Page 62 - สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา

8-52 สารัตถะและวิทยวิธีทางสังคมศึกษา

ในทุกสาขาวิชานั้น ควรจะได้เปลี่ยนวิธีการสอนจากที่เคยใช้ไปสู่แนวทางของสหวิทยาการ แทนการทำ�ตัวเป็น
เสมือนผู้เชี่ยวชาญในสาขาวิชาหนึ่งสาขาใด ไม่ว่าจะเป็นวิทยาศาสตร์ สังคมศาสตร์ หรือศิลปะ

สำ�หรับนักเรียนในชั้นมัธยมศึกษานั้นเป็นนักเรียนที่มีอายุย่างเข้าสู่วัยรุ่น จึงเป็นกลุ่มนักเรียนที่
ค่อนข้างจะมีการเปลี่ยนแปลงได้ง่ายและเป็นหัวเลี้ยวหัวต่อ แต่ก็เป็นกลุ่มที่เราจะเริ่มเตรียมให้เขามีความ
เข้าใจในปัญหาสิ่งแวดล้อม รวมทั้งมีความสามารถในการวิเคราะห์และแก้ปัญหาสิ่งแวดล้อมได้ในระดับ
หนึ่ง เพราะนักเรียนในระดับมัธยมศึกษานี้จะเป็นผู้ที่รับและถูกกระตุ้นได้ง่าย ด้วยนักเรียนเหล่านี้มีความ
สามารถในการซึมซับการเรียนการสอนสิ่งแวดล้อมที่มุ่งที่ค่านิยม (value-oriented) เน้นสิ่งแวดล้อมใน
ชุมชน (community-oriented) และเกี่ยวข้องกับความเป็นอยู่ของมนุษย์ (human well-being) ได้ ฉะนั้น
โปรแกรมสิ่งแวดล้อมศึกษาสำ�หรับนักเรียนในกลุ่มนี้ควรจะมุ่งที่จะให้สิ่งดังกล่าวแก่นักเรียน

ไมว่ า่ สิง่ แวดลอ้ มศกึ ษาจะถกู น�ำ ไปสูห่ ลกั สตู รของโรงเรยี นโดยวธิ ใี ดกต็ าม ความส�ำ เรจ็ ของโปรแกรม
นั้นๆ จะขึ้นอยู่กับครูซึ่งเป็นแกนหลักของโรงเรียนเป็นสำ�คัญ ฉะนั้น ครูจะต้องเป็นผู้ที่เปิดใจให้กว้างและ
ยอมรบั สิง่ เหลา่ นัน้ วา่ เปน็ แนวความคดิ ใหมๆ่ แลว้ ตอ้ งสามารถท�ำ กระบวนการเรยี นการสอนใหม้ ปี ระสทิ ธภิ าพ
ได้ด้วย ซึ่งจากการฝึกอบรมครูด้านสิ่งแวดล้อมเท่าที่ผ่านมาในหลายประเทศก็ได้มีการพูด อภิปรายกันถึง
ความจำ�เป็นและรายละเอียดในการฝึกอบรมอย่างมากมาย และจากเอกสารของยูเนสโก (Unesco, 1977)
ก็ได้มีการกล่าวไว้ถึงความเป็นไปได้ในการผสมผสานสิ่งแวดล้อมศึกษาเข้าไปในโปรแกรมการศึกษาทั้งใน
ระบบและนอกระบบโรงเรียน รวมทั้งการดำ�เนินงานของโปรแกรม ซึ่งจะขึ้นอยู่กับการฝึกอบรมบุคลากรที่
มีความรับผิดชอบในการทำ�ให้โปรแกรมบังเกิดผลเป็นสำ�คัญ ด้วยเหตุดังกล่าว การฝึกอบรมครูจึงนับว่ามี
ความส�ำ คญั สงู สดุ และจากขอ้ เสนอแนะที่ 17 ของการประชมุ ทีท่ บิ ลิ ซิ ี กไ็ ดเ้ นน้ ถงึ การฝกึ อบรมคนกลุม่ นีด้ ว้ ย
เหมือนกัน เพราะเป็นไปไม่ได้ที่ครูจะมีความสามารถเองโดยไม่ได้รับการฝึกอบรมมาก่อน ดังนั้น ในระหว่าง
ที่เรียนมาครูทุกคนก็ควรจะต้องได้รับการฝึกฝนให้มีความสามารถและมีทักษะในการสอนสิ่งแวดล้อมศึกษา
ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ฉะนั้น สถาบันที่ผลิตครูจึงต้องหันกลับไปทบทวนโปรแกรมในการฝึกอบรมครู รวม
ทั้งปรัชญา จุดมุ่งหมาย และหลักการของสิ่งแวดล้อมศึกษาใหม่ ทั้งนี้ เพื่อจะได้ผลิตครูให้มีความสามารถ
และมีประสิทธิภาพในการช่วยแก้ปัญหาของสังคมได้อย่างตรงจุด

2. ครผู ้สู อนสง่ิ แวดลอ้ มศึกษาในวิชาสังคมศกึ ษา

ในการสอนสิ่งแวดล้อมศึกษา ครูควรเป็นผู้ที่มีทั้งองค์ความรู้และทักษะการสอนที่เหมาะสม
ธรรมชาติของวิชา และเหมาะสมกับวัยของนักเรียน จากสภาพการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาที่แตกต่าง
จากระดับประถมศึกษา ซึ่งจะมีความเฉพาะแต่ละสาขาวิชามากขึ้นนั้น ทำ�ให้ครูที่สอนในระดับมัธยมศึกษา
ได้รับการอบรมมาเพื่อทำ�การสอนในแต่ละวิชา จึงจำ�เป็นอย่างยิ่งที่ครูในแต่ละสาขาต้องได้รับการอบรมเพิ่ม
เติม ทั้งด้านความรู้ เทคนิควิธีการในการสอน สิ่งแวดล้อมศึกษา ซึ่งมีลักษณะเป็นสหวิทยาการให้ได้ผล ครู
แต่ละสาขาวิชาจะได้รับการอบรมทั้งพื้นฐานความรู้และเทคนิควิธีการมาแตกต่างกันตามสาขาวิชาที่เรียน
มา ไม่ว่าจะเป็นครูวิทยาศาสตร์หรือสังคมศึกษา ฯลฯ ดังนั้น โปรแกรมการฝึกอบรมครูเพื่อให้สามารถสอน
สิ่งแวดล้อมศึกษาได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้น จำ�เป็นต้องแตกต่างกันไปโดยนัยดังกล่าว