เสียง ฯลฯ นอกจากนั้น ควรจะได้สร้างความเข้าใจในเรื่องของพื้นที่ (space) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ตัวของ
เด็กเองในสถานที่ต่างๆ รวมทั้งต้องสร้างเจตคติรักสิ่งแวดล้อม โดยใช้กิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อม การปลูก
ต้นไม้ การเก็บกระดาษ การจัดสนามเด็กเล่น เป็นต้น
หลงั จากศึกษาเนือ้ หาสาระเร่ืองที่ 8.3.1 แล้ว โปรดปฏบิ ัตกิ ิจกรรม 8.3.1
ในแนวการศกึ ษาหน่วยท่ี 8 ตอนที่ 8.3 เรอื่ งที่ 8.3.1
