Page 49 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา

สิ่งแวดล้อมศึกษา: การประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอนสังคมศึกษา 8-39

3) การเร่งเร้าจิตสำ�นึกของนักเรียนในการแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อม
4) การกระตุ้นให้นักเรียนร่วมกันพิทักษ์ ปกป้องสิ่งแวดล้อม
5) การให้นักเรียนลงมือปฏิบัติในการส่งเสริมการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
การเรียนการสอนสิ่งแวดล้อมศึกษาเกี่ยวข้องกับการเรียนรู้เชิงวิชาการ เกิดมโนมติต่างๆ ทาง
สิ่งแวดล้อม มีความตระหนัก จิตสำ�นึก และความห่วงใยต่อสิ่งแวดล้อม ต้องการปลูกฝังความรับผิดชอบ
และการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมที่กระทบต่อสิ่งแวดล้อม ดังนั้น การตัดสินใจในการกระทำ�หรือไม่กระทำ�
ส่งิ ตา่ งๆ ในชีวติ ประจำ�วนั จึงมีความส�ำ คญั การเรียนการสอนเพอ่ื ใหบ้ รรลวุ ตั ถปุ ระสงคด์ งั กลา่ วคงไม่สามารถ
ด�ำ เนนิ การสอนดว้ ยวธิ กี ารอยา่ งใดอยา่ งหนง่ึ ได้ ดงั นน้ั ครคู วรวางแผนใชว้ ธิ กี าร เครอื่ งมอื และเทคนคิ หลากหลาย
ผสมผสานกัน โดยควรให้ความสำ�คัญในการคิดหานวัตกรรมการเรียนการสอน เนื่องจากประเด็นทาง
สิ่งแวดล้อมที่เรียนมีความซับซ้อนเกินกว่าการเรียนการสอนแบบดั้งเดิมจะทำ�ได้ และการจัดการเรียน
การสอนของครูต้องบรรลุเป้าหมายการเรียนรู้ของนักเรียน ได้แก่
1. changing attitudes นกั เรยี นตอ้ งปรบั เปลีย่ นเจตคตเิ พือ่ เหน็ คณุ คา่ ทรพั ยากรและสิง่ แวดลอ้ ม
2. developing skills นักเรียนต้องพัฒนาทักษะทางสิ่งแวดล้อม
3. arousing concern นักเรียนต้องมีจิตสำ�นึกห่วงใยในสิ่งแวดล้อม
4. infusing commitment นักเรียนต้องมีความตั้งมั่นในการดูแลรักษาสิ่งแวดล้อม
5. clarifying values นักเรียนต้องมีค่านิยมที่ถูกต้อง ชัดเจน
6. ensuring participation นักเรียนต้องมีส่วนร่วมเกี่ยวกับกิจกรรมทางสิ่งแวดล้อม
7. actions นักเรียนต้องได้ลงมือปฏิบัติจริง
วิธีการมีส่วนร่วมและสร้างสรรค์ (participatory and innovative approach) โดยธรรมชาติของ
วิธีการจัดการเรียนการสอนสิ่งแวดล้อมศึกษา ก็เหมือนการสอนวิชาอื่นๆ คือ ควรให้นักเรียนเรียนอย่างมี
ส่วนร่วมและกระตือรือร้น เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้โดยตรงจากประสบการณ์
จากการศกึ ษาวจิ ยั พบวา่ นกั เรยี นจะพฒั นาดา้ นสตปิ ญั ญาอยา่ งมาก และประสบผลส�ำ เรจ็ ในการเรยี น
หากนักเรียนมีส่วนร่วมในการเรียน ดังนั้น การเรียนแบบมีส่วนร่วมของนักเรียนจึงเป็นดัชนีสำ�คัญประการ
หนึ่งของคุณภาพการเรียนการสอน เทคนิควิธีการการเรียนการสอนดังกล่าวได้แก่
1. การศึกษาภาคสนาม
2. การทดลอง
3. การเรียนแบบโครงงาน
4. การอภิปรายกลุ่ม
5. เกม
6. บทบาทสมมติ
7. การวิเคราะห์สถานการณ์
8. การแก้ปัญหา และการเรียนแบบตั้งคำ�ถาม