Page 63 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา
P. 63
สิ่งแวดล้อมศึกษา: การประยุกต์ใช้ในการเรียนการสอนสังคมศึกษา 8-53
สำ�หรับครูสังคมศึกษาในระดับมัธยมศึกษานั้น จำ�เป็นต้องมีความเชี่ยวชาญและความสามารถใน
การนำ�เอาเรื่องของการนำ�เอาเรื่องของความรู้ เจตคติ พฤติกรรม และทักษะ อันเป็นเอกลักษณ์สำ�คัญของ
สิ่งแวดล้อมศึกษาไปใช้ให้เป็นประโยชน์ ในขณะที่ครูอี่นๆ ที่เกี่ยวกับการศึกษาทั่วไปนั้นคาดหวังเพียงการ
มีความสามารถเข้าได้รับสิ่งแวดล้อมศึกษาก็พอ (Unesco, 1980) สำ�หรับครูที่จะมีความสามารถในด้านสิ่ง
แวดล้อมศึกษานั้น ถึงแม้จะทำ�ได้โดยให้ผ่านการอบรมก็ตาม แต่ก็เป็นไปไม่ได้ที่เราจะทำ�ให้ครูที่มีข้อมูล
และความสามารถในทุกๆ ทางโดยผ่านโปรแกรมการศึกษาเพียงแค่โปรแกรมการศึกษาเดียว แต่สิ่งเหล่านี้
จะค่อยๆ พัฒนาและสะสมไปได้ทีละน้อยตลอดการเป็นครูของแต่ละคน และความสามารถบางอย่างก็อาจ
พัฒนาให้มีขึ้นได้ในระหว่างการฝึกอบรมเท่านั้น กล่าวโดยสรุป ครูสังคมศึกษาในระดับมัธยมควรต้องมี
ความสามารถ ดังนี้
1) สามารถระบุปัญหาสิ่งแวดล้อมได้
2) สามารถสืบหาสาเหตุของปัญหาได้
3) สามารถเตรียมและประเมินทางออกของปัญหาได้
4) สามารถระบุกลยุทธ์เชิงปฏิบัติการด้านสังคมที่เป็นไปได้
5) สามารถประเมินกลยุทธ์เชิงปฏิบัติการด้านสังคมได้
2.1 พื้นฐานทีจ่ ำ�เปน็ สำ�หรบั ครูผู้สอนสิง่ แวดล้อมศกึ ษา ครผู ู้สอนสิง่ แวดล้อมศกึ ษาควรจะได้ศกึ ษา
ถึงความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมในระดับที่สามารถนำ�ไปใช้สนับสนุนงานในสาขาสิ่งแวดล้อม
ศึกษาได้ นอกจากนั้น ครูยังควรต้องมีแนวคิดพื้นฐานด้านนิเวศวิทยาด้วย เพราะแนวคิดเหล่านี้จะช่วย
ให้ครูได้เข้าใจลึกซึ้งในเรื่องที่สัมพันธ์กันได้ อย่างไรก็ตาม สิ่งที่จะเป็นประโยชน์ต่อครูสังคมศึกษาและครู
สังคมศึกษาควรจะได้มีในกรณีที่จะต้องเข้าไปเกี่ยวข้องกับเรื่องสิ่งแวดล้อมศึกษานั้นมีรายละเอียด ดังนี้
(Unesco, 1980)
2.1.1 พื้นฐานด้านนิเวศวิทยา (ecological foundations) ครูสอนสิ่งแวดล้อมศึกษาที่ดีนั้นจะ
ต้องมีความสามารถในสิ่งต่อไปนี้
1) สามารถนำ�เอาความรู้อันเป็นพื้นฐานทางด้านนิเวศวิทยาไปใช้ประโยชน์ในการ
วิเคราะห์เรื่องราวที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อม และสามารถระบุหลักการทางด้านนิเวศวิทยาซึ่งเกี่ยวข้องกับสิ่ง
แวดล้อมที่สำ�คัญที่สุดได้
2) สามารถน�ำ เอาความรูพ้ ืน้ ฐานดา้ นนเิ วศวทิ ยาไปคาดการณผ์ ลอนั เนือ่ งมาจากทางออก
ของการแก้ปัญหาแต่ละเรื่องที่มีต่อระบบนิเวศได้
3) มีความรู้ทางด้านนิเวศวิทยาเพียงพอที่จะแยกแยะ เลือกสรร และเข้าในแหล่งที่มา
ของข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ สามารถจะหาทางออกและประเมินทางออกของปัญหาสิ่งแวดล้อมเหล่านั้นได้
4) สามารถสื่อและสามารถนำ�เอาวิธีการทางการศึกษา และแนวคิดที่สำ�คัญด้าน
นิเวศวิทยามาใช้ให้เป็นประโยชน์ได้
2.1.2 ความตระหนกั ในแนวความคดิ (conceptual awareness) ครสู ิง่ แวดลอ้ มศกึ ษาทีด่ นี ัน้ ควร
จะได้มีความสามารถในการเลือกสรร พัฒนา และใช้วัสดุการสอนประกอบหลักสูตรได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เพื่อให้นักเรียนได้มีความตระหนักในเรื่องต่างๆ ดังต่อไปนี้
