Page 61 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา

สิ่งแวดล้อมศึกษา: การประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอนสังคมศึกษา 8-51

ตารางที่ 8.4 (ตอ่ ) สาระการเรียนร้แู กนกลาง

ชนั้ ตัวชวี้ ัด การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและ
สิ่งแวดล้อมในภูมิภาคต่างๆ ของโลก
3. ระบุแนวทางการอนุรกั ษ์ทรัพยากรธรรมชาติ
และสิ่งแวดล้อมในภูมิภาคต่างๆ ของโลก การใช้ประโยชน์จากสิ่งแวดล้อมในการ
สร้างสรรค์วัฒนธรรม อันเป็นเอกลักษณ์
4. อ ธิบายการใช้ประโยชน์จากสิ่งแวดล้อม ของท้องถิ่นทั้งในประเทศไทยและโลก
ในการสร้างสรรค์วัฒนธรรม อันเป็น
เอกลักษณ์ของท้องถิ่นทั้งในประเทศไทย การแก้ปัญหาและการดำ�เนินชีวิตตามแนวทาง
และโลก การอนุรักษ์ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมเพื่อการ
พัฒนาที่ยั่งยืน
5. มีส่วนร่วมในการแก้ปัญหาและการดำ�เนิน
ชีวิตตามแนวทางการอนุรักษ์ทรัพยากรและ
สิ่งแวดล้อมเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน

จากมาตรฐานการเรียนรู้ และตัวชี้วัดในแต่ระดับชั้น นักเรียนจำ�เป็นต้องเรียนรู้เนื้อหาสาระสำ�คัญ
ของสิ่งแวดล้อม มีความตระหนักในปัญหาสิ่งแวดล้อม และลงมือแก้ไขปัญหา เช่น

1) อธิบายเกี่ยวกับมลพิษ และการก่อให้เกิดมลพิษโดยมนุษย์ (ป.3)
2) ตระหนักถึงการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมในชุมชน (ป.3)
3) แยกแยะและใชท้ รพั ยากรธรรมชาติทีใ่ ช้แลว้ ไม่หมดไป และที่ใชแ้ ลว้ หมดไปได้อย่างคุ้มคา่
(ป.2) โดยครูต้องวางแผนการสอน และจัดทำ�หน่วยการเรียนให้เหมาะสมภายใต้ตัวชี้วัดต่างๆ ที่หลักสูตร
กำ�หนด ดังเสนอตัวอย่างหน่วยการเรียนในเรื่องที่ 8.4.3
อย่างไรก็ตาม เมื่อพิจารณาขอบเขตของวิชาต่างๆ ในระดับชั้นประถมศึกษาแล้วจะพบว่า มีโอกาส
อยา่ งมากทีเ่ ราจะหลอมรวมเรือ่ งราวของสิง่ แวดลอ้ มศกึ ษาในแงม่ มุ ตา่ งๆ เขา้ ไปในเนือ้ หาวชิ าและกระบวนการ
ศึกษาในระดับนี้ และเมื่อพิจารณาถึงอายุของนักเรียนแล้วก็จะเห็นว่ากลยุทธ์ในการศึกษานั้นจะต้องขึ้นอยู่
กับสิ่งแวดล้อมโดยรอบนักเรียนอย่างมากว่าน่าสนใจและสัมพันธ์กับนักเรียนเพียงใด ดังนั้น ในการสอนวิชา
ต่างๆ ในระดับชั้นประถมครูมีโอกาสนำ�เอาสิ่งแวดล้อมนั้นมาใช้ให้เป็นประโยชน์เพื่อบรรลุจุดมุ่งหมายของ
สิง่ แวดลอ้ มศกึ ษาได้ และเปา้ หมายของสิง่ แวดลอ้ มศกึ ษาในระดบั นีก้ เ็ ปน็ ไปเพือ่ นำ�เรือ่ งราวสิง่ แวดลอ้ มเขา้ ไป
ในการเรียนของนักเรียน ซึ่งโอกาสนี้จะเกิดขึ้นได้ทั้งในและโดยรอบโรงเรียน โดยการเชื่อมโยงการเรียนของ
นักเรียนกับประสบการณ์ในชีวิตประจำ�วัน จะเห็นได้ว่าการสอนในระดับประถมนี้จะขึ้นอยู่กับประสบการณ์
ตรงของนักเรียนเป็นสำ�คัญ และด้วยเหตุนี้ สิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นจึงเป็นแหล่งเรียนรู้ที่จะสร้างประสบการณ์
ให้กับนักเรียนได้ดีที่สุด นอกจากนั้น แนวความคิดที่สัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อมศึกษาก็จะพัฒนาขึ้นมาได้จาก
การสังเกตสิ่งต่างๆ ที่พบเจอได้ทั่วไป ไม่ว่าจะเป็นจากร้านค้า บ้านเรือน อาคารสถานที่ ทุ่งนา พืช สัตว์เลี้ยง
ในท้องถิ่น หรือแม้แต่จากงานรื่นเริงต่างๆ ดังนั้น สำ�หรับครูประถมศึกษาซึ่งมักจะทำ�หน้าที่คล้ายผู้เชี่ยวชาญ